اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟

اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / بررسی انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار سرمایه و بورس

بررسی انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار سرمایه و بورس

در این مقاله به بررسی انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه و بورس ایران میپردازیم. امروزه فقط پول نقد نیست که با ارزش بوده بلکه برخی از اسناد کاغذی نظیر اسناد ملکی و سفته هستند که با دارای ارزش مالی می باشند.

اگر بخواهیم بطور خلاصه و کوتاه اوراق بهادار را تعریف کنیم، می توان گفت که به اوراق با ارزش که نوعی ابزار مالی نیز است اوراق بهادار گفته می شود که داراندگان آن دارای حقوق مالی می باشند. در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا خواهیم شد.

تعریف اوراق بهادار

در بیان ساده میتوان گفت اوراق بهادار نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل ‌و ‌‌انتقال است. این اوراق شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله و قرارداد آتی، صکوک می باشند. اوراق نام برده شده در فوق نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به‌همراه دارد.

ﺑﻮﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻳﻚ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺭﺳﻤﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭﺁﻥ ﺗﺤﺖ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺧﺎﺹ، ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ و ﺳﻬﺎﻡ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ.

با توجه به تعریف گفته شده انواع اوراق بهادار در بورس را بر اساس نوع دارایی می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد.

• اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام عادی، حق تقدم سهام و …).
• اوراق بدهی (اوراق مشارکت، اوراق قرضه، صکوک و …).
• ابزارهای مشتقه (اختیار معامله، قراردادهای آتی و …).

تعریف سهام

سهام، بیان کننده میزان مالکیت فرد از یک دارایی است. هر شخص به همان میزان برگه سهمی که در اختیار دارد مالک شرکت است. سهام می‌تواند با نام و یا بی‌نام باشد. سهام از نظر مبدا آورده سرمایه‌گذار به دو دسته‌ی سهام نقدی و سهام غیرنقدی تقسیم می‌شود.

در قانون تجارت بیان شده است: “سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی، که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. ورقه سهم، سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهام تحت تملک صاحب آن در شرکت سهامی می‌باشد.”

انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نشان دهنده حقوق مالی صاحبان یک واحد انتفاعی نسبت به دارایی های آن واحد می باشد. در ادامه با انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام بیشتر آشنا خواهیم شد.

سهام عادی چیست؟

یکی از انواع اوراق بهادار، سهام عادی می باشد. منظور از سهام عادی این است که دارنده آن بر درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است. دارندگان سهام عادی حق رأی دارند و در رأی‌گیری‌ها و انتخاب اعضای هیئت‌مدیره می‌توانند شرکت کنند و در سود تقسیمی بین سهامداران، بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام و رفتار بازار بورس اوراق بهادار

منظور از حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم یکی از انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام می باشد. اگر افزایش سرمایه از مطالبات و یا اورده نقدی تامین شده باشد بعد از افزایش سرمایه، حق تقدم سهام به آن دسته از سهامداران شرکت که در زمان برگزاری مجمع افزایش سرمایه سهامدارد شرکت بودند تعلق میگیرند.

حق تقدم ورقه ای با ارزش می باشد نه سهام اما قابلیت تبدیل به سهام را دارد. افرادی که سهام حق تقدم را دارند می توانند جهت فروش آن در بازار بورس اقدام کنند و همچنین افرادی که قصد خرید آن را دارند می توانند در بازار بورس آن را خریداری نمایند.

لازم به ذکر است که برای اینکه سهام حق تقدم را به بورس تبدیل نمایید باید مبلغی معادل ۱۰۰۰ ریال مبلغ اسمی سهم به حساب شرکت واریز نمایید.

سهام ممتاز (ترکیبی) به چه معناست؟

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار سهام ممتاز می باشد. که بیان می کند دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است.

این نوع از سهام را به دو دلیل ممتاز می‌نامند:

• از نظر پرداخت سود، سود سهام ممتاز قبل از سهام عادی پرداخت می‌شود.
• در زمان انحلال یا فروش دارایی‌های شرکت، در ابتدا بدهی‌های شرکت را تسویه می کنند. بعد از تصفیه حقوق صاحبان سهام ممتاز و سپس حقوق صاحبان سهام عادی را پرداخت می کنند.

چون سهام ممتاز ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم داراست به آن اوراق بهادار ترکیبی نیز می گویند.

سهام جایزه در بورس چیست؟

سهام جایزه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه می باشد. سهام جایزه به این معنی است که شرکت بجای پرداخت سود به صورت وجه نقد، سهام جایزه منتشر کند. این نوع سهام در واقع یک نوع افزایش سرمایه است.

تعریف سهام با نام registered stock

به سهامی، سهام با نام گفته می شود که نام دارنده آن در اسناد اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ یا در برگه سهام شرکت مشخص باشد. باید در عنوان سهام با نام، عبارت «با نام» ذکر می شود.

مزایای سهام با نام متفاوت است، در صورتیکه شرکتی بخواهد از هویت همه سهامداران خود با خبر باشد سهام با نام صادر می‌کند.

سهام بی‌نام Unregistered stock چیست؟

سهام بی نام نیز نوعی اوراق بهادار است. دربرگیرنده نام صاحب سهم نیست و عبارت «با نام» روی آن ثبت نشده است. مالکیت آن با در دست داشتن ورقه سهم مشخص می شود.

اگر شخصی تمایل داشته باشد سهام بی نام خود را بفروشد، کافی است که مبلغ را دریافت کرده و سهم را به خریدار تسلیم کند. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل بوده مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است. سهامی که در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می شود اغلب بی نام است.

سهام نقدی

سهام نقدی به سهامی گفته می شود که ارزش آن بصورت نقدی پرداخت شده باشد. اگر نقدی نبود قسمتی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر بصورت تعهد پرداخت شده باشد.

سهام غیرنقدی

سهام غیرنقدی به سهامی گفت می شود که قیمت آن در قالب دارایی غیر نقدی شامل ؛ ساختمان، ماشین آلات و… نظایر آن اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ تامین شده باشد.

سهام سرمایه‌ای (Capital stock)

سهام سرمایه ای معادل با ارزش اسمی سهام انتشار یافته یک شرکت است. سهام‌ سرمایه ترکیبی از سهام مشترک و در صورت وجود، سهام مورد نظر است. با فروش سهام‌ سرمایه شرکت برای تامین مالی پروژه های خود دیگر نیازی به پرداخت بدهی ندارد.

سهام انتفاعی

سهام انتفاعی، به سهامی گفته می شود که مبلغ اسمی آن به صاحب سهام برگردانده می شود. سهم انتفاعی زمانی نمایان می شود که سهم یک شرکت استهلاک می یابد. اگر استهلاک اتفاق بیفتد ارزش اسمی سهم به دارنده آن پرداخت می شود و سهم مستهلک شده باطل میگردد.

ارزش اسمی سهم از طریق اندوخته های اختیاری یا سود قابل تقسیم به دارنده آن پرداخت می شود.

سهام موسس

سهام مؤسس سهامی است که پس از تصویب مجمع عمومی شرکت برای جبران خدمات مؤسسان شرکت، از قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی‌مانده شرکت به آن‌ها داده می‌شود.

انواع اوراق مبتنی بر بدهی (اوراق بدهی)

اوراق بدهی نوعی از اوراق با درآمد ثابت هستند. خریدار این اوراق برای به دست آوردن سود به دولت و شرکت‌های بزرگ وام می‌دهد.

اوراق قرضه (Bond) چیست؟

از آنجایی که اغلب شرکت ها نمی توانند وجوه مورد نیاز خود را از یک وام دهنده تامین کنند مبادرت به انتشار اوراق قرضه نموده و آن را به عموم مردم عرضه می کنند.

به این ترتیب مبالغ هنگفتی را از هزاران سرمایه گذار که هر یک بخشی کوچکی از اوراق قرضه شرکت را خریداری می کنند استقراض می نماید.

انتشار اوراق قرضه تابع شرایط و مقررات خاصی می باشد که در قوانین هر کشوری پیش بینی می شود.

طبق ماده ۵۲ اصلاحیه قانون تجارت “ورقه قرضه، ورقه قابل معاله ای است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمام یا اجزای آن در موعد معین باید مستردد گردد”.

اوراق مشارکت چیست؟

اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است. برای پروژه ای مشخص منتشر می شوند. دارنده این نوع اوراق نسبت به مبلغ اسمی سود حاصل از اجرای پروژه سهیم می شود. اوراق مشارکت عموما بی نام بوده و فقط به مبلغ اسمی صادر می شود و دارای کوپن حداقل سود تضمین شده در ضمیمه آن می باشد.

اوراق قرضه اسلامی (صکوک)

صکوک جمع کلمه صک، به معنای اسناد و در فارسی مترادف چک می باشد. صکوک ابزاری است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه استفاده می شود. این اوراق مبتنی بر دارایی با درآمد ثابت یا متغیر قابل معامله در بازار ثانویه و بر اساس اصول شریعت است.

از اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ نظر اسلام اوراق قرضه ی مبتنی بر قرض با بهره، ربا محسوب شده و حرام است. به همین دلیل نمی‌توان از این اوراق جهت تامین مالی در کشورهای اسلامی استفاده کرد. در نهایت با ایجاد بانکداری اسلامی، اوراق قرضه اسلامی یا صکوک ایجاد گردید.

اوراق اجاره (صکوک اجاره)

صکوک اجاره از مهم ترین انواع صکوک می باشد. صکوک اجاره اوراق بهاداری است که صاحب آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است. منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است. مدت قرارداد اجاره مشخص است.

اوراق اجاره به صورت های مختلفی دسته بندی می شوند:

• بر اساس نوع عقد میتوان به دو دسته اوراق اجاره عادی و اوراق اجاره به شرط تملیک.
• بر اساس نوع بانی به دو دسته شرکتهای عادی و موسسات مالی.
• بر اساس هدف انتشار به سه دسته شامل اوراق اجاره تأمین دارایی، اوراق اجاره تأمین نقدینگی و اوراق اجاره رهنی تقسیم نمود.

اوراق خزانه (اسلامی)

اوراق ﺧﺰاﻧﻪ به عنوان تامین کننده مالی دوﻟﺖ و با پشتیبانی و اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ می شود. دارای ﺳﺮرﺳﻴﺪ ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. و دوﻟﺖ اوراق خزانه را ارزانﺗﺮ از ﻣﺒﻠﻎ اﺳمی ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران می ﻓﺮوﺷد.

از منابع مالی حاصل از فروش آنها، بدهی های دولت پرداخت می‌شود. سود پرداختی ندارند. اما به دلیل مشکلات شرعی این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر کرده و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند.

گواهی سپرده Certificate Of Deposit

گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است. این امکان را به شخص حامل می‌دهد تا سود سپرده را دریافت کند. یک گواهی سپـرده توسط بانک منتشر و توزیع شده و دارای تاریخ سررسید و یک نرخ سود ثابت است.

سود پرداختی به‌صورت دوره‌ای از طریق کوپن‌ های گواهی سپرده پرداخت می‌شود. اصل سپرده و سودهای پرداختی نیز توسط بانک تضمین می‌شوند که می‌تواند با هر عنوانی توزیع شود.

انواع ابزارهای مشتقه

ابزار مشتقه قرارداد یا اوراقی است که ارزش آن بستگی به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی دارد. ابزارهای مشتقه هیچ‌ گونه ارزش مستقلی ندارند.

منظور از قرارداد سلف (contract Forward ) چیست؟

منظور از قرارداد سلف قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند یک کالا در یک تاریخ، قیمت و کیفیت مشخص که براساس توافق طرفین تعیین می شود را مبادله کنند.

براساس قرارداد سلف، تمامی مبلغ بایستی قبلاً پرداخت گردد و کالا در سررسید تحویل شود. بر این اساس، در این معاملات، اکثرا یا پول نقد رد وبدل می شود یا اسنادی که معادل پول نقد به شمار می آیند.

قرارداد آتی (Future contract)

قرارداد آتی قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند یک کالا در یک تاریخ، قیمت و کیفیت مشخص که براساس ضوابط بازار رسمی بورس، تعیین می شود را مبادله کنند.
مبلغ این معامله یا در زمان معامله قرارداد یا در زمان سررسید معامله قرارداد تعیین می شود. قراردادها در بازارهای رسمی یا بورس انجام می گیرد.

قرارداد معاوضه ای (Swap)

قرارداد معاوضه قراردادی است که طرفین آن تعهد می کنند که برای مدت توافق شده دو دارایی یا نفع حاصل شده از دو دارایی را با کیفیت مشخص به نسبت تعیین شده معاوضه کنند. پس از تاریخ سررسید، هریک از طرفین قرارداد متعهد اند عین دارایی را به صاحب آن برگردانند. این قراردادها به صورت غیررسمی انجام می گیرند.

اختیار معامله (Option)

اختیار معامله ابزار مشتقه ای است که طبق آن، به خریدار اختیار داده می شود، در مدتی مشخص و با قیمتی معین، اوراق قرضه یا دارایی معلومی را خرید و فروش کند.

اگر حق انتخاب برای خرید باشد، آن را «حق خرید» و اگر برای فروش باشد «حق فروش» می نامند.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

قرارداد آتی به چه معناست؟ چطور معامله می شود؟

مفاهیم و موضوعات مرتبط به بازارهای مالی و اقتصادی همیشه جذابیت زیادی برای علاقه مندان حسابداری و دیگر علوم مالی داشته اند. مفاهیم زیادی وجود دارد که برای فعالیت موثر در بازارهای مالی بهتر است که با آن ها آشنایی کافی داشته باشید و البته در برخی موارد لازم است در مورد آن ها تخصص کافی را به دست بیاورید. اما یکی از مفاهیمی که اطلاع و دانش ابتدایی در مورد آن به درد هر شخص فعال در بازارهای مالی می خورد، عبارت قرارداد آتی است.

در این مقاله به توضیح مفهوم قرارداد های آتی می پردازیم و توضیحات مفیدی در مورد آن ارائه می دهیم، اما قبل از اینکه به سراغ این مفهوم برویم ابتدا باید به موضوع ابزار مشتقه بپردازیم.

در میان این مقاله پیشنهاد می کنیم از مقاله جذاب حسابداری حقوق و دستمزد نیز دیدن کنید.

ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه، ابزار مشتق یا (Derivative Contract) قرارداد یا اوراقی هستند که ارزش آن ها به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز وابسته بوده و ارزش مستقلی برای خود ندارند. این ابزارها معمولا از بازارهای پایه مثل بازار کالا، انرژی، ارز، سرمایه و … ترکیب می شوند و در بورس های مورد نظر مورد معامله قرار می گیرند.

ابزار مشتقه به دو دسته تقسیم می شود:

1. پیمان آتی
2. اختیار معامله

در این مقاله قصد داریم در مورد پیمان آتی توضیحاتی ارائه دهیم.

قرارداد آتی (پیمان آتی) چیست؟

قرارداد آتی یا پیمان آتی (Future Contracts) اوراق مالی قابل معامله ای است که می توان آن را در بازارهای مالی مبادله کرد. در قرارداد آتی که بر پایه عقد صلح می باشد، فروشنده پیمان می بندد که در تاریخ مشخصی، مقدار مشخصی کالا را در قبال مبلغی که در هنگام ایجاد قراردادآتی توافق می شود به خریدار قرارداد آتی تحویل بدهد.

قرارداد آتی برای اولین بار در سال 1972 وارد بازارهای مالی شد و قبل از آن تنها در زمینه معاملات محصولات کشاورزی و سوخت های فسیلی مورد استفاده قرار می گرفت.

در واقع قرارداد آتی نوعی قرارداد است که جنبه حقوقی مالی دارد و بین دو طرف فروشنده و خریدار بسته می شود.

برای درک بهتر موضوع اجازه دهید از یک مثال استفاده کنیم.

فرض کنید شما یک کشاورز هستید که می دانید 6 ماه دیگر 50 تن گندم برداشت می کنید. شما می توانید از حالا توافق کنید که بعد از گذشت 6 ماه 50 تن گندم به طرف معامله تحویل می دهید و آن را از همین الان به مبلغ مشخصی می فروشید. بعد از گذشت 6 ماه مهم نیست قیمت گندم چقدر باشد، شما موظفید طبق قرارداد آتی که با خریدار بسته اید بعد از 6 ماه، 50 تن گندم با قیمت توافق شده به خریدار تحویل دهید. در واقع قرارداد آتی را می توان نوعی پیش فروش به حساب آورد.

در این میان پیشنهاد می کنیم سری به صفحه نرم افزار حضور و غیاب سپیدار بزنید تا از امکانات بی نظیر این نرم افزار اطلاع کسب کنید.

انواع قرارداد آتی

قراردادهای آتی اکنون به 2 دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی همچون نفت خام، شمش طلا، گندم و …
2. قرارداد آتی سهام و شاخص

در مورد کالاهای فیزیکی بازار قرارداد های آتی تا چند سال پیش در ایران وجود نداشت و بعد از فراهم شدن زمینه های آن در ایران با بازار آتی سکه شروع به فعالیت کرد. اکنون بازار قراردادهای آتی در زمینه زعفران نیز فعال است و قرار است برای سایر کالاهای اساسی نیز فعال شود.

قرارداد آتی سهام نیز در اواسط سال 97 فعالیت خود را شروع کرد و از قضا مورد استقبال نیز قرار گرفت. گفته می شود که توسعه هر چه بیشتر این بازار منافع بسیاری برای مصرف کنندگان نهایی و تولیدکنندگان دارد و بیشترین ضرر در مورد آن نصیب دلالان می شود.

کاربرد قراردادهای آتی چیست؟

البته در پایان پاراگراف قبل به مزیت مهم و بزرگی در مورد قراردادهای آتی پرداختیم، اما در این بخش می خواهیم به کاربردهای این پیمان ها بپردازیم.

وقتی هر کسی می تواند معاملات خود را طبق قیمت روز انجام دهد و در لحظه کالاهای مورد نیاز خود را معامله کند چرا باید به قرارداد آتی علاقه مند باشد؟

2 دلیل وجود دارد:

1. با استفاده از قراردادهای آتی خریدار خود را در برابر تغییرات قیمت در ماه ها یا سال های پیش رو بیمه می کند و می تواند در قیمت گذاری با دست بازتری با رقبای خود رقابت کند.
2. هر کسی می تواند از طریق تحلیل بازار و خرید و فروش کالا با استفاده از قراردادهای آتی سود کسب کند.

چطور انگیزه کافی برای استفاده از قرارداد آتی وجود دارد؟

مهمترین انگیزه ای که می تواند باعث استفاده از قرارداد آتی شود، عدم اطمینان از آینده است. از طرفی تولیدکنندگان کالا که مصرف کننده های کالاهای اساسی هستند ممکن است از قیمت های آتی به ترس بیفتند و کشاورز تولید کننده کالای اساسی نیز در زمان حال نیاز به نقدینگی دارد.

طبق دلیل دوم که مربوط به کسب سود بود، اگر شما تحلیل گر خوبی باشید می توانید از طریق قرارداد آتی کسب سود کنید. برای مثال اگر شما حدس می زنید که قیمت نفت قرار است در ماه های آینده افزایش پیدا کند، می توانید نفت را با قیمت کنونی معامله کنید. در صورتی که بعد از گذشت ماه ها و رسیدن سررسید تحویل کالا، قیمت آن افزایش یافته باشد شما به شدت سود خواهید برد.

قرارداد اختیار معامله (Options Contract) چیست؟

یکی از مفاهیم مشابه با قرارداد آتی مفهوم قرارداد اختیار معامله است. در این قرارداد یک طرف قرارداد متعهد می شود در بازه زمانی مشخص و قیمتی تعیین شده دارایی پایه ای را به طرف دیگر معامله بفروشد. طرف دیگر معامله می تواند دارایی مورد نظر را خریداری کند یا این اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ کار را نکند. البته اگر خریداری نکند مبلغی را در ازای این حق از دست می دهد، اما در صورتی که خریدار تمایل داشته باشد معامله را کامل کند فروشنده بالاجبار باید دارایی را معامله کند.

این مفهوم به دلیل ماهیتش تشابهاتی با قرارداد آتی دارد، اما تفاوت های بسیاری هم با آن دارد.

در پایان پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش حسابداری پیمانکاری را بخوانید. در این مقاله در رابطه با موضوع حسابداری شرکت های پیمانکاری توضیحات جذابی ارائه کرده ایم.

روز چهاردهم- فرابورس و بازارهای مشتقه مالی

در کنار بورس سهام، بازار مجزایی وجود دارد موسوم به فرابورس OTC(یا خارج از بورس). در تعریف جهانی فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند. در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفا برای جلوگیری از کلاهبرداری‌ها، معامله شرکت‌هایی را که شرایط لازم برای ورود به بورس ندارند در این بازار انجام می‌دهند. البته باید در نظر داشت که فرابورس ایران از شکل فرابورس در دنیا متمایز شده و خود در حد یک بورس فعالیت می‌کند یعنی فرابورس ایران صرفا جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیسم عرضه و تقاضا و به صورت برخط معامله می‌شوند. همچنین تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.

در کنار فرابورس، بازارهای ابزار مشتقه نظیر بازارهای قرارداد آتی، قراردادهای سلف، قرارداد اختیار معامله و قراردادهای معاوضه نیز از انواع بازارها هستند.

ابزارهای مشتقه نوعی قرارداد حقوقی مالی هستند که ارزش آنها از دارایی‌های دیگری ناشی می‌شود یا بین دو طرف توافق می‌شود.

قراردادهای ابزار مشتقه به تنهایی ارزش ندارند بلکه ارزش آنها روی دارایی پایه دیگری تعریف می‌شود. برای مثال قرارداد اختیار معامله سکه روی دارایی سکه تعریف می‌شود و ارزشگذاری آن از روی ارزش سکه است. یا قرارداد آتی شاخص فلزات، روی سبد منعکس‌کننده شاخص فلزات در بورس تعریف و ارزشگذاری می‌شود.

قرارداد آتی یا آیندهنوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق می‌کند در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد.

قراردادهای آتی برای نخستین‌بار برپایه محصولات کشاورزی و بعدها بر پایه منابع طبیعی مانند نفت معامله می‌شدند. قراردادهای آتی مالی در سال اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ ۱۹۷۲ وارد بازار شدند. در سال‌های اخیر قرارداد بر پایه‌های دیگر مانند ارز، نرخ بهره و شاخص‌های بازار سهام بسیار متداول شده‌اند و نقش مهمی در کنترل ریسک بازی می‌کنند. از سال ۱۳۸۷ قرارداد آتی بر پایه سکه در بازار ایران نیز رایج شد.

قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند. اوراق سلف نوعی صکوک است و امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد. مطابق شریعت اسلام استفاده از این نوع عقد برای برخی کالاها همچون طلا و سکه به عنوان دارایی پایه مجاز نیست.

قرارداد اختیار معامله یا آپشن قراردادی است بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطا می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند که در واقع همان قیمت اختیار معامله است. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی یادشده را در یک قیمت معین، به خریدار اعطا می‌کند.

اختیار معامله مدت معینی دارد. حق خرید یا فروش دارایی در یک قیمت معین فقط تا تاریخ انقضایی که قبلا مشخص شده است، امکان خواهد داشت. پس از اینکه تولیدکننده برای یکی از مشتریان (سهامداران یا یکی از ذی‌نفعان) خود، اختیار خرید یا فروش صادر کرد، این اختیار خرید یا فروش در بورس، مورد معامله قرار می‌گیرد، نرخ خرید یا فروش یک قرارداد اختیار، بر اساس رقابت در بورس تعیین می‌شود.

قرارداد معاوضه یا سوآپ نیز نوع مدرن معامله پایاپای است. اولین قراردادهای سوآپ در اوایل دهه ۱۹۸۰ منعقد شدند. از آن زمان تاکنون بازار سوآپ رشد چشمگیری داشته است.

در حال حاضر اکثر قراردادهای خارج از بورس به‌صورت سوآپ انجام می‌شود. قرارداد معاوضه توافقی بین دو شرکت برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی) است. این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می‌کند. معمولا محاسبه جریانات نقدی شامل ارزش‌های آینده یک یا چند متغیر بازار است.

دارایی های مالی مشتقه

دارایی های مالی به عنوان دارایی های نامشهود طبقه بندی می شوند‌. مالکیت دارایی نامشهود با انتشار یکی از دارایی های مالی،در قالب ابزار سرمایه ای یا ابزار استقراضی تامین مالی می شود.افراد با دریافت انواع اوراق سهام یا انواع اوراق قرضه صاحب بخشی از سرمایه شرکت ها و عواید حاصل از فعالیت شرکت ها می شوند.
علاوه بر این دارایی ها، دارایی های مالی دیگری نیز وجود دارد که مشتق شده از دارایی های مالی می باشند.بهای این گونه قرارداد ها از بهای آن دارایی مالی، گرفته شده است و از این رو به این قرارداد ها اوراق مشتقه گفته می شود.
این ابزار ها امکان کنترل ریسک سقوط ارزش بازار دارایی های مالی(سهام و اوراق قرضه) یا امکان مقابله با خطر انتشار را به ناشر اوراق سرمایه گذار می دهد.

اختیار معامله:

توافقی است بین واگذار کننده و تحصیل کننده ی حق خرید یا فروش دارایی تعهد شده؛ بدین صورت که دارنده اختیار حق خرید یا فروش دارایی خاصی را با قیمت مشخصی و در تاریخ معینی در زمان آینده خواهد داشت.
هنگام انعقاد قرارداد نوع دارایی و قیمتی که با آن در تاریخ مشخصی از آینده، اختیار معامله انجام شدنی خواهد بود، در قرارداد ذکر می شود. قیمت مزبور را قیمت توافقی می گویند. دارنده ی اختیار معامله نیز در قبال اختیار باید بهایی بپردازد، که قیمت اختیار نامیده می شود.

اختیار خرید:

دارنده اختیار می تواند در قبال ارائه اختیار در تاریخ مشخصی از آینده سهام خاصی را با قیمت توافقی خریداری کند. بطور مثال فرض کنید اختیار سهامی را برای ۵ ماه آینده تحصیل نموده اید. قیمت جاری سهام در بورس معادل ۳۸۰۰ ریال است. قیمت توافقی ۶۰۰۰ ریال و قیمت اختیار خرید نیز ۵۰۰ ریال می باشد، بنابراین شما می توانید ۵ ماه بعد اختیار خود را اعمال نمایید. اگر قیمت سهام در ماه پنجم به ۷۰۰۰ برسد، شما قطعا اختیار خرید خود را اعمال خواهید کرد زیرا قیمت توافقی ۱۰۰۰ ریال کمتر از قیمت جاری می باشد و حتی با در نظر گرفتن ۵۰۰ ریال قیمت اختیار، باز هم ۵۰۰ ریال سود ناشی از اعمال خرید هر سهم می باشد. بر عکس اگر قیمت در ماه پنجم به ۵۰۰۰ ریال برسد، روشن است از اختیار خود صرفنظر کرده، با مراجعه به بورس سهام مورد نظر خود را خواهید خرید. البته در این حالت زیانی معادل قیمت اختیار را نتیجه خواهید گرفت.

اختیار فروش:

دارنده اختیار فروش می تواند در قبال ارائه اختیار، در تاریخ مشخصی از آینده سهام خاصی را با قیمت توافقی به فروش برساند. به طور مثال؛ فرض کنید اختیار فروش سهامی را با قیمت توافقی ۷۰۰۰ ریال در قبال پرداخت قیمت اختیار معادل ۵۰۰ ریال تحصیل نموده اید و اختیار فروش در ۵ ماه دیگر قابل اعمال است‌. حال اگر در ماه پنجم قیمت سهام به ۷۵۰۰ ریال برسد، مسلما به بازار مراجعه کرده، سهامتان را در آنجا بفروش می رسانید ولی اگر قیمت سهام در تاریخ اعمال خرید، به ۶۰۰۰ برسد، اختیار را اعمال نموده، سهام را با قیمت توافقی ۷۰۰۰ ریال به فروش رسانده، سودی معادل ۱۰۰۰ ریال کسب خواهید کرد و با در نظر گرفتن ۵۰۰ ریال قیمت اختیار باز هم ۵۰۰ ریال سود نصیبتان خواهد شد.

قرارداد آتی:

عبارتست از توافق طرفین قرارداد برای انجام معامله در تاریخ مشخصی از آینده که مقدار کالا و قیمت آن نیز در قرارداد مشخص می گردد. در این قرارداد طرفین بر اساس میزان شناخت شخصی و بر اساس نیاز ها و خواسته های خود، قرارداد را تنظیم می کنند.
قرارداد آتی خرید این امکان را می دهد که در تاریخ مشخصی از آینده، دارایی خاصی را با قیمت توافق شده ی هنگام قرارداد خریداری نماییم. قرارداد آتی فروش نیز در مقابل امکان فروش دارایی خاصی را در تاریخ مشخصی از آینده و به قیمت قرارداد می دهد.

پیمان آتی:

نوعی قرارداد آتی است که از طریق نهادهای واسطه با با عنوان موسسات پایاپای انجام می گیرد و بر عکس قرارداد آتی ، طرفین مستقیما با یکدیگر در ارتباط نیستند، لذا ریسک کمتری را نیز در مقابل خواهد داشت. در این قرارداد خریدار و فروشنده باید مبلغی را تحت عنوان ودیعه برای تضمین اجرای قرارداد نزد موسسات پایاپای پرداخت کنند. امروزه پیمان آتی روی انواع اوراق بهادار از قبیل اوراق قرضه ، اوراق خزانه، اوراق تجاری، گواهی سپرده بانکی و همچنین روی انواع شاخص ها انجام می گیرد.
پیمان آتی در بورس عمدتا روی دارایی هایی من جمله، نرخ ارز، نرخ سود و شاخص سهام منعقد می گردد.

اشتراک این مطلب

https://exirise.com/wp-content/uploads/2020/06/margin-trading-300x225-1.png 225 300 ExConvHs3574Izp https://exirise.com/wp-content/uploads/2022/05/Name-Gold.png ExConvHs3574Izp 2020-06-06 17:01:23 2020-09-15 16:49:47 دارایی های مالی مشتقه

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جستجو در محتوای وب سایت :

1401.08.03 ✅ #غگرجی در محدوده حمایتی با افزایش تقاضای نسبی و رنج مثبت ✅ #ثامید 💢برگزاري مزايده شرکت توسعه و عمران امید پروژه تجاری چهارباغ اصفهان ( مرکز خرید فیروزه) را به صورت نقد،اقساط و یا تهاتر از طریق برگزاری مزایده عمومی واگذار می نماید. شایان ذکر است حجم ریالی فروش پیش بینی شده در آگهی […]

1401.07.26 ✅ #دانا بازگشایی با بیش از ۹۰ درصد رشد از زمان تحلیل و بعد از اعمال افزایش سرمایه ، دقت و رعایت حد ضرر 📊 #پایش_بازار ☑️ تعداد کل نماد: 736 🟢 تعداد مثبت: 346 (%47) 🔴 تعداد منفی: 390 (%53) 🔼 تعداد صف خرید: 65 (%9) 🔽 تعداد 🟩تعداد نماد اختلاف مثبت: 342 […]

1401.07.20 ✅ #دانا حجم معاملات حدود ۳۰ میلیون سهم در آستانه صف خرید با رشد ۸۰ درصد بعد از افزایش سرمایه دقت به رعایت حد ضرر 1401.07.19 ✅ #دانا افزایش حجم معاملات تا ۴۷ میلیون سهم و رشد بیش از ۷۵ درصد رعایت حد ضرر ✅ #غپینو ادامه روند مثبت در آستانه صف خرید ✅ #دلقما […]

1401.07.12 ✅ #ملت با افزایش حجم ۱۳ میلیون در محدوده مثبت ۳ درصد 📊 #پایش_بازار ☑️ تعداد کل نماد: 737 🟢 تعداد مثبت: 259 (%35) 🔴 تعداد منفی: 478 (%65) 🔼 تعداد صف خرید: 53 (%7) 🔽 تعداد 🟩تعداد نماد اختلاف مثبت: 389 🟥تعداد نماد اختلاف منفی: 348 ⬆️ارزش خرید حقوقی ها: 455 میلیارد ⬇️ارزش […]

1401.07.06 ✅ #غگرجی حفظ حمایت و صف خرید نماد ✅ #دحاوی مجدد صف خرید در محدوده ۸۰۰ تومان دقت به تحلیل و رعایت استراتژی معاملاتی ✅ #غپینو افزایش ۴۲ میلیون حجم معاملات در سقف روزانه 📊 #پایش_بازار ☑️ تعداد کل نماد: 738 🟢 تعداد مثبت: 501 (%68) 🔴 تعداد منفی: 237 (%32) 🔼 تعداد صف […]

1401.06.30 ✅ #دحاوی رشد حدود ۴۰ درصدی نماد از زمان تحلیل ، دقت به رعایت حدضرر و پایبندی به استراتژی معاملاتی ✅ #قاسم نوسان مثبت در محدوده ۵۰۰ تومان رعایت حدضرر بعد از رشد ۸۰ درصدی 📊 #پایش_بازار ☑️ تعداد کل نماد: 736 🟢 تعداد مثبت: 158 (%21) 🔴 تعداد منفی: 578 (%79) 🔼 تعداد […]

1401.06.23 ✅ #دانا افزایش حجم تا ۱۵۰ میلیون و تقاضای ۶۰ میلیون در سقف روزانه ✅ #فمراد عبور از قیمت ۴۳۰۰ تومان و رشد حدود ۱۴۰ درصد 🟢 معاملات بورس شامل حساب‌ های تجاری نیست صالح اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ آبادی، رییس کل بانک مرکزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری: از هر ۱۰۰۰ نفر حداکثر ۳ نفر مشمول حساب‌های […]

دسترسی سریع

اخبار و آموزش ها :

(49) (127)

گروه مشاوره و سرمایه گذاری پایا سرمایه اکسیر در سال ۱۳۹۶ با هدف ایجاد تحولی مناسب، در راستای ارائه خدمات نوین و استاندارد در حوزه معاملات بورس اوراق بهادار و انرژی تاسیس گردیده و همواره توسعه کمی و کیفی فعالیت هایش را سرلوحه برنامه های مشتری مداری خود قرار داده است.
شماره ثبت ۵۹۶۱۰۷

آدرس و اطلاعات تماس :

نمادهای اعتماد الکترونیکی :

به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا و حفظ سلامتی شما که بیش از هرچیزی برای ما اهمیت دارد تا اتمام دوره قرنطینه از ارائه خدمات بصورت حضوری معذور هستیم و کلیه خدمات کاملا مجازی ارائه خواهد شد . با اپراتور شرکت و در صفحه اصلی سایت قسمت چت انلاین با ما در ارتباط باشید.

اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی شهر بورس، در دنیای امروز تنها اسکناس‌ها نیستند که ارزش دارند، اوراق دیگری هم هستند که در بازارهای مالی استفاده می‌شوند و ارزش مادی دارند که این اوراق با عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند؛ در این مطلب انواع اوراق بهادار در بورس را بررسی می‌کنیم. اوراق بهادار چیست؟ اوراق بهادار

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی شهر بورس، در دنیای امروز تنها اسکناس‌ها نیستند که ارزش دارند، اوراق دیگری هم هستند که در بازارهای مالی استفاده می‌شوند و ارزش مادی دارند که این اوراق با عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند؛ در این مطلب انواع اوراق بهادار در بورس را بررسی می‌کنیم.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار همانگونه که از نامش پیداست، به اوراقی دلالت دارد که ارزش داشته باشند. به عبارتی اوراق بهادار نوعی ابزار مالی محسوب می‌شوند که حقوقی مالی برای مالک خود ایجاد می‌کنند.

این اوراق یا موقعیت و مالکیت یک نفر را در شرکت‌های بورسی نشان می‌دهند که به نام سهام شناخته می‌شوند؛ یا نشان دهنده نوعی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت هستند که در این صورت اوراق مشارکت نام می‌گیرند.

این اوراق انواع متفاوتی مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک دارند که هر کدام ارزشی مالی برای مالک خود به همراه دارند.

به هر شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می‌کند، صادر کننده یا توزیع کننده گفته می‌شود و تمامی اوراق بهادار در بازار سرمایه به سه گروه اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

1. اوراق بدهی
2. اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام)
3. ابزارهای مشتقه

در ادامه هریک از انواع اصلی اوراق بهادار که در بالا نام برده شد را با هم بررسی می‌کنیم.

منظور از اوراق بدهی یا قرضه چیست؟

اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می‌شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره‌های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. در نهایت و پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید نیز موظف است اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او برگرداند.

شرکتی که این اوراق را صادر کرده در قبال مالک اوراق، موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن است، اما صاحب اوراق مالکیتی در خود شرکت ندارد.

به دلیلی ویژگی‌ای که این اوراق دارند به آن‌ها اوراق بدهی گفته می‌شود. این اوراق اغلب از طرف شرکت‌هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های خود مشکل دارند، منتشر می‌شوند. این شرکت‌ها به جای اینکه از بانک وام بگیرند، از مردم پول قرض می‌گیرند و اوراق بدهی را به عنوان سندی از این بدهکاری ارائه می‌دهند. این کار در علوم مالی، تامین مالی جمعی نامیده می‌شود.

این کار شرکت‌ها باعث می‌شود هم فعالیت‌هایشان به دلیل کمبود بودجه روی زمین نماند و روز به روز پیشرفت کنند و گسترش یابند، و هم بدهکار بودن به مالکان اوراق خود نوعی سرمایه ارزشمند است که هم باعث می‌شود برای پرداخت بدهی‌هایش بیشتر تلاش کند و هم سرمایه خوبی برای خودش در آینده باقی می‌ماند.

همچنین از آنجایی که شرکت صادر کننده موظف است سود دوره‌ای مشخص به همراه اصل پول مالکان اوراق را در موعد سررسید به آن‌ها پرداخت کند، سرمایه‌گذاری در این اوراق یکی از کم‌ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری‌هاست.

اوراق بدهی انواع متفاوتی دارد که تفاوت آن‌ها در شرکت صادر کننده و یک سری جزئیات دیگر است. به عنوان مثال اوراق صکوک شرکتی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد، سهام ممتاز و اوراق بهادار وثیقه‌ای از انواع اوراق بدهی هستند.

از مهمترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است و همانطور که از نامش اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ مشخص است، سرمایه‌گذاران با خرید این اوراق در یک طرح مشارکت پیدا می‌کنند.

اوراق مشارکت چیست؟

فرض کنید یک شرکت خودروسازی برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید در کارخانه به 200 میلیارد تومان سرمایه نیاز داشته باشد. در عوض اگر این خط تولید راه بیفتد، بعد از 4 سال و با افزایش فروش خودروهای جدید از همین خط تولید، هزینه‌های راه اندازی جبران می‌شوند و میزان سودآوری شرکت هم در این مدت، 25 تا 30 درصد افزایش می‌یابد.

بنابراین این طرح توجیه اقتصادی دارد و شرکت خودروسازی می‌تواند به بازگشت سرمایه اولیه و سود قابل توجه امیدوار باشد. اما یکی از راه‌هایی که بتواند سرمایه اولیه را تامین کند، فروش اوراق مشارکت است. به این ترتیب هم منابع مالی مورد نیازش تامین می‌شوند و هم سرمایه‌گذاران در ازای مشارکت و به نسبت سرمایه خود در منافع اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ حاصل از راه اندازی خط تولید جدید شریک می‌شوند.

البته باید این موضوع را در نظر داشت که شرکت صادر کننده اوراق نمی‌تواند پرداخت سود دوره‌ای را تضمین کند. بنابراین سود اغلب اوراق مشارکتی که در کشور منتشر می‌شوند، توسط بانک‌ها و موسسات مالی معتبر یا دولت تضمین می‌شود. پس مالک این اوراق می‌تواند به دریافت سود خود اطمینان داشته باشد.

ویژگی های اوراق مشارکت

اوراق مشارکت چند ویژگی دارند که هنگام خرید باید به آن‌ها توجه داشت:

• اوراق به صورت با نام یا بی‌نام صادر می‌شوند. اوراق بی‌نام مانند اسکناس هستند و به دارنده آن تعلق دارند. بنابراین مالک این اوراق باید آن‌ها را در جایی مطمئن نگهداری کند. برخی از بانک‌ها این اوراق را به امانت نگه می‌دارند که به این ترتیب از خطر سرقت، آتش‌سوزی و … در امان خواهند بود.
• قیمت اسمی و سررسید مشخصی دارند. بنابراین مالک اوراق در موعد سررسید همان قیمت را دریافت می‌کند.
• مبلغ بازپرداخت اصل اوراق در موعد سررسید و مبلغ سود علی‌الحساب و مقاطع زمانی آن‌ها تضمین شده است.
• این اوراق از طریق شعب بانکی که اوراق را به فروش رسانده یا بورس اوراق بهادار، خرید و فروش می‌شوند.
• مالکان این اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمانی که این اوراق را خریداری کرده‌اند، در سود حاصل از طرح‌های شرکت سهم دارند.
• مانند تمام بازارهای مالی دیگر که رابطه مستقیمی بین بازده و ریسک وجود دارد و با توجه به اینکه سود این اوراق تضمین شده است و ریسک ندارند، بنابراین نمی‌توان انتظار سود بالایی از آن‌ها داشت.
• سود اوراق مشارکت معاف از مالیات است و همین موضوع یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این اوراق محسوب می‌شود.

سهام یا اوراق حقوق صاحبان سهام چیست؟

سهام یکی از مهمترین و متداول‌ترین انواع اوراق بهادار است. بیشترین حجم معاملات در بورس به معاملات سهام اختصاص دارد، طوری که برخی بورس را به بازار سهام می‌شناسند.

سهام به نسبت اوراق بدهی ریسک بیشتری دارد، اما باز هم سرمایه‌گذاران این بازار را ترجیح می دهند، چرا که از طرف دیگر، بازدهی بیشتری هم دارد.

هر سهم بیانگر میزان مالکیت یک سرمایه‌گذار در یک دارایی است. به عبارتی مالکیت یک شرکت به تعدادی سهم تقسیم می‌شود که دارندگان سهام آن شرکت به تعداد سهم‌هایی که خریداری کرده‌اند در مالکیت آن شرکت سهیم هستند. مثلا اگر کل یک شرکت یک سهم باشد و متعلق به یک نفر باشد، همان یک نفر مالک کل شرکت است. اما اگر مالکیت شرکت به 4 قسمت یا سهم مساوی تقسیم شود، می‌تواند مالکین بیشتری داشته باشد. حال اگر این شرکت با ارزش 1 میلیارد تومان، به 1000 سهم 1 میلیون تومانی تقسیم شود، می‌تواند 1000 مالک داشته باشد که همه به نسبت مساوی در مالکیت آن سهیم هستند.

با این تعاریف، شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده است و هر یک از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند در شرکت مسئول هستند و در سود و زیان آن سهیم خواهند بود.

شرکت سهامی خود به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم بندی می‌شود.

شرکت سهامی خاص چیست و به چه شرکتی سهامی خاص می گویند؟

شرکت سهامی خاص شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسین شرکت تامین می‌کنند، بنابراین سهام آن برای عموم مردم عرضه نمی‌شود. تعداد سهام‌داران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت سهامی خاص 1 میلیون ریال (100 هزار تومان) است.

شرکت سهامی عام چیست به چه شرکتی سهامی عام می گویند؟

شرکت سهامی عام شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام به عموم مردم تامین می‌شود. در این مدل شرکت‌ها تعداد سهام‌داران نباید کمتر از 5 نفر باشد. حداقل سرمایه مورد نیاز اوراق مشتقه در کجا معامله می‌شوند؟ برای تاسیس شرکت سهامی عام 5 میلیون ريال (500 هزار تومان) است. این شرکت‌ها می‌توانند در بورس نیز ارائه شوند.

ویژگی های سهام بورسی

سهام و شرکت‌های سهامی ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را از اوراق مشارکت و شرکت‌های صادر کننده آن‌ها متمایز می‌کند.

• ویژگی مهم سهام این است که در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، امکان کسب سود بیشتری دارند، البته سرمایه‌گذار باید ریسک پذیری بیشتری هم داشته و با خرید و فروش سهام آشنا باشد.
• دارندگان سهام شرکت‌ها در سود و زیان آن شرکت سهیم هستند.

اوراق بهادار مشتقه چیست؟

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در بازاری کاربرد دارند که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می‌پذیرد. این دارایی پایه می‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد که ارزش اوراق مشتقه را تعیین می‌کنند.

انواع اوراق بهادار مشتقه

به طور کلی 4 نوع اوراق مشتقه اصلی داریم:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

همه این اوراق مشتقه هم در بورس و هم خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. آن گروه از اوراق مشتقه‌ای که خارج از بورس معامله می‌شوند گسترده‌تر هستند، اما شامل قانون گذاری سازمان بورس نیستند و از این جهت ریسک بیشتری نسبت به اوراق مشتقه داخل بورس دارند.

البته اوراق مشتقه به دلیل محدودیت‌هایی که بازار بورس اوراق بهادار تهران دارد، در اقتصاد ایران رشد و پیشرفت چندانی نداشته‌اند.

ثبت شده در سایت شهر بورس – آخرین اخبار اقتصادی طی شماره 3923 توسط محمد مصدری و در روز شنبه 7 تیر 1399 ساعت ۱۳:۱۹:۴۳