تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
کسی که وارد بورس می‌شود بعید است که سروکارش به عبارت‌هایی مثل «بورس» و «فرابورس» نیفتد. به یاد دارم چند سال پیش وقتی من هم تازه با ۲۰۰ هزار تومان وارد این بازار شده بودم، همیشه یک نقطه ابهام برایم وجود داشت.
زیرا با همان کد بورسی و همان کارگزاری وقتی می‌خواستید سهامی بخرید، جلو برخی از سهم‌ها «سهام بورس» و جلو نماد برخی دیگر «سهام فرابورس» می‌نوشت؛ اما برای من که بیشتر عرضه اولیه می‌خریدم و گاهی هم به سراغ سهم‌های دیگر می‌رفتم، فرقی احساس نمی‌کردم. همه‌چیز همان بود. نمی‌دانستم حجم‌مبنا چیست.
تنها چیزی که در مورد تفاوت بورس و فرابورس شنیده بودم این بود که سهم‌های فرابورسی ریسک بیشتری دارند. هرچند باز هم برایم فرقی نمی‌کرد؛ زیرا من که فقط عرضه اولیه می‌خریدم.
اما حالا که بیشتر در این مورد می‌دانم، بگذارید در این مقاله به این بپردازیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
پیش از آنکه بخواهیم تفاوت این دو را توضیح دهیم، بگذارید به این سوال پاسخ دهیم. اینکه دقیقا بورس یعنی چه؟
بورس (Bourse) یک کلمه فرانسوی است و دقیقا به معنای بازار خریدوفروش اوراق بهادار و یا همان سهام است.
معادل انگلیسی این کلمه همان Stock Exchange است؛ اما در فرانسه و بیشتر کشورهای اروپایی همین کلمه بورس با همین مفهوم استفاده می‌شود.
در بورس ایران چیزهای مختلفی می‌توانند معامله می‌شود. کالاهای فیزیکی مثل گندم، طلا، زعفران یا دارایی‌های غیرفیزیکی و اعتباری مثل اوراق مشارکت و سهام شرکتها.
بورس کالا در ایران محل مبادله کالاهای فیزیکی و ابزارهای مشتقه و مالی است.
کالاهای فیزیکی در بورس کالا عبارتند از:
محصولات صنعتی و معدنی مثل فولاد، مس، آلومینیوم، سنگ آهن، روی و کنسانتره
محصولات کشاورزی مثل جو، ذرت، گندم، شکر، روغن خام، کنجاله‌ها و مرغ منجمد
محصولات پتروشیمی مثل فرآورده‌های تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار شیمیایی، پلیمر، گازها و خوراک‌ها
فراورده‌های نفتی مثل روغن، قیر، وکیوم باتوم، گوگرد، لوب‌کات، سلاپس واکس و عایق رطوبتی
یک بازار فرعی هم وجود دارد که در آن انواع محصولات تک‌محموله‌ای از قبیل فولاد، ضایعات، پلیمر، شیمیایی، روی، معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، خوراک و مس معامله می‌شوند.
ابزارهای مشتقه در بورس کالا نیز شامل این موارد هستند:
قراردادهای آتی برای سکه طلا، زعفران و زیره سبز
قراردادهای اختیار معامله برای سکه طلا، زعفران و سهام
و در نهایت در بازار مالی بورس کالا این قراردادهای قابل معامله هستند:
سلف موازی استاندارد برای سیمان، فولاد، پلی‌اتیلن، سنگ‌آهن، کنسانتره سنگ‌آهن، مرغ منجمد، گندم، اوره و پی وی سی
گواهی سپرده کالایی برای سکه طلا، زعفران، ذرت، جو، پسته و زیره سبز
صندوق سرمایه‌گذاری سکه طلا
بورس ارزهای خارجی
در کشورهای خارجی بورس ارزهای خارجی یا همان فارکس (Forex) نیز وجود دارد که در آن می‌توان به دادوستد ارزهای خارجی پرداخت.
بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار تهران (Tehran Stock Exchange)، بازاری است که در آن شما می‌توانید به معامله سهام شرکتهای پذیرفته‌شده در این بازار بپردازید.
بورس اوراق بهادار تهران در قالب یک شرکت بنیادگذاری شده است و سهامی عام است؛ یعنی شما می‌توانید خود سهام بورس را با نماد «بورس» معامله تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار کنید.
شرکتهایی که وارد این بازار می‌شوند بخشی از سهم‌های خود را برای فروش در این بازار عرضه می‌کنند؛ یعنی مالکیت درصدی از شرکت را در این بازار می‌فروشند و در عوض پول دریافت می‌کنند.
مثلا شرکتی ممکن است ۲۰ میلیارد سهم داشته باشد. این شرکت با فروختن ۲۰ درصد از سهام خود یعنی ۴ میلیارد سهم، مالکیت ۲۰ درصد از شرکت را به دست سهامداران خرد که شاید چند میلیون نفر نیز باشند، واگذار میکند.
این شرکت در ازای فروختن این بخش از مالکیت خود، پول نقد نصیبش می‌شود. شرکت می‌تواند با این پول به توسعه خود بپردازد و مثلا خط تولید جدید یا شعبه جدید راه‌اندازی کند.
به این ۲۰ درصد از سهام شرکت که به عموم افراد فروخته می‌شود و قابل معامله است، سهام شناور آزاد می‌گویند.
شرایط حضور در بورس
شرکتهایی که در بورس حاضر هستند باید شفافیت داشته باشند و گزارش‌های مالی و فعالیت‌های خود را به اطلاع عموم سهامداران برسانند. همچنین اگر شرکتی بخواهد در بورس حاضر شود و سهامش در این بازار معامله شود باید حداقل ۲۰ میلیارد تومان سرمایه ثبت‌شده داشته باشد.
در خود بازار بورس سهام شرکتها بسته به شرایط خاصی مثل همین حداقل سرمایه ثبتی در سه بازار می‌تواند معامله شوند.
در «تابلوی اصلی بازار اول» بورس تنها شرکتهایی می‌توانند حاضر باشند که حداقل سرمایه ثبتی آنها ۱۰۰ میلیارد تومان است.
شرکتی‌های حاضر در «تابلوی فرعی بازار اول» بورس باید حداقل ۵۰ میلیارد تومان سرمایه ثبتی داشته باشند.
در نهایت سهام شرکتهایی که سرمایه ثبتی آنها حداقل ۲۰ میلیارد تومان است، در «بازار دوم» بورس معامله می‌شود؛ اما این همه شرایط نیست.
به‌صورت کلی برای اینکه سهام یک شرکت در هر یک از این سه بازار زیرمجموعه بورس معامله شود، آن شرکت باید این شرایط را داشته باشد:
| شرایط پذیرش | تابلوی اصلی بازار اول | تابلوی فرعی بازار اول | بازار دوم |
| حداقل سرمایه ثبت‌شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان |
| حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | 1000 نفر | 750 نفر | 250 نفر |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | سه سال | سه سال | دو سال |
| زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | 30 | 20 | 15 |
| سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد |
اینها حداقل شرایطی هستند که شرکتها برای اینکه بتوانند بخشی از سهام خود را در بازار بورس عرضه کنند باید داشته باشند. سهام شرکتهای حاضر در بورس می‌تواند درصورتی‌که شرایط شرکت عوض شود، بین این تابلوها جابه‌جا گردد.
مثلاً ممکن است یک شرکت با انتشار سهم‌های جدید هم میزان شناوری خود را از ۱۷ درصد به ۲۱ درصد و هم سرمایه خود را از ۸۰ میلیارد به ۱۱۰ میلیارد برساند. اگر بقیه شرایط مناسب باشد، حالا سهام این شرکت از تابلوی فرعی بازار اول به تابلوی اصلی بازار اول منتقل می‌شود.
این شرایط از یک‌سو تضمین میکند تنها شرکتهایی وارد بورس شوند که اولا بزرگ هستند و همچنین وضعیت مالی بسیار خوبی دارند.
اما در این حالت شرکتهای کوچک نمی‌توانند وارد بازار بورس شوند و منابع مالی موردنیاز خود را تامین کنند و از دیگر مزایای آن بهره ببرند.
بازار فرابورس ایران
اینجاست که بازار فرابورس مطرح می‌شود. بازار فرابورس ایران (Iran Fara Bourse Co) یا IFB دقیقا مشابه بازار بورس اوراق بهادار تهران است. فقط شرایط پذیرش شرکتها در آن راحت‌تر است. شرکت فرابورس نیز یک شرکت سهامی عام است که دوباره سهام عام با نماد «فرابورس» قابل معامله است.
شرکتها برای اینکه بتوانند بخشی از سهام خود را برای معامله عرضه کنند لازم نیست شرایط سخت بالا را داشته باشند. این شرکتها اگر شرایط زیر را داشته باشند می‌توانند سهام خود را جهت معامله در فرابورس عرضه کنند:تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار
| شرایط پذیرش | بازار اول | بازار دوم |
| حداقل سرمایه ثبت‌شده شرکت | یک میلیارد تومان | 100 میلیون تومان |
| حداقل سهام شناور | 10 درصد | 5 درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | 200 نفر | — |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تاسیس آن گذشته باشد |
| زیان انباشته | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | ۱۵ | — |
| سودآوری | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | — |
وقتی شرکتی می‌خواهد برای اولین بار وارد بورس شود، بسته به اینکه کدام‌یک از این شرایط را داراست در یکی از دو بازار بورس یا فرابورس پذیرفته‌شده و دوباره با توجه به وضعیت آن، سهامش در هر یک از تابلوهای این دو بازار معامله خواهد شد.
جابه‌جایی بین بورس و فرابورس
فرض کنید سهام شرکتی در حال حاضر در یکی از تابلوهای بازار بورس معامله می‌شود. اگر در این زمان وضعیت شرکت بدتر شود، سهامش ابتدا به تابلوهای پایین‌تر منتقل می‌شود. اگر در زمان معامله سهام شرکت در بازار دوم بورس دوباره وضعیت شرکت بدتر شود، سهام این شرکت به بازار فرابورس منتقل می‌شود.
حالت برعکس هم این است که ممکن است سهام شرکتی در بازار فرابورس در حال معامله باشد؛ اما در این میان اوضاع شرکت بهتر شود. در این صورت نیز سهام شرکت پس از جابه‌جایی رو به بالا در خود بازار فرابورس، به بازار بورس منتقل خواهد شد.
تفاوت بورس کالا با کنج اتاق مدیران/بورس کالا
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: هر آنچه بخش خصوصی با وزارت صنعت، معدن و تجارت توافق کند، بورس نسبت به آن حرف یا نظری ندارد. مدیر فروش شرکتها که پورسانت می‌گیرد! و کالا می‌فروشد به طور قطع با بورس کالا در رقابت‌پذیری زاویه دارد و اینها بد است. فلاحت پیشه: 🌏اصلاحاتی که […]
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: هر آنچه بخش خصوصی با وزارت صنعت، معدن و تجارت توافق کند، بورس نسبت به آن حرف یا نظری ندارد. مدیر فروش شرکتها که پورسانت می‌گیرد! و کالا می‌فروشد به طور قطع با بورس کالا در رقابت‌پذیری زاویه دارد و اینها بد است.
فلاحت پیشه:
🌏اصلاحاتی که اعمال شد، امکان رأی آوری CFT در مجمع را زیاد کرد
💹لاریجانی درخصوص انتقاداتی که نسبت به افزایش ۲۰ درصدی حقوق مطرح می شود، بیان کرد: به نظر بنده افزایش ۲۰ درصدی حقوق کافی نیست
تدابیر ویژه دولت در کنترل قیمت کالاهای پر مصرف
🔹🔔وزیر صنعت، معدن و تجارت از تدابیر ویژه دولت برای کنترل قیمت کالاهای پرمصرف به منظور کاهش و یا توقف افزایش قیمت این کالاها خبر داد.
🔴🕭احتمال تعلیق طرحهای توسعه آهن اسفنجی و فولاد در استان کردستان/منابع آگاه خبر دادند که به علت نبود ذخیره کافی سنگ آهن در استان کردستان و کمبود آب ممکن است طرحهای زنجیره فولاد در این استان به حالت تعلیق در آید
باشگاه مشتريان
در باشگاه مشتریان شرکت کارگزاری رضوی به ازای تراکنش هایی که انجام می دهید از تخفیفات آن بهره مند خواهید شد.
مدیریت پاداشها
مشتریان کارگزاری رضوی می توانند همانند یک فروشگاه اینترنتی از بین پاداش های تعریف شده در سیستم توسط مدیر باشگاه، پاداش یا پاداش های مورد نظرشان را به سبد پاداش ها اضافه نمایند.
شبکه اجتماعی پویا
شبکه اجتماعی کارگزاری رضوی، محیطی پویا برای بحث و تبادل نظر کاربران بورسی است، آنها براحتی می توانند با سایر اعضای شبکه تبادل نظر و ایده نمایند.
گردش امتیازات
در بخش گردش امتیازات، بر طبق فرمول ارائه شده توسط کارگزاری یا فرمول پیش فرض سامانه (امکان سفارشی سازی فرمول وجود دارد) امتیاز هر کاربر را بعد از پایان روز معاملاتی بصورت خودکار محاسبه نموده و در سامانه ثبت می نماید.
مسابقات
مسابقات بخش مسابقات محیطی پویا را برای مشتریان فراهم میکند تا با شرکت در مسابقات تعریف شده از سمت مدیر باشگاه سطح مهارت و دانش خود را محک زده و کسب امتیاز کنند.
تفاوت بورس با فرابورس در چیست؟ مزایای بازار فرابورس
فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد.
شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکتها محسوب می‌شود اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
تفاوتهای فرابورس با بورس
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار بورس اوراق و بورس کالا با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی می‌باشد که این تفاوت‌ها را به اختصار در زیر تشریح می‌کنیم.
الف) تفاوت در بازارها:
الف-۱) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است.
پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
الف-۲) شرکت بورس تهران دارای ۲ بازار به شرح زیر می‌باشد:
۱- بازار اول
۲- بازار دوم
ب) تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
با توجه به تقسیم‌بندی‌های انجام شده فوق، مقایسه‌ای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه می‌کنیم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند، این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:
– تامین مالی آسان و ارزان
کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمع‌آوری و هدایت پس‌اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی است تا شرکتها با شرایطی آسان‌تر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.
علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و… برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیش‌بینی شده است.
– افزایش نقد شوندگی سهام
تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکتهایی که نمی‌‌توانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند.
اما با ایجاد فرابورس، شرکتها با شرایط ساده تر می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیت‌های بازار منسجم و شفاف بهره‌مند شوند.
– بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکتهای پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.
به این صورت که بر اساس ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکتهای پذیرش شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می‌شود.
به گزارش بورسینس به نقل از عصر بانک شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل ۲ برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند.
در ماده ۱۴۳ مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.
– نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه
هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکتهای خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده و وقت‌گیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکتها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام می‌گیرد.
– شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار مبادله در فرابورس
با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکتها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می‌دهند، می‌تواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین می‌تواند مبنای وثیقه‌گذاری و اعتباردهی شرکتها باشد.
– اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد می‌شود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکتها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا می‌کنند.
– بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر می‌باشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا سیستم بانکی با شرایط ساده‌تری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت میکند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزش‌گذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.
– معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گسترده‌ای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت می‌شود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد.
– صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
سرمایه‌گذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام می‌شود.
– پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
واقعا فرق بورس با فرابورس در چیست؟
ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکتها محسوب می‌شود، اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است، به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته می‌شود.
قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
برخی تفاوتهای بازار بورس با فرابورس عبارتند از:
۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.
۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.
۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
۴- در بازارهای فرابورسی با تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد در صورتی که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.
۶- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.
مزایای بازار فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران، بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود، حضور در این بازارها به معنای معرفی و شناخت شرکت ها در سطح ملی بوده و مزایای متعددی برای شرکت پذیرفته شده و سهامدارانش قابل ترسیم است:
۱- تامین مالی آسان و ارزان شرکت ها در راستای توسعه فعالیت: کارکرد اصلی بورس و فرابورس، تجهیز جمع آوری و هدایت پس اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح های بزرگ اقتصادی، جهت فراهم آوردن ضریب نقد پذیری بیشتر سرمایه، شفافیت و امکان نظارت بیشتر، فرابورس نیز مانند بورس راهی برای تامین مالی ارزان قیمت شرکت ها است.
۲- بهره مندی از معافیت مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در فرابورس: بر این اساس شرکت های پذیرش شده در بازار فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد که مقدار آن براساس لایحه ای که توسط دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا میزان ۱۰ درصد تخفیف خواهد بود.
۳- کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال: از مزایای فرابورس براس سهامداران شرکت های سهامی کاهش مالیات نقل و انتقال سهام این شرکت ها از ۴ درصد ارزش اسمی به نیم درصد ارزش معامله همانند بورس اوراق بهادار تهران است.
این مزیت در حقیقت در معامله یک سهم د رنرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس ایران منجر خواهد شد.
۴- نقل و انتقال سهام به صورت آسان – سریع و کم هزینه: با فعالیت فرابورس چه در رابطه با سهام شرکت های پذیرفته شده و چه در رابطه با معاملات عمده موردی این نقل تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار و انتقال با سهولت انجام خواهد گرفت.
۵- شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس: با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا قیمت سهام شرکت ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می دهند می تواند مبنای عمل قرار گیرد.
۶- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه: پس از پذیرش سهام شرکت ها در فرابورس مکانیسم های قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت وجود خواهد داشت و پس از آن تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار ارائه اطلاعات و شفافیت بیشتر عملکرد مدیران خواهد شد
ورود به فرابورس چه مزیت هایی برای سهامداران دارد؟
مهمترین مزیت برای سهامداران ، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس است که این مهم بواسطه نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام بوجود می آید که سبب افزایش قیمت اسمی سهام و حتی چندین برابر شدن آن می گردد.
مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.
برای سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی سرمایه گذاری در فرابورس چه جاذبه هایی دارد؟
۱- افزایش قیمت سهام: سرمایه گذاری در سهام، صاحبان سرمایه را لااقل در مقابل کاهش قدرت خرید پول محافظت می کند، همچنین حسن مدیریت در اداره شرکت، ارزش سهام شرکت را بالا می برد.
۲- سود سهام: میزان سود هر شرکت بستگی به عوامل مشخصی دارد، مدیریت شرکت تقاضای بازار و اوضاع کلی اقتصادی کشور.
۳- معافیت مالیاتی: شرکتهایی که در فرابورس پذیرفته می شوند از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند و طبعاً سهامداران از این مزایا سود می برند.
۴- حق رای و اعمال مدیریت: صاحبان سهام شرکتها به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارند در مجمع عمومی صاحبان سهام حق رای دارند.
۵- تنوع سرمایه گذاری: تنوع اوراق بهاداری که در فرابورس عرضه می شود به سهامداران امکان می دهد که سرمایه خود را بین سهامهای گوناگون تقسیم کند و باعث کاهش ریسک و زیانهای احتمالی شود.
۶- اطمینان از محل سرمایه گذاری: شرکتهایی که در فرابورس وارد می شوند باید تمام شرایط و ضوابط تعیین شده توسط فرابورس را رعایت کنند لذا سهام شرکت غیر واقعی با مدیریت ضعیف و دارای ساختار مالی نامناسب در فرابورس جایی ندارد.
۷- حق خرید سهام جدید الانتشار: سهامداران یک شرکت در خرید سهم جدید الانتشار همان شرکت نسبت به سایر خریداران اولویت دارند.
آیا کد معاملاتی ( کد بورسی ) برای خرید سهام در بورس و فرابورس فرق میکند؟
خیر، شما با دریافت کدمعاملاتی از کارگزاری، هم می‌توانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کدمعاملاتی قابل خریدوفروش است.
برای یک سرمایه‌گذار و معامله‌گر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد.
تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
باتوجه به سوالات متعدد در خصوص تفاوت اصلی بورس و فرابورس، گزارشی درباره این موضوع تهیه شده است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکتهای موجود سرمایه‌گذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهمترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار می‌شوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند، می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکتهای سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکتهای سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
تقسیم‌بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
دیدگاه شما