عرضه عمده سهام چیست؟
معاملات در بازار بورس اوراق بهادر به سه گروه معاملات خرد، عمده و بلوک تقسیم می‌شود. بین این معاملات تفاوت‌هایی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- قیمت سهام در انواع معاملات متفاوت است.
- ساز و کار معاملاتی و تسویه در معاملات متفاوت است.
بنابراین در معاملات خرد بخش کوچکی از سهام مبادله می‌شود، در حالی که در انواع دیگر با شرایطی خاص، بخش بزرگی از سهام شرکت‌ها معامله می‌شود. در این مطلب به بررسی ساز و کارهای معاملات عمده می‌پردازیم.
شیوه عرضه عمده سهام
معاملات عمده سهام به دو شیوه‌ی عرضه‌ی معمول از طریق کارگزار و عرضه‌ی بلوکی انجام می‌شود.
عرضه معمول از طریق کارگزار
عرضه سهام عمده از طریق کارگزاران به روش معمول معاملات عرضه می‌شود. نوسان قیمت سهم‌هایی که به این طریق معامله می‌شوند، تحت تاثیر تقاضا و عرضه و شرایط بازار است. به این ترتیب وقتی عرضه‌ی سهم در بازار بالا رود، خریداران در قیمت‌های پایین‌تر تقاضای خود را ثبت می‌کنند، به این ترتیب فروشنده نیز ناچار می‌شود قیمت خود را پایین بیاورد.
اما در مواقعی که شرایط بازار برای جذب سهام، مطلوب باشد یا اخبار مثبتی برای سهم منتشر شود، قطعاٌ عرضه کمتر خواهد بود و سهم رشد قابل ملاحظه‌ای می‌کند.
عرضه‌ی بلوکی
در روش عرضه بلوکی، سهام به صورت بلوکی و خارج از سیستم معاملات عادی عرضه می‌شود. در این روش خریدار به دنبال کسب مدیریت است پس گاهی ممکن است در قیمتی بالاتر از قیمت تابلو، خرید را انجام دهد. فروشنده نیز چون با فروش سهام بخشی از امتیازات خود در شرکت را می‌فروشد، سعی می‌کند با گران‌تر فروختن سهم زیان خود را جبران کند.
انواع معاملات عمده بر اساس زمان تسویه
یکی دیگر از تقسیم‌بندی‌هایی که برای معاملات عمده می‌توان در نظر گرفت، دسته بندی بر اساس زمان تسویه به دو گروه عادی و شرایطی است.
معاملات عمده عادی
در این روش مدت زمان سه روزه برای مبادله‌ی سهام تعیین می‌شود و طرفین موظف می‌شوند در این مدت تمام تعهدات خود را انجام دهند.
معاملات عمده شرایطی
در این شیوه از عرضه عمده سهام، شرایط دو مرحله‌ای برای پرداخت سهام تعریف می‌شود. در بخش اول بهای سهام خارج از ساز و کار بورس و فرابورس و به صورت مدت‌دار انجام می‌شود و بخش بعدی همزمان با انتقال سهام پرداخت می‌شود.
انواع سهم‌های قابل عرضه در معاملات عمده
سهامداران در شرکت حقوق مالی و غیر مالی دارند.
- در بخش حقوق مالی در سودآوری شرکت و دارایی‌های آن شریک می‌شوند.
- در بخش حقوق غیر مالی می‌توانند از روند شرکت اطلاع داشته باشند، حق رای و تصمیم‌گیری برای هیئت مدیره یا عضویت در آن، یا حقوق دیگری مانند شکایت علیه مدیران و حق خرید سهم جدید و سایر موارد را داشته باشند.
سهام مدیریتی کنترلی
دارنده‌ی سهام کنترلی می‌تواند به اعمال مدیریت در شرکت بپردازد. در سهام مدیریتی کنترلی، امکان انتصاب مدیر عامل یا انتخاب یک عضو از هیئت مدیره برای خریداران سهام فراهم می‌شود. دلیل ارزش این سهام به اعمال نفوذ در تصمیمات شرکت از طریق انتخاب هیئت مدیره است. همچنین دارندگان سهام مدیریتی کنترلی زودتر از سایر سهامداران به اخبار و اطلاعات شرکت دسترسی می‌یابند.
سهام مدیریتی غیر کنترلی
خریداران سهام مدیریتی غیر کنترلی، اختیارات محدودتری دارند و فقط می‌توانند یک عضو از هیئت مدیره را انتخاب کنند و در انتخاب مدیر عامل هیچ نقشی نخواهند داشت.
سهام غیر مدیریتی
عرضه عمده سهام غیر مدیریتی به افراد و شرکت‌های خریدار فرصتی برای انتخاب هیئت مدیره اعطا نمی‌کند.
مزایای معاملات عمده
- عرضه عمده سهام باعث ورود سهامداران و افراد راهبردی به شرکت و هیات مدیره می‌شود و می‌تواند آینده شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.
- با انجام معاملات عمده فرآیند خصوصی‌سازی امکان فروش نقد و اختصاصی تسهیل می‌شود شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس و کارآفرینان می‌توانند بخشی از سهام را در اختیار بگیرند.
محدودیت‌های معاملات عمده
عرضه عمده سهام در بازار بورس و فرابورس با محدودیت‌هایی نیز روبرو خواهد بود.
- ارزش پایه‌ی سهام شرکت، تعیین‌کننده تعداد سهام قابل عرضه در بازار بورس است. مطابق مصوبات و قوانین، معیار ارزش سهام پایه شرکت سه میلیارد ریال است. بر این اساس شرکت‌ها با ارزش پایه‌ی سهام کمتر یا مساوی سه میلیارد باید حداقل پنج درصد از سهام پایه را معامله کنند، درحالی‌که شرکت‌ها با ارزش سهام پایه بیش از سه میلیارد ریال حداقل یک درصد از سهام پایه را باید معامله کنند.
- در بازار فرابورس برای معاملات عمده، محدودیت حداقل ارزش سهام وجود دارد. در شرکت‌ها با سرمایه پایه بیش از یک میلیارد، حداقل تعداد سهام یا حق تقدم عرضه شده باید مساوی یا بزرگتر از یک درصد سهام پایه باشد. در حالی که شرکت‌هایی با سرمایه پایه کمتر یا مساوی یک میلیارد، حداقل سهام یا حق تقدم باید پنج درصد سرمایه پایه باشد.
مراحل انجام معاملات عمده
جمع‌بندی
معاملات عمده در بورس به معاملاتی گفته می‌شود که تعداد سهام معامله شده از درصد معینی از سهام شرکت بیشتر باشد. شیوه‌ی انجام این معاملات سبب ورود سهامداران یا افراد مورد تایید آن‌ها به هیئت مدیره می‌شود. امکان انجام این معاملات به صورت نقد و اقساط فراهم است.
شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس
دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس
مصوب 1392,07,20
اين دستورالعمل در راستاي اجراي تبصرة ب مادة ۹۹ قانون برنامه پنج سالة پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران در تاريخ ۲۰ /۰۷ /۱۳۹۲ در ۱۷ ماده و ۵ تبصره به تصويب هيأت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد. اين دستورالعمل جايگزين دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس ايران مصوب ۱۰ /۰۲ /۱۳۹۰ مي‌گردد.
ماده ۱ - اصطلاحات و واژه‌هايي كه در مادة ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شوراي اسلامي و "دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران" مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن تعريف شده‌اند، به همان مفاهيم در اين دستورالعمل به كار رفته‌اند. واژه‌هاي ديگر داراي معاني زير مي‌باشند:
۱ -بازار پايه: از جمله بازارهاي فرابورس است كه مطابق با ماده ۴ "دستورالعمل پذيرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ايران" راهاندازي گرديده و معاملات آن بر اساس ضوابط اين دستورالعمل انجام مي‌شود.
۲ -دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات: "دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران" مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن است.
۳ - سامانه معاملات توافقي : سامانه اي است كه عمليات مربوط به ثبت سفارش معاملات توافقي از طريق آن انجام شده و سفارشات تطبيق شده پس از تائيد فرابورس جهت انجام معامله به سامانه معاملاتي ارسال مي‌شود.
۴ -كارگزار پيشنهاد دهنده : كارگزاري كه در سامانه معاملات توافقي اقدام به ثبت پيشنهاد خريد يا فروش مي‌نمايد.
۵ -كارگزار پذيرندة پيشنهاد : كارگزاري كه بر اساس پيشنهادهاي ارائه شده در سامانه معاملات توافقي، پيشنهاد خريد يا فروش ثبت شده توسط كارگزار پيشنهاد دهنده را براي مشتري خود مي‌پذيرد.
ماده ۲ - اوراق بهادار در بازار پايه به صورت عادي يا توافقي مي‌توانند معامله شوند. اوراق بهاداري كه به تشخيص كميته عرضه حائز حداقل شرايط زير باشند، بصورت عادي و ساير اوراق بصورت توافقي معامله مي‌شوند.
الف) در زمان درج نماد تعداد سهامداران شركت از ۳۵ نفر و سهام شناور آزاد شركت بيشتر از يك درصد بوده يا امكان تحقق اين شرايط به تشخيص كميته عرضه وجود داشته باشد ( در اين خصوص سهامداران عمده شركت بايد تعهدات لازم را به فرابورس ارائه نمايند.)
ب) محدوديتهاي معاملاتي موثر جهت نقل و انتقال سهام شركت وجود نداشته باشد.
ج) ابهامات اساسي و يا عدم شفافيت قابل توجهي در خصوص اطلاعات شركت يا تركيب سهامداري آن وجود نداشته باشد.
ماده ۳ - جلسات رسمي و روزهاي انجام معامله انواع اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس، ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتي و همچنين تعداد و طول زمان هريك از مراحل انجام معاملات توسط هيئت مديرة فرابورس تعيين مي‌گردد.
ماده ۴ - دامنه نوسان روزانه قيمت و محدوديت حجمي معاملات عادي بازار پايه مشابه بازار اول و دوم فرابورس، حسب ضوابط فصل هشتم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.
ماده ۵ - در بازار پايه صرفاً سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس از كد معاملاتي گروهي در اين بازار مجاز نمي‌باشد.
تبصره - جهت انتقال سهام به سهامداران متعدد در بازار پايه، استفاده از كد گروهي پس از موافقت فرابورس امكانپذير خواهد بود.
فصل ۳ - معاملات عادي در بازار پايه
ماده ۶ - عرضه اوليه اوراق بهادار در بازار پايه به تشخيص كميته عرضه به يكي از روش‌هاي زير انجام مي‌شود:
۱ -حراج: در اين روش حجم و تعداد معيني از اوراق بهادار توسط اشخاص اعلام شده در اطلاعيه عرضه به متقاضيان خريد آن اوراق عرضه مي‌شود.
۲ -گشايش نماد: در اين روش خريداران و فروشندگان متعدد طي دوره پيش‌گشايش اقدام به ورود سفارشات خود در سامانه مي‌نمايند و سپس معاملات با انجام يك حراج تك قيمتي آغاز مي‌شود.
ماده ۷ - توقف و بازگشايي نماد معاملاتي اوراق بهاداري كه به صورت عادي در بازار پايه معامله مي‌شوند، تابع ضوابط فصل پنجم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.
ماده ۸ - درصورتي‌كه معاملات اوراق بهادار در بازار پايه مظنون به استفاده از اطلاعات نهاني، دستكاري قيمت يا تغييرات مديريتي مؤثر در كنترل شركت باشد، فرابورس مي‌تواند رأساً يا به موجب اعلام سازمان نماد معاملاتي اوراق بهادار را متوقف نمايد. بازگشايي نماد معاملاتي پس از بررسي‌هاي لازم حسب مورد به تشخيص فرابورس يا سازمان خواهد بود.
ماده ۹ - در معاملات عادي بازار پايه، معاملات عمده و بلوكي تابع ضوابط اينگونه معاملات در بازارهاي اول و دوم فرابورس مي‌باشند.
فصل ۴ - معاملات توافقي در بازار پايه
ماده ۱۰ - روش انجام معاملات توافقي در بازار پايه به شرح زير است:
۱ -پيشنهاد خريد يا فروش توسط كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت مي‌گردد. اين پيشنهاد مي‌تواند با قيمت معين يا قابل مذاكره در سامانه ثبت شود.
۲ -كارگزار پذيرندة پيشنهاد جهت پاسخ دادن به پيشنهاد ثبت شده در سامانه معاملاتي اقدام به انتخاب آن نموده و پذيرش خود را جهت ارسال به كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت مي‌كند.
۳ -در صورتي كه پيشنهاد ثبت شده داراي قيمت معين باشد سامانه معاملات توافقي سفارشات تطبيق يافته را جهت تائيد به فرابورس ارسال مي‌كند.
۴ -در صورتي كه پيشنهاد ارائه شده قابل مذاكره باشد، جزئيات درخواست كارگزار پذيرندة پيشنهاد به كارگزار پيشنهاد دهنده ارسال و شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس در صورت تائيد نهايي كارگزاران عامل طرفين سفارش تطبيق يافته جهت تائيد به فرابورس ارسال مي‌گردد.
۵ -در صورت عدم مغايرت سفارشات تطبيق يافته با قوانين و مقررات، فرابورس معامله را تائيد مي‌نمايد و سفارشات تطبيق يافته جهت انجام معامله و ثبت نهايي به سامانه معاملات ارسال مي‌گردد.
ماده ۱۱ - معاملات سهام شركت‌هاي حاضر در بازار پايه‌ي توافقي بر اساس اطلاعات منتشره موجود، در هر زمان امكانپذير مي‌باشد.
تبصره ۱ - خريدار و فروشنده با علم و آگاهي شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس نسبت به وضعيت مالي شركت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خريد و فروش نموده و هرگونه ادعايي در خصوص عدم افشاي اطلاعات مسموع نمي‌باشد.
تبصره ۲ - انجام معاملات توافقي از يك روز كاري قبل از برگزاري مجامع عمومي صاحبان سهام و همچنين برگزاري جلسه هيئت مديره‌اي كه طي آن مقرر است در مورد اختيارات تفويض شده توسط مجمع عمومي فوق‌العاده در خصوص افزايش سرمايه تصميم‌گيري شود، متوقف مي‌گردد. تداوم ثبت معاملات پس از اعمال نتايج مجمع يا جلسه هيئت مديره در سامانه معاملاتي امكانپذير خواهد بود.
ماده ۱۲ - دامنه نوسان قيمت روزانه و محدوديت حجمي در خصوص معاملات توافقي اعمال نمي‌گردد ليكن هيئت مديره فرابورس مي‌تواند در صورت نياز محدوديت حجمي يا قيمتي جهت ثبت سفارشات هر نماد معاملاتي در سامانه معاملاتي توافقي تصويب و پس از اطلاع‌رساني اعمال نمايد.
ماده ۱۳ - معاملات عمده سهام شركتهايي كه در بازار پايه به صورت توافقي مورد معامله قرار مي‌گيرند، حسب تشخيص كميته عرضه به يكي از روش‌هاي زير انجام مي‌شود:
۱ -در قالب عرضه يكجا در بازار سوم فرابورس
۲ -ثبت معامله از طريق سامانه معاملات توافقي با رعايت ترتيبات مقرر در مادة ۱۰ اين دستورالعمل
تبصره ۱ - رعايت ضوابط مربوط به "شرايط متقاضيان خريد در معاملات عمده سهام و حقتقدم سهام در فرابورس ايران" مصوب مورخ ۱۰ /۰۷ /۱۳۹۱ شوراي عالي بورس در هرحال الزامي است. در خصوص بند ۲ اين ماده زمان ثبت پيشنهاد معاملات توافقي، مبناي محاسبه مواعد زماني ذكر شده در ضوابط فوق الذكر خواهد بود.
تبصره ۲ - در صورتي كه بخشي از سهام شركت‌هاي مورد عرضه در بازار پايه داراي امتياز خاص يا محدوديت ويژه‌اي باشند و بنا به تشخيص كميته عرضه معامله آن در بازار خرد امكانپذير نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمي به صورت عمده انجام خواهد شد.
فصل ۵ - محدوديتهاي معاملاتي سهام و حق تقدم سهام بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري مركزي
ماده ۱۴ - معاملات سهام و حق تقدم بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري با حجم كمتر از ۲۰۰ هزارسهم يا حق تقدم شركت‌هاي فوق در دسته‌هاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل نمي‌شود به صورت توافقي در بازار پايه فرابورس انجام مي‌شود.
ماده ۱۵ - انجام معاملات سهام و حق تقدم بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري با حجم بزرگتر يا مساوي ۲۰۰ هزار سهم يا حق تقدم و كليه معاملات سهام يا حق تقدم شركت‌هاي فوق در دسته‌هاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل مي‌شود، در قالب معاملات عمده يا معاملات توافقي حسب درخواست عرضه كننده امكان پذير است. در اين صورت فرابورس موظف است تاييديه سازمان را به شرح زير اخذ نمايد.
الف) در معامله عمده شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس بايد كليه متقاضيان خريد سهام يا حق تقدم قبل از شروع رقابت توسط كارگزار مربوطه به سازمان معرفي گردند. صرفاٌ متقاضياني حق شركت در رقابت را خواهند داشت كه قبلاً تاييديه سازمان مبني بر رعايت محدوديتهاي قانوني و مقرراتي را اخذ نموده باشند. ترتبيات اخذ تاييديه سازمان بايد در اطلاعيه عرضه درج شود.
ب) در معامله توافقي اسامي خريدار و فروشنده به همراه ساير اطلاعات مورد نياز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه مي‌گردد. معامله مذكور در صورت تاييد سازمان مبني بر رعايت محدوديتهاي قانوني و مقرراتي در فرابورس ثبت مي‌گردد.
فصل ۶ - ساير مقررات
ماده ۱۶ - انتقال تمام يا آن بخش از طلب ناشي از معاملات سهام شركت‌ها كه قبل از درج نام شركت در فهرست بازار پايه فرابورس، خارج از بورس يا فرابورس صورت گرفته و در اجراي مادة ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه در بازار پايه فرابورس ثبت مي‌شوند، از حساب فروشنده به حساب خريدار (تهاتر حساب بين فروشنده و خريدار اوراق بهادار) كه تسوية آن طبق مقررات خارج از پاياپاي صورت مي‌پذيرد، مشروط به اينكه اسناد تسويه خارج از پاياپاي تنظيم گردد، مجاز مي باشد.
ماده ۱۷ - معاملات بازار پايه درخصوص موارد تصريح نشده در اين دستورالعمل، تابع مقررات مرتبط در "دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار فرابورس ايران" و ساير مصوبات هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار مي‌باشد.
دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در فرابورس اصلاح شد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، معاونت بازار فرابورس پیرو مصوبه 26 تیرماه هیات مدیره سازمان بورس از اصلاح برخی مواد مربوط به دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس به شرح ذیل خبر داد:
ماده 24: بند 2( معاملات عمده کنترلی و مدیریتی غیرکنترلی): حداقل شش روز کاری قبل از عرضه، اطلاعات و مستندات و موضوع ماده 2 ضوابط مربوط به شرایط متقاضیان خرید معاملات عمده سهام و حق تقدم سهام در بورس تهران و فرابورس( مصوب شورای عالی بورس) باید بصورت کامل به کارگزار ارائه شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس شود و کارگزار پس از شناسایی متقاضی و کنترل تکمیل بودن اطلاعات، مدارک و مستندات، آن را به همراه نظر خود مبنی بر رعایت معیارهای مذکور طی همان روز به فرابورس، سازمان و حسب مورد سازمان خصوصی‌سازی ارائه کند. در صورت عدم تکمیل مدارک و مستندات، کارگزار مکلف است مراتب نقض مدارک را صرف یک روز کاری به متقاضی اعلام کند.
ماده 24: تبصره 1: حذف شد.
ماده 30: تبصره: در معاملات عمده کارگزار خریدار در صورتی مجاز به ورود سفارش به سامانه معاملاتی است که معادل 10 درصد ارزش سهام یا حق تقدم سهام موضوع معامله بر اساس قیمت پایه را بصورت نقد یا ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط به نفع شرکت سپرده گذاری مرکزی از مشتری دریافت و حسب مورد به حساب سپرده گذاری مرکزی واریز یا به این شرکت تحویل دهد و تاییدیه شرکت مزبور را مبنی بر اخذ تضامین مربوطه به فرابورس ارائه کند.
ماده 37( معامله عمده شرایطی): کارگزار خریدار مکلف است حداکثر 14 روز کاری پس از انجام معامله نسبت به تسویه حصه نقدی معامله از طریق پایاپای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدام کند و مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را حداکثر 13 روز کاری بعد از انجام معامله به فروشنده ارائه کند.
کارگزار فروشنده مکلف است پس از دریافت مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای و حداکثر 14 روز کاری پس از انجام معامله نسبت به ارائه سند تسویه خارج از پایاپای به فرابورس و شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام کند. در صورت واریز حصه نقدی و ارائه سند تسویه خارج از پایاپای به شرکت سپرده گذاری مرکزی حداکثر 14 روز کاری بعد از انجام معامله، ثبت معامله در سیستم معاملاتی حداکثر تا پایان روز کاری بعد انجام خواهد شد.
ماده 37: تبصره 4: مهلت ارائه سند تسویه خارج از پایاپای و قطعیت معامله در عرضه عمده سهام وثیقه شده جهت تضمین اوراق توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی حداکثر 5 روز کاری بعد از مشخص شدن برنده رقابت است.
ماده 37: تبصره 5: خاتمه مهلت، آخرین ساعت کاری روز پنجم، چهاردهم یا سی ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت 8 صبح تا 3 بعد از ظهر و سایر ایام از ساعت 8 صبح تا 4 بعد از ظهر است.
ماده 78: الف- بند 2( معاملات عرضه یکجا کنترلی و مدیریتی غیرکنترلی): حداقل 6 روز کاری قبل از عرضه، اطلاعات و مستندات موضوع ماده 2 ضوابط مربوط به شرایط متقاضیان خرید معاملات عمده سهام و حق تقدم سهام در بورس تهران و فرابورس( مصوب شورای عالی بورس) باید بصورت کامل به کارگزار ارائه شود و کارگزار پس از شناسایی متقاضی و کنترل تکمیل بودن اطلاعات، مدارک و مستندات، آن را به همراه نظر خود مبنی بر رعایت معیارهای مذکور طی همان روز به فرابورس و سازمان و حسب مورد سازمان خصوصی‌سازی ارائه کند. در صورت عدم تکمیل مدارک و مستندات، کارگزار مکلف است مراتب نقض مدارک را ظرف یک روز کاری به متقاضی اعلام کند.
ماده 86: در تمامی عرضه های یکجا کارگزار خریدار در صورتی مجاز به ورود سفارش به سامانه معاملاتی است که معادل 10 درصد ارزش اوراق بهادار موضوع معامله بر اساس قیمت پایه را بصورت نقد یا ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط از مشتری دریافت و حسب مورد به حساب شرکت سپرده گذاری مرکزی واریز یا به این شرکت تحویل دهد و تاییدیه شرکت مزبور را مبنی بر اخذ تضامین مربوط به فرابورس ارائه کند.
ماده 87( عرضه یکجا شرایطی): کارگزار خریدار مکلف است حداکثر 14 روز کاری پس از انجام معامله نسبت به تسویه حصه نقدی معامله از طریق پایاپای شرکت سپرده شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس گذاری مرکزی اقدام کند و مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای حصه غیر نقدی را حداکثر 13 روز کاری بعد از انجام معامله به فروشنده ارائه کند.
کارگزار فروشنده مکلف است پس از دریافت مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای حداکثر 14 روز کاری پس از انجام معامله نسبت به ارائه سند تسویه خارج از پایاپای به فرابورس شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام کند. در صورت واریز حصه نقدی و ارائه سند تسویه خارج شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس از پایاپای شرکت سپرده گذاری مرکزی حداکثر 14 روز کاری بعد از انجام معامله، ثبت معامله در سیستم معاملاتی حداکثر تا پایان روز کاری باید انجام خواهد شد.
ماده 87: تبصره 4: مهلت ارائه سند تسویه خارج از پایاپای و قطعیت معامله در عرضه یکجا، سهام وثیقه شده جهت تضمین اوراق توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی حداکثر 5 روز کاری پس از مشخص شدن پرنده رقابت است.
ماده 87: تبصره 5: خاتمه مهلت، آخرین ساعت کاری روز پنجم، چهاردهم یا سی‌ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت 8 صبح تا 3 بعد از ظهر وسایل ایام از ساعت 8 صبح تا 4 بعد از ظهر است.
شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس
پس از دریافت کد سهامداری، فرد می‌تواند به سه روش نسبت به خرید و فروش سهام و یا سایر اوراق بهادار موجود در بورس اقدام کند .
روشهای معامله در بورس به سه روش زیر انجام می‌شود :
معامله در بورس اوراق بهادار از طریق مراجعه‌ی حضوری به کارگزاری (سفارش حضوری)
معامله در بورس اوراق بهادار از طریق ارائه‌ی سفارش به صورت اینترنتی
معامله در بورس اوراق بهادار به روش معامله برخط یا آنلاین
شرح هر کدام از این روشهای معامله در بازار بورس به تفصیل در ذیل آورده شده است .
۱- معامله در بازار بورس اوراق بهادار از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری
در روش معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار از طریق مراجعه حضوری، سرمایه‌گذار به صورت حضوری به شرکت کارگزاری مراجعه نموده و فرم درخواست خرید یا فروش اوراق بهادار را تکمیل می‌نماید. فرم معامله در بازار بورس به صورت حضوری، شامل اطلاعاتی مثل مشخصات کامل فرد، نشانی و تلفن تماس، کد سهامداری و همچنین مشخصات کامل سهام و یا سایر اوراق بهاداری است که فرد قصد خرید یا فروش آن‌ها را دارد. پس از تکمیل فرم درخواست خرید و فروش سهام، سرمایه‌گذار می‌تواند مبلغ مورد نیاز و کارمزد معامله را از طریق واریز به حساب بانکی یا استفاده از دستگاه کارت‌خوان در شعب کارگزاری، پرداخت نماید .
۲- معامله در بورس اوراق بهادار از طریق ارائه‌ی سفارش به صورت اینترنتی
در روش معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار از طریق اینترنتی، سرمایه‌گذار پس از دریافت رمز عبور از طرف شرکت کارگزاری به سایت اینترنتی شرکت کارگزای مراجعه می‌نماید و با تکمیل فرم‌های درخواست خرید یا فروش سهام به صورت اینترنتی سفارش خود را در سامانه کارگزار ثبت می‌نماید. به دلیل راه اندازی سامانه‌ی معاملات برخط بورس، امروزه دیگر از روش اینترنتی استفاده چندانی نمی‌شود .
۳- معامله در بورس اوراق بهادار به روش معامله برخط یا آنلاین
در روش معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار از طریق آنلاین سرمایه‌گذار مستقیماً و بدون دخالت کارگزاری اقدام به خرید و فروش سهام می‌نماید. پس از گذشت سالها از راه‌اندازی سیستم معاملات برخط بورس، این روش بهترین و پرطرفدارترین نحوه معامله در بازار بورس است. از مهمترین عوامل رشد روش معاملات برخط در بین سرمایه‌گذاران می‌توان به سرعت عمل در خرید و فروش، نقل و انتقال وجوه لازم برای سرمایه‌گذاری به صورت الکترونیک اشاره کرد. در این روش سرمایه‌گذار با در اختیار داشتن یک رایانه متصل به اینترنت در هر نقطه حتی از منزل یا محل کار خود مستقیماً اقدام به خرید و فروش سهام می‌پردازد. کدکاربری، کلمه عبور و لینک مریوط به معاملات برخط (آنلاین) از طریق تلفن همراه یا آدرس پست الکترونیک برای سرمایه‌گذار ارسال می گردد و پس از آن امکان انجام معاملات در ساعت بازار بورس (۰۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ روزهای شنبه تا چهارشنبه) برای سرمایه‌گذار میسر خواهد بود .
جزییات اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات عمده اوراق بهادار
مدیر عملیات بازار فرابورس جزییات اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات عمده اوراق بهادار در فرابورس را تشریح کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین، مدیر عملیات بازار فرابورس ایران با اشاره به اصلاحات دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار و ضوابط مربوط به شرایط متقاضیان خرید در معاملات عمده سهام و حق تقدم گفت: تا پیش‌ازاین به‌طور خاص در معاملات عمده مدیریتی و کنترلی، متقاضی خرید موظف بود مدارک را برای شرکت فرابورس و سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کند و در مرحله بعد شرکت فرابورس اظهارنظرهای خود درباره مدارک ارسال‌شده را جهت بررسی و اعلام نظر شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس شیوه انجام معاملات در بورس و فرابورس نهایی به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه می‌کرد، اما اکنون این فرایند تغییر کرده است.
محمدصادق غزنوی با تأکید بر اینکه در شرایط قبل، تائید نهایی امکان خرید مشتری توسط سازمان بورس بررسی و درنهایت تائید یا رد می شد، افزود: با اعمال برخی اصلاحات و تغییرات در دستورالعمل، از این به بعد وظیفه مذکور به فرابورس ایران منتقل شده است.
مدیر عملیات بازار فرابورس ایران ادامه داد: بر اساس تغییرات مقررات انجام‌شده، ازاین‌پس بررسی شرایط متقاضیان و اعلام امکان یا عدم امکان ورود آن‌ها به معاملات، توسط شرکت فرابورس انجام می شود. به عبارت دیگر، با اعمال این تغییرات در دستورالعمل‌ها و ضوابط قانونی، فرابورس ایران جایگزین سازمان بورس جهت دریافت و بررسی مدارک متقاضیان شده است.
دیدگاه شما