بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

تصویری از قسمت استخر نقدینگی صرافی کوینکس

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا AMM، نوعی از صرافی‌های غیرمتمرکز است که از فرمول‌های ریاضی برای تعیین قیمت یک توکن استفاده می‌کنند. این صرافی‌ها همانند صرافی‌های عادی دارای جفت ارزهای مختلفی نظیر ETH/DAI هستند. در واقع این بازار سازها صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که در آنها، فرد با قرارداد هوشمند معامله انجام می‌دهد، نه با افراد دیگر.

اما در این صرافی‌ها هیچگونه سفارش خرید یا فروش وجود ندارد و معامله‌کنندگان نیازی به این موضوع ندارند که فرد دیگری را برای فروش کوین خود پیدا کنند. در عوض، یک قرارداد هوشمند به عنوان میکر (خریدار) در تراکنش عمل می‌کند. این مفهوم مشابه با سرویس‌های تبادل سریع نظیر شیپ‌شیفت (ShapeShift) و چنجلی (Changelly) است، با این تفاوت که ذخایر شرکت با استخرهای نقدینگی بر اساس قراردادهای هوشمند جایگزین شده است.

استخر نقدینگی شامل دو دارایی موجود در جفت ارز است. درصد نسبی هر توکن در استخر همان چیزی است که قیمت تئوری دارایی مورد نظر را تعیین می‌کند. اولین AMM، بانکور (Bancor) بود که در سال ۲۰۱۷ عرضه شد، اما محبوب‌ترین پلتفرم‌های کنونی شامل یونی‌سواپ (Uniswap)، کِرو (Curve)، کایبر (Kyber) و بالانسر (Balancer) هستند.

دلیل وجود بازارساز خودکار چیست؟​

این صرافی‌ها، نقدینگی را ساده‌تر و ارزان‌تر ارائه می‌دهند. بازارساز خودکار تلاشی برای غلبه بر محدودیت‌های عملکرد بلاک چین‌های قرارداد هوشمند، به ویژه اتریوم است. قبل از پیدایش AMM ها، صرافی‌های غیرمتمرکز نظیر EtherDelta و 0x که بر بستر اتریوم ایجاد شده بودند، در صدد استفاده از مکانیزم دفتر سفارش سنتی بودند.

هرچند با مسائل نقدینگی مواجه بودند، زیرا ایجاد هر سفارش مستلزم پرداخت گس و صبر کردن برای زمان تایید بلاک بود. راندمان ضعیف اتریوم نیز باعث میشد که فقط تعداد معدودی از تراکنش‌ها قبل از پر شدن بلاک چین با این سفارشات، ثبت شوند.

این موضوع برای بازارسازها یا همان ارائه‌دهندگان نقدینگی در صرافی‌های مبتنی بر دفاتر سفارش، مشکل‌آفرین بود. ایجاد بازار معمولا مستلزم تنظیم دائم سفارشات خرید و فروش بر اساس آخرین قیمت بود، حتی اگر سفارش موردنظر پذیرفته نمیشد. از آنجایی که هر ثبت سفارش، هزینه و زمان را به همراه داشت، ممکن بود بازارسازها بیشتر از آنکه سود کسب کنند، ضرر کنند.

بازارساز خودکار ، نقدینگی را ارزان‌تر ارائه می‌دهد. حتی کاربران معمولی نیز می‌توانند با نقدینگی خود وارد شوند، در حالی که انجام این کار در صرافی‌های سنتی به دانش فنی پیشرفته نیاز دارد.

قراردادهای هوشمند چگونه معاملات در AMM را به صورت خودکار انجام می‌دهند؟​

فرمول‌های ریاضی، قیمت توکن موردنظر را تعیین می‌کند. کاربران هنگام انجام معاملات در بازارساز خودکار با استخر نقدینگی تعامل برقرار می‌کنند. در این شرایط هنگامی که کاربر قرارداد هوشمند را برای انجام معامله تنظیم می‌کند، قرارداد توکن‌ها را به استخر نقدینگی ارسال می‌کند. سپس فرمول ریاضیاتی تصمیم می‌گیرد که چه مقدار توکن سمت دیگر جفت ارز را باید دریافت کند.

ساده‌ترین فرمول کاربردی، X ضربدر Y برابر با K است که در آن، X و Y معادل با مقدار هر توکن در استخر و K نیز یک ثابت از پیش تعیین‌شده است. این فرمول یک هذلولی است، شکلی هندسی که از دو طرف به صفر و بی‌نهایت نزدیک می‌شود اما هرگز به صفر و بی‌نهایت نمی‌رسد.

هر معامله مقداری لغزش قیمت (slippage) دارد. لغزش قیمت به مقدار تاثیری که سفارش بر قیمت نهایی خرید و فروش توکن دارد گفته می‌شود. شکل هذلولی بدان معنا است که لغزش در سفارش‌های کوچک، اندک است اما در سفارشات بزرگ، لغزش به طور تصاعدی افزایش می‌یابد. یونی‌سواپ از این فرمول ساده استفاده می‌کند، اما سایر پلتفرم‌ها ممکن است از ریاضیات پیچیده‌تری برای تنظیم لغزش قیمت استفاده کنند.

چگونه می‌توان از AMM ها استفاده کرد؟​

کیف پول را متصل و تراکنش را تایید کنید.

استفاده از پروتکل بازارساز خودکار بسیار ساده است. کاربران به وبسایت پروتکل موردنظر مراجعه می‌کنند، کیف پول دیفای خود را به پروتکل متصل می‌کنند، دارایی موردنظر خود برای خرید یا فروش را انتخاب می‌کنند، گزینه تبادل (swap) را انتخاب و سپس تراکنش را در کیف پول خود تایید می‌کنند.

ارائه نقدینگی مشابه با انجام معامله است. پس از متصل کردن کیف پول، کاربران می‌توانند بن بخش “ارائه‌دهنده نقدینگی” (liquidity provider) مراجعه و مقدار موردنظر خود برای ارائه به استخر را انتخاب کنند. در اکثر پروتکل‌ها، کاربران باید هردو دارایی موجود را تایپ کنند. برای مثال، اگر اتر با ۴۰۰ دای معامله می‌شود، باید همزمان یک اتر و ۴۰۰ دای ارائه دهند.

پس از تایید تراکنش، کاربران توکنی دریافت می‌کنند که بیانگر مالکیت آنها در استخر نقدینگی است. این توکن قابل انتقال به افراد دیگر یا بازپرداخت و معامله با توکن‌های موردنظر است.

دلیل محبوبیت AMM ها چیست؟​

استفاده بدون نیاز به مجوز و غیرمتمرکزسازی، ارتقا و بهبودهای قدرتمند و چشمگیری هستند.

بازارساز‌های خودکار، بزرگترین مانع در مسیر پذیرش گسترده صرافی‌های غیرمتمرکز را برطرف کرده‌اند. این مانع چیزی نیست به جز نقدینگی. بدون وجود این مانع، مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز نمایان می‌شوند.

برخلاف صرافی‌های متمرکز سنتی، هیچگونه ناظری وجود ندارد که بتواند پروژه‌ها یا کاربران را کنار بگذارد. پروتکل‌های بازارساز خودکار بدون نیاز به مجوز هستند و کاربران مجبور به ایجاد حساب‌های مشخص یا گذراندن احراز هویت‌های سختگیرانه نیستند. تنها نکته مورد نیاز برای تعامل با این پروتکل‌ها، یک آدرس کیف پول است.

از دید پروژه‌های مختلف، صرافی‌های غیرمتمرکز روشی بسیار خوب برای عرضه توکن به بازار بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ و افزایش نقدینگی هستند. هیچگونه کارمزد فهرست کردن توکن یا کمیسیونی وجود ندارد و هر فردی می‌تواند برای هر توکن مدنظر خود یک استخر نقدینگی ایجاد کند.

عمومی‌سازی ارائه نقدینگی هم‌چنین بدان معنا است که طرفداران یک پروژه می‌توانند در ایجاد بازار نقدینگی توکن‌های جدید بدون نیاز به کمک بازارسازهای متخصص شرکت کنند. در آخر می‌توان گفت صرافی‌های غیرمتمرکز AMM معمولا رابط کاربری بسیار ساده‌ای دارند زیرا نیازی به گزینه‌های پیچیده انجام سفارشات یا ایجاد نمودارهای قیمت در رابط کاربری خود ندارند.

خطرات و محدودیت‌های AMM ها چه چیزهایی هستند؟​

باگ‌ها، قیمت‌گذاری نامناسب و ضررهای موقت.

علیرغم ویژگی‌های مثبت، AMM ها دارای خطرات و محدودیت‌های مشخصی هستند. هک‌ها و آسیب‌پذیری‌ها بر صرافی‌هایی نظیر یونی‌سواپ و بالانسر تاثیرگذار بوده‌اند و طی آن، ارائه‌دهندگان نقدینگی شاهد سرقت سرمایه خود به دلیل تعاملات پیچیده بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ قراردادهای هوشمند بوده‌اند. از طرف دیگر، معامله‌کنندگان، استراتژی‌های معاملاتی خود را در معرض دید همه افراد در سراسر جهان قرار می‌دهند و این موضوع باعث می‌شود که سایر افراد از کاربران معتبر سوء استفاده کنند.

بازارساز های خودکار هم‌چنین نمی‌توانند بدون استفاده صرافی‌های سنتی از آربیتراژ وجود داشته باشند. فرمول‌های ریاضیاتی علیرغم دقت خود نمی‌توانند به طور دقیق و واقعی گویای احساس بازار باشند. حضور معامله‌کنندگان آربیتراژ برای اصلاح قیمت‌گذاری دارایی‌ها در AMM ضروری هستند، اما این موضوع منجر به مسأله ضررهای موقت در بسیاری از پلتفرم‌ها می‌شود.

به طور خلاصه، معامله‌کنندگان آربیتراژ با به تعادل رساندن قیمت می‌توانند سود کسب کنند، اما این سود از ارائه‌دهندگان نقدینگی حاصل می‌شود. در صورتی که نوسان قیمت بسیار زیاد باشد، ارائه‌دهندگان نقدینگی علیرغم دریافت کارمزد معاملات، ممکن است سرمایه خود را از دست بدهند. این ضرر موقتی است زیرا قیمت همواره می‌تواند در مسیر مخالف نیز حرکت کند، اما عملا این شرایط همیشه رخ نخواهد داد.

اگرچه بهبودهای مشخصی در حال انجام است، اما حجم معاملات و نقدینگی AMM ها هم‌چنان در مقایسه با صرافی‌های بزرگ متمرکز ناچیز است. ازدحام گس در تابستان سال جاری نشان داده است که بازارسازهای خودکار به سقف استفاده خود رسیده‌اند و راهکارهای مقیاس‌پذیری بهترین برای تسهیل رشد این عرصه نیاز است.

بازار ساز خودکار چیست؟

می دانیم که در صرافی های غیرمتمرکز معامله به صورت همتا به همتا صورت می گیرد. اما شخصی را تصور کنید که در صرافی های غیرمتمرکز دائما برای کاربران قیمت بین دو دارایی را تعریف می کند و تامین نقدینگی مورد نیاز صرافی های غیرمتمرکز را انجام می دهد و از این طریق کارمزد کسب می کند. این شخص که یک ربات می باشد، در واقع کار بازار ساز خودکار را برای صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها انجام می دهد.

بازار ساز خودکار (Automated Market Maker)

ظهور بازار ساز خودکار (AMM) در صرافی های غیرمتمرکز باعث رشد چشمگیر DEX ها شد. قبل استفاده از AMM ها، صرافی های غیر متمرکزی مانند صرافی یونی سواپ، از سیستم Order Book استفاده می کردند. اما هم اکنون صرافی های غیرمتمرکزی زیادی همچون بالانسر و بایننسDEX از این سیستم فوق العاده استفاده می کنند.

مفهوم بازار ساز خودکار: فرض کنیم در یک صرافی غیرمتمرکز سفارشات خرید یا فروش برای یک ارز دیجیتال خاص، به شدت بالا رفته است به صورتی که فشار عرضه یا تقاضا برای آن ارز دیجیتال باعث شده است که قیمت آن دستخوش تغییر و نوسان شود. همچنین این اتفاق باعث شده است که قیمت این ارز دیجیتال در این صرافی غیرمتمرکز با صرافی های دیگر اختلاف داشته باشد.

در چنین شرایطی صرافی ها از بازار ساز خودکار استفاده می کنند تا با این سیستم، نقدیندگی مورد نیاز تامین شود. در واقع بازارساز خودکار سفارشاتی متناسب با سفارشات موجود باز میکند تا خیال کابران از وجود خریدار یا فروشنده راحت شود. با کاری که AMMها انجام می دهند، اختلاف قیمت آن ارز دیجیتال در صرافی ها کنترل می شود. در طرف مقابل نیز بازار سازها کارمزدی در ازای انجام این کار دریافت می کنند.

شما می توانید با استفاده از بازار ساز خودکار بدون نیاز به اعتماد به شخص مقابل، معامله خود را انجام دهید. همچنین می توانید در یک استخر لیکوئیدیتی به تامین نقدیندگی بپردازید. این سیستم اجازه می دهد تا هر کس بتواند به عنوان یک سازنده بازار (Market Maker) عمل کند و کارمزد کسب کند.

مفهوم استخر نقدینگی در بازار ساز خودکار چیست؟

استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی را شما می توانید انبوهی از وجوه تصور کنید که معامله گران می توانند با آن معامله کنند. تامین کنندگان نقدینگی یا بازار سازهای خودکار نیز با اضافه کردن نقدیگی به این استخر، کارمزد کسب می کنند.

اضافه کردن وجوه به استخر نقدینگی به این صورت می باشد که: به طور مثال صرافی غیر متمرکز یونی سواپ در ورژن 2، از معامله گران 0.3 درصد کارمزد کسب می کند و آن را به استخر نقدیندگی واریز میکند. سیاست صرافی ها، سیستم عامل ها و فورک ها با یکدیگر متفاوت می باشد، لذا ممکن است هر کدام از آن ها کارمزد بیشتر یا کمتری کسب کند تا با این کار تامین کنندگان را تشویق کنند تا به استخر لیکوئیدیتی آن ها جذب شوند.

برای یک استخر نقدینگی، مسئله حیاتی ورود بیشتر نقدینگی می باشد. هر چه قدر نقدینگی موجود در استخر لیکوئیدیتی بیشتر باشد، امکان اسلیپچ سفارشات بزرگ تر، کم تر می باشد. در واقع افزایش نقدینگی در استخر نقدینگی موجب می شود، سفارشاتی که از طرف بازار ساز خودکار، متناسب با فرمول قیمت گذاری ایجاد شده است، تغییر کمتری ایجاد کند.

چگونه بازار ساز خودکار شویم؟

این کار بسیار ساده می باشد، کافیست کیف پول ارز دیجیتال خود را متصل کنید و تراکنش را تایید کنید. ابتدا وارد سایت پروتکل مورد نظر شوید و کیف پول ارز دیجیتال دیفای خود را به آن متصل بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ کنید. ارز دیجیتال مور نظر خود را برای خرید یا فروش برگزینید. گزینه swap را انتخاب کنید و بعد از آن تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کنید.

تامین نقدینگی برای استخر لیکوئیدیتی همان حکم ترید کردن را دارد. به بخش liquidity provider رفته و مبلغ مورد نظر از هر ارز دیجیتالی را برای انتقال به استخر انتخاب کنید. بعد از این که تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کردید، یک توکن به شما داده می شود، این توکن در واقع نشان دهنده مالکیت شما در استخر لیکوئیدیتی می باشد که قابل معامله و تبدیل به توکن های دیگر است.

مزایا و معایب بازار ساز خودکار

مزایای بازار ساز خودکار

• بزرگ ترین دلیل عدم پذیرش همگانی صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها، نقدینگی بود. با وجود AMM ها دیگر این مشکل وجود نخواهد داشت و میتوان گفت وجود بازار سازهای خودکار به طور کامل مشکل نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکز را رفع کرده است.
• اگر بخواهید به عنوان یک بازارساز فعالیت کنید یا با استخر نقدینگی در تعامل باشید، هیچ گونه مانع و احراز هویت سختی در مقابل شما وجود ندارد. از آنجایی که برای صرافی های غیرمتمرکز، بر خلاف صرافی های متمرکز، قوانین نظارتی سخت گیرانه ای وجود ندارد، شما به راحتی می توانید با AMM ها در تعامل باشید.
• از آنجایی که برای ایجاد استخر نقدینگی، هیچ گونه کمیسیون و کارمزد وجود ندارد، هر کسی می تواند برای خود یک استخر نقدینگی ایجاد کند. در نتیجه می توان گفت، صرافی های غیرمتمرکز راه خوبی برای عرضه ارزهای دیجیتال به بازار و افزایش نقیدنگی می باشند.

معایب بازار ساز خودکار

• اگر صرافی های متمرکز از آربیتراژ استفاده نکنند، بازار سازهای خودکار نمی توانند وجود داشته باشند. در واقع وجود کاربرانی که از سود آربیتراژی کسب درآمد می کنند موجب اصلاح قیمت گذاری روی ارزهای دیجیتال در AMM ها می شود. اما این موضوع موجب ایجاد ضررهای موقت در شبکه های مختلف می شود.
• از طرفی وجود معامله گران آربیتراژی در شرایط خاصی برای بازار سازها یک تهدید محسوب می شود! می دانیم که معامله گران آربیتراژی از تفاوت قیمت یک دارایی سود کسب میکنند. اما وقتی که نوسان قیمت یک ارز دیجیتال خیلی زیاد باشد، تامین کنندگان نقدینگی با اینکه کارمزد دریافت می کنند، دچار ضرر موقت می شوند. این ضرر ناپایدار می باشد چرا که همواره قیمت می تواند در جهت مخالف نیز حرکت کند. اما مشکل اینجاست که این اتفاق همیشه رخ نخواهد داد.
• اگرچه بازار سازها همواره در حال پیشرفت و بهبود می باشند، اما با این حال حجم نقدینگی آن ها نسبت به حجم نقدینگی صرافی های متمرکز، بسیار کم می باشد.

ضرر ناپایدار چیست؟ (Impermanent Loss)

با اینکه فعالیت به عنوان یک AMM می تواند بسیار جذاب باشد، اما ریسک هایی نیز دارد. بزرگ ترین ریسک موجود ضرر ناپایدار است که تامین کنندگان را تحت شعاع قرار می دهد. وقتی تامین کنندگان، ارز دیجیتالی را با قیمت معینی به استخر لیکوئیدیتی اضافه می کنند و دقیقا بعد از آن، قیمت آن ارز دیجیتال تغییر می کند، ضرر ناپایدار رخ می دهد.

هر چه این تغییر بزرگ تر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر می باشد. به همین دلیل است که AMM ها بیشتر با جفت ارزهای دیجیتالی کار میکنند که دارای ارزش مشابه هستند. در شرایطی که چنین تغییرات زیادی اتفاق می افتد، تامین کنندگان تصمیم می گیرند به جای اضافه کردن بودجه، توکن ها را حفظ کنند.

با اینکه در شرایط ضرر ناپدار نیز، کسب کارمزد، می تواند ضررها را کاهش دهد، با این حال اگر تامین کنندگان در شرایط ضرر ناپایدار بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ دارایی خود را از سپرده خارج کنند، دیگر ضرر آن ها پایدار و دائمی خواهد بود.

جمع بندی: به کارگیری بازار ساز خودکار موجب تحول چشمگیر در حوزه صرافی های غیرمتمرکز شده است. بزرگ ترین مشکل برای گسترش همگانی DEX ها، مشکل نقدینگی بود که با ایجاد AMM ها این مشکل رفع شده است. AMM ها به تامین نقدینگی موردنیاز صرافی های غیرمتمرکز می پردازند تا با این کار اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال را کنترل کنند.

با شرکت در یک استخر نقدینگی به عنوان تامین کننده، می توانید کارمزد کسب کنید اما توجه داشته باشید که استخر نقدینگی ریسک افتادن در ضرر ناپایدار را نیز دارد.

تامین نقدینگی، نبودن قوانین سخت احراز هویتی، راحتی ایجاد و تعامل با AMM ها از مزایای بازار سازهای خودکار می باشد.

ادامه روند قیمتی بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ یک ارز دیجیتال به مدت طولانی، نوسان شدید و ریسک افتادن در ضرر ناپایدار از معایب بازارهای خودکار می باشد.

بازارساز خودکار (AMM) چیست؟

بازارساز خودکار (AMM) نوعی از پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها به‌جای استفاده از یک دفتر سفارش، بر یک فرمول ریاضی تکیه دارد. یک بازارساز خودکار را می‌توانید به‌عنوان یک ربات درنظر بگیرید که همواره یک قیمت مبادله را بین دو دارایی مشخص می‌کند. برخی از آن‌ها مثل پلتفرم یونی‌سوآپ از یک فرمول ساده استفاده می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر مثل پروتکل‌های Curve و Balancer روابط پیچیده‌تری را به‌کار می‌برند.

در یک پلتفرم بازارساز خودکار، کاربران نه‌تنها می‌توانند بدون نیاز به اعتماد معامله کنند، بلکه با فراهم‌آوردن نقدینگی در استخرهای نقدینگی، خود تبدیل به یک کارگزاری شوند. این یعنی هر فردی می‌تواند تبدیل به تأمین‌کننده نقدینگی شود و در ازای آن از محل کارمزدها، پاداش دریافت کند.

به لطف سادگی و استفاده آسان، بسیاری از این بازارسازهای خودکار توانسته‌اند در فضای دیفای موفقیت خود را تثبیت کنند. غیرمتمرکز کردن فرآیند بازارسازی به این شکل، کاملا شایسته‌ی منظره‌ای‌ست که فناوری رمزارز برای جهان به تصویر کشیده است.

در چندسال اخیر، صنعت مالی غیرمتمرکز، به‌ویژه برنامه‌های غیرمتمرکز شبکه اتریوم، در کانون توجه و استقبال کاربران بوده است. در حال‌ حاضر، زراعت بازده (yield farming) یکی از راه‌های مناسب برای توزیع توکن است، استفاده از بیت کوین‌های توکن‌شده در شبکه اتریوم رو به افزایش است و حجم استفاده از پلتفرم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز به‌شکلی خیره‌کننده رشد کرده است. به همین شکل، پروتکل‌های بازارساز خودکار به لحاظ حجم با برنامه‌های دیگر قابل مقایسه هستند، نقدینگی بسیار بالایی دارند و روزبه‌روز به تعداد کاربران آن‌ها افزوده می‌شود.

اما این صرافی‌ها چگونه کار می‌کنند؟ چه عاملی آن‌ها را تا این حد سریع کرده و چگونه است که ایجاد بازار یک توکن جدید در آن‌ها به این اندازه آسان است؟ آیا بازارساز خودکار می‌تواند با صرافی‌های رایج که از دفتر سفارش استفاده می‌کنند، رقابت کند؟

بازارساز خودکار (AMM) چیست؟

بازارساز خودکار نوعی از پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که به‌جای استفاده از یک دفتر سفارش، برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها بر یک فرمول ریاضی تکیه دارد. درواقع ارزش دارایی‌ها در آن‌ها براساس یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.

وجه مشترک تمام آن‌ها این است که به‌جای دفتر سفارش، قیمت دارایی‌ها در آن‌ها براساس یک الگوریتم مشخص می‌شود. تا این مرحله از توضیحات، به احتمال زیاد نحوه کارکرد بازارساز خودکار کمی مبهم به‌نظر می‌رسد، اما امیدواریم تا انتهای متن ابهامات برطرف شوند.

بازارسازی سنتی معمولا شامل تعامل گسترده با شرکت‌ها و به‌کارگیری استراتژی‌های پیچیده و منابع بسیاری است. آن‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا در قیمت‌های مناسبی معامله کنند، شکاف قیمتی کمی را در دفتر سفارش مشاهده کنند و کارمزدهای کوچکی را برای معاملات خود بپردازند. در طرف دیگر، بازارساز خودکار به‌جای این فرآیندها، از راه‌حل‌های غیرمتمرکز و الگوریتمی استفاده کرده و به هر فردی اجازه می‌دهد تا بازاری را در یک بلاک چین بسازد. در ادامه خواهیم دید چگونه!

بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

از یک منظر، تفاوتی بین یک بازارساز خودکار و صرافی‌های رایج وجود ندارد؛ در هر دوی آن‌ها جفت‌های معاملاتی، مثل ETH/DAI، وجود دارند. اما اینجا شما به طرف مقابل برای انجام معامله نیازی ندارید؛ به‌جای آن با یک قرارداد هوشمند تعامل دارید که برای شما بازار را می‌سازد.

در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) هم به مانند صرافی‌های رایج، معاملات به‌صورت مستقیم بین کاربران انجام می‌شود (البته درست‌تر این است که بگوییم بین کیف پول کاربران انجام می‌شود). اگر شما اتر را در ازای تتر می‌فروشید، فرد دیگری در طرف دیگر وجود دارد که اتر را با استفاده از تتر می‌خرد. این یک تراکنش همتابه‌همتا (peer-to-peer) است.

برعکس، تراکنش‌های انجام‌شده در یک بازارساز خودکار را می‌توان فرد به قرارداد (peer-to-contract) نامید. از همین نظر، خبری از دفتر سفارش و انواع مختلف سفارش (مثل سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش توقف) نیست. قیمت دارایی موردنظر شما برای خرید یا فروش، بر مبنای یک فرمول محاسبه می‌شود. البته لازم نیست این قاعده برای طراحی‌های آتی بازارسازهای خودکار نیز صادق باشد.

اشاره شد که نیازی به طرف معامله وجود ندارد؛ با این حال باید موجودیتی باشد که بازارسازی کند. درست است! نقدینگی موجود در قرارداد هوشمند باید توسط کاربرانی که تأمین‌کننده نقدینگی (LP) نام دارند، عرضه شود.

بررسی پروتکل یونی‌سواپ، نمونه برجسته بازارسازی خودکار

بازارساز خودکار برای قیمت‌گذاری دارایی از یک فرمول استفاده می‌کند. این فرمول ریاضی می‌تواند در هر پروتکل متفاوت باشد. پلتفرم یونی‌سواپ (Uniswap) از رابطه x*y=k استفاده می‌کند که در آن پارامتر‌های x و y به‌ترتیب تعداد (یا سهم) موجود از یک جفت توکن به نام‌های A و B در یک استخر نقدینگی هستند. حاصل‌ضرب این دو مقدار برابر با مقدار ثابت k است که یعنی، نقدینگی کل در یک استخر باید همواره مقدار ثابتی باقی بماند. حال ببینیم با انجام یک معامله، چه اتفاقی در این استخر رخ می‌دهد.

مثال: فرض کنید آلیس می‌خواهد مقداری توکن A را با استفاده از توکن B در یک استخر A/B خریداری کند. ابتدا به یاد داشته باشید که در حال حاضر نرخ مبادله توکن A در برابر توکن B برابر با y/x است (تعداد توکن B تقسیم بر تعداد توکن A). آلیس تصمیم می‌گیرد که 10درصد از توکن‌های A را که در استخر موجود هستند بخرد. وی باید y/10 از توکنB را به استخر بپردازد و مقدار موردنظر خود از توکن A را دریافت کند. حالا نرخ مبادله تغییر کرده و به مقدار 1.222*y/x رسیده است که یعنی قیمت مبادله توکن A درمقابل توکن B به اندازه 22.2 درصد افزایش یافته است. اگر آلیس 25 درصد از توکن‌های A را از این استخر می‌خرید، این افزایش قیمت 66.6 درصد بود.

پروتکل‌های دیگر، بنابر موارد کاربرد مورد هدف خود، از فرمول‌های دیگری استفاده می‌کنند.

استخر نقدینگی چیست؟

تأمین‌کنندگان نقدینگی وجوه خود را به استخرهای نقدینگی می‌سپارند. استخر نقدینگی در واقع یک مخزن پول است که معامله‌گران در برابر آن معامله می‌کنند. تأمین‌کنندگان در ازای تأمین نقدینگی پروتکل، از محل کارمزد تراکنش‌های انجام‌شده در استخر، پاداش دریافت می‌کنند. در مورد پروتکل یونی‌سوآپ، تأمین‌کنندگان مقدار برابری از یک جفت توکن (برای مثال 50 درصد اتر و 50 درصد DAI) را در یک استخر ETH/DAI سپرده‌گذاری می‌کنند.

در واقع افزودن وجوه به یک استخر نقدینگی بسیار آسان است. پاداش‌ها براساس پروتکل مشخص شده‌اند. برای مثال پروتکل Uniswap v2 از معامله‌گران به اندازه‌ی 0.3 درصد از حجم معاملات را به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کند و به‌دست تأمین‌کنندگان نقدینگی (LP) می‌رساند. پروتکل‌های دیگر ممکن است کارمزدهای کمتری نیز بگیرند تا موفق شوند نقدینگی بیشتری را در استخرهای خود جمع کنند.

اما چرا جذب نقدینگی تا این حد اهمیت دارد؟ هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر باشد، سفارش‌های بزرگتر دچار لغزش قیمتی (slippage) کمتری می‌شوند. همین پیامد به نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جذب بیش از پیش تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروتکل موردنظر شود.

مسأله‌ی لغزش قیمت در طراحی‌های متفاوت بازارساز خودکار، متغیر است. به عبارت ساده، به این ارتباط دارد که نرخ تبدیل در یک استخر پس از انجام یک معامله تا چه حد تغییرات دارد. اگر نرخ تبدیل در یک دامنه بزرگ نوسان کند، لغزش قیمتی یک مسأله جدی خواهد بود.

برای روشن‌شدن موضوع، فرض کنید می‌خواهید تمام توکن‌های اتر موجود در استخر ETH/DAI پروتکل یونی‌سوآپ را بخرید. خب نمی‌توانید! شما باید به‌صورت نمایی قیمت‌های بیشتر و بیشتری را برای توکن‌های بعدی بپردازید. درواقع، سفارش هرچه بزرگتر باشد، اثر بزرگتری بر تعادل بین x و y می‌گذارد. این یعنی سفارش‌های بزرگ به نسبت سفارش‌های کمتر، به‌صورت نمایی گران‌ می‌شوند. به‌هرحال باز هم نمی‌توانید تمام توکن‌های یک استخر را بخرید چون براساس معادله x*y=k این امکان وجود ندارد که یکی از دو مقدار x و y به صفر برسد.

تا اینجا درباره قیمت‌گذاری دارایی‌ها و استخرهای نقدینگی در یک پروتکل بازارساز خودکار مثل پلتفرم یونی‌سواپ توضیح دادیم. اما قصه فقط به این دو خلاصه نمی‌شود. یک تأمین‌کننده نقدینگی (LP) در بازار خودگردان باید از یک موضوع دیگر نیز مطلع باشد و آن چیزی نیست جز «زیان ناپایدار».

زیان ناپایدار چیست؟

زیان ناپایدار (impermanent loss) زمانی واقع می‌شود که نسبت قیمت توکن‌هایی که به استخر نقدینگی اضافه کردید، تغییر کند. هرچه این تغییر بزرگ‌تر باشد، زیان ناپایدار بیشتر است. به همین دلیل است که یک بازارساز خودکار معمولا بهترین عملکرد را در جفت‌هایی مثل ارزهای پایدار (stablecoin) و یا توکن‌های بسته‌بندی‌شده (wrapped token) دارد؛ چراکه آن‌ها ارزش یکسانی دارند. البته اگر نسبت قیمت بین این دو جفت توکن تغییر چندانی نداشته باشد، زیان ناپایدار ناچیز خواهد بود.

مثال: فرض کنید قیمت اتر هزار دلار باشد و آلیس طبق قاعده یک توکن اتر و 1000 توکن DAI را در یک استخر یونی‌سواپ سرمایه‌گذاری کند. فرض کنید همزمان در این استخر 10 اتر و 10000 عدد DAI وجود داشته باشد که این یعنی آلیس حالا 10 درصد از ارزش دارایی‌های استخر را دارد. کل نقدینگی (مقدار k) در این استخر برابر با 100000 است. حالا اگر قیمت اتر به 4000 دلار برسد چه خواهد شد؟ همان‌طور که می‌دانیم نقدینگی کل باید ثابت بماند، پس با این حساب 5 اتر و 20 هزار توکن DAI در استخر خواهیم داشت. آلیس پس از رشد قیمت اتر، به استخر وارد شده و توکن‌های خود را برداشت می‌کند. وی صاحب 10 درصد از نقدینگی کل است که یعنی 0.5 اتر و 2000 توکن DAI را دریافت می‌کند که در قیمت فعلی درمجموع 4000 دلار ارزش دارد. در نگاه اول، آلیس سود خوبی کرده، اما چه می‌شد اگر وی اصلا وجوه خود را در این استخر سپرده‌گذاری نمی‌کرد؟ او صاحب یک اتریوم و 1000 DAI بود که درمجموع 5000 دلار ارزش داشت.

در طرف دیگر، اگر نرخ تبدیل تغییر زیادی کند، تأمین‌کننده نقدینگی درصورتی‌که به‌سادگی توکن خود را در کیف پول خود نگه‌داری می‌کرد، درمقایسه با سپرده‌گذاری در یک استخر بازارساز خودکار، وضع بهتری بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ می‌داشت. حتی با این وجود، استخرهایی مثل ETH/DAI در پروتکل یونی‌سواپ که کاملا در معرض زیان ناپایدار هستند، به لطف کارمزدهایی که برای معاملات دریافت می‌کنند، برای تأمین‌کنندگان نقدینگی سودآوری خوبی داشته‌اند.

شاید اطلاق نام «زیان ناپایدار» به این پدیده جای سوال داشته باشد زیرا تنها درصورتی زیان‌ها حذف می‌شوند که نسبت قیمت دوباره به همان مقدار ابتدایی بازگردد. به‌هرحال اگر وجوه خود را در نرخ متفاوتی برداشت کنید، زیان شما اصلا ناپایدار نخواهد بود! در برخی از موارد کارمزد معاملات که محل پاداش شماست، ضررها را جبران می‌کنند، اما مهم است که ریسک‌ها را درنظر داشته باشید.

بهتر است قبل از سپردن وجوه خود به استخرهای یک بازارساز خودکار، تحقیق شخصی خود را به‌دقت انجام دهید و مطمئن شوید که از عواقب زیان ناپایدار آگاه هستید.

جمع‌بندی

بازارساز خودکار در واقع شیرازه‌ی صنعت مالی غیرمتمرکز است. این پروتکل‌ها به هر فردی اجازه‌ می‌دهند تا بتوانند به‌صورت کارا و بدون عیب و نقص، بازارهایی را بسازند. با اینکه از برخی جنبه‌ها در مقایسه با صرافی‌های رایج که از دفتر سفارش استفاده می‌کنند، محدودیت‌هایی دارند، پیشرفتی و تحولی که با خود به بازار کریپتو آورده‌اند، کاملا بی‌بدیل است و با ماهیت فناوری بلاک چین سازگار است.

پروتکل‌های بازارساز خودکار هنوز در مراحل رشد اولیه به‌سر می‌برند. نمونه‌هایی که امروز در بازار رمز ارز مشاهده می‌کنیم، برای مثال یونی‌سواپ (Uniswap)، Curve و پنکیک‌سواپ (PancakeSwap) در طراحی بی‌نظیر هستند اما محدودیت‌های منحصر به خود را دارند. به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک بازارسازهای خودکار با طراحی‌های مبتکرانه ظهور پیدا می‌کنند. این نسل نوظهور می‌تواند منجر به کارمزدهای کمتر، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتری را برای تمام کاربران برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم کند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) چگونه پردازش و قیمت‌ها در این پلتفرم‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟ صرافی‌های غیرمتمرکز برخلاف صرافی‌های سنتی، از بازارساز خودکار (AMM) برای فعال‌کردن سیستم معاملاتی سیال به‌منظور ارائه‌ی استقلال و نقدینگی و اتوماسیون بهره می‌برد. برای درک بهتر مفهوم بازارساز خودکار و چگونگی عملکرد این سیستم‌ها در مبادلات غیرمتمرکز با تیاندا همراه باشید.

بازارسازی چیست؟

پیش از اینکه به‌ نکات فنی مرتبط با بازارسازهای خودکار بپردازیم، درک روش ایجاد بازار در چشم‌انداز مالی اهمیت زیادی دارد. همان‌طور‌که در کوین مارکت‌کپ توضیح داده بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ شد، بازارسازی همان‌طور‌که از نامش پیدا است، به فرایندی اشاره می‌کند که در تعیین قیمت دارایی‌ها و به‌طور هم‌زمان تأمین نقدینگی در بازار نقش دارد. به‌بیان‌دیگر، بازارساز نقدینگی موردنیاز دارایی مالی را ایجاد می‌کند.

این سیستم‌ها همچنین باید روشی برای پاسخ‌گویی به درخواست‌هایی خریدوفروش معامله‌گرها پیدا کنند که این مورد به‌نوبه‌ی خود در تعیین قیمت‌گذاری دارایی موردنظر نقش دارد. به‌عنوان مثال، یک صرافی بیت کوین از یک دفتر سفارش و یک سیستم تطبیق سفارش برای آسان‌ترکردن فرایند معاملات این ارز دیجیتال بهره می‌برد. در این نوع صرافی‌های سنتی، قیمت‌هایی که معامله‌گرها مایل به خرید‌و‌فروش بیت کوین هستند، در دفتر سفارش ثبت و نمایش داده می‌شود.

از سوی دیگر، سیستم تطبیق سفارش سفارش‌های خریدوفروش را مطابقت و تسویه‌حساب آن‌ها را انجام می‌دهد. در هر زمان معین، جدیدترین قیمتی که بیت کوین با آن خریده شده است، به‌طور خودکار به‌عنوان قیمت بازار این دارایی دیجیتال نشان داده می‌شود. در برخی از مواقع که در طرف مقابل نقدینگی کافی برای انجام معامله وجود ندارد، گفته می‌شود که بازار مستعد لغزش است. لغزش زمانی رخ می‌دهد که پردازش حجم بالای سفارش قیمت یک دارایی را افزایش یا کاهش می‌‌دهد.

برخی از صرافی‌های ارزهای دیجیتال برای کم‌کردن رخ‌دادن این شرایط، از خدمات معامله‌گران حرفه‌ای در قالب کارگزاران و بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران نهادی برای تأمین نقدینگی مستمر بهره می‌برند. این ارائه‌دهندگان نقدینگی با ارائه‌ی سفارش‌های پیشنهادی که مطابق با سفارش‌های معامله‌گران باشد، این اطمینان را ایجاد می‌کنند که همیشه طرف مقابلی برای معامله با آن‌ها وجود خواهد داشت. فرایندی که در تأمین نقدینگی وجود دارد، همان چیزی است که ما آن را «بازارسازی» می‌نامیم. همچنین، نهادهایی که در این زمینه نقدینگی لازم را ارائه می‌دهند، «بازارسازان» نامیده می‌شوند.

اکنون که دریافتید بازارسازی چیست، درک عملکرد بازارساز خودکار آسان‌تر است.

بازارساز خودکار چیست؟

با‌‌‌توجه‌‌به توضیحات بالا، واضح است که بازارسازان بازار ارزهای دیجیتال با ارائه‌ی سطح مناسبی از نقدینگی به‌منظور کاهش نوسانات قیمت به‌طور شبانه‌روزی تلاش می‌کنند؛ اما درصورتی‌که روشی برای دموکراتیزه‌کردن این فرایند وجود داشت، به‌گونه‌ای که فردی عادی بتواند به‌عنوان بازارساز عمل کند، چه؟ اینجا است که بازارسازان خودکار وارد میدان می‌شوند.

برخلاف صرافی‌های متمرکز در پروتکل‌های معاملاتی غیرمتمرکز، دفترچه‌های سفارش و سیستم‌های تطبیق سفارش و نهادهای مالی که به‌عنوان بازارساز فعالیت می‌کنند، حذف شده‌اند. ازجمله‌ی این نوع صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توان به Curve، سوشی، یونی سواپ و بالانسر اشاره کرد. هدف از نوع صرافی‌ها حذف ورودی اشخاص‌ ثالث است تا کاربران بتوانند معاملات را به‌طور مستقیم ازطریق کیف پول شخصی خود انجام دهند؛ از‌این‌رو، اکثر فرایندها در این پلتفرم‌ها براساس قراردادهای هوشمند اجرا و کنترل می‌شود.

برخلاف صرافی‌های متمرکز در پروتکل‌های معاملاتی غیرمتمرکز، دفترچه‌های سفارش و سیستم‌های تطبیق سفارش و نهادهای مالی که به‌عنوان بازارساز فعالیت می‌کنند، حذف شده‌اند

به‌عبارت‌دیگر، بازارساز خودکار به معامله‌گران اجازه می‌دهد از قراردادهای هوشمند برنامه‌ریزی‌شده برای فعال‌کردن نقدینگی و کشف قیمت‌ها تعامل داشته باشند. در‌حالی‌که این مورد مفهوم AMM را بیان می‌کند، توضیحی درمورد فرایندها و سیستم‌های زیربنایی آن ارائه نمی‌دهد.

روش کارکرد بازارسازهای خودکار

پیش از هرچیز باید در نظر داشته باشید که بازارسازهای خودکار از فرمول‌های ریاضی از‌پیش‌تعیین‌شده برای کشف و حفظ قیمت ارزهای دیجیتال جفت‌شده بهره می‌برند. همچنین، توجه کنید که بازارساز خودکار به هرکسی اجازه می‌دهد نقدینگی موردنیاز برای دارایی‌های جفت‌شده را فراهم کند؛ ولی این پروتکل‌ به هرکسی اجازه می‌دهد تا ارائه‌دهنده‌ی نقدینگی (LP) باشد.

برای توضیح بیشتر این موضوع، اجازه دهید یونی سواپ را به‌عنوان مطالعه‌ی موردی در نظر بگیریم. این پروتکل از معادله‌ی محبوب X*Y=K استفاده می‌کند. در این معادله، X نشان‌دهنده‌ی مقدار دارایی A و Y نشان‌دهنده‌ی مقدار دارایی B و K نیز یک مقدار ثابت است. از‌این‌رو، صرف‌نظر از تغییرات در ارز دارایی‌های A و ‌B، نتیجه‌ی آن‌ها همیشه برابر با یک مقدارِ ثابت باشد.

توجه داشته باشید معادله‌ای که به‌ آن اشاره شد، فقط یکی از فرمول‌های موجود برای برقراری تعادل در AMM است. پلتفرم بالانسر از فرمول پیچیده‌تری استفاده می‌کند که به این پروتکل اجازه می‌دهد حداکثر تا هشت توکن را در یک استخر جمع کند.

همان‌طور‌که درمورد یونی سواپ و بالانسر دیدیم، اگرچه روش‌های مختلفی برای بازارساز خودکار وجود دارد، این واقعیت باقی می‌ماند که پلتفرم‌های مورداشاره برای عملکرد صحیح و ازبین‌بردن احتمال لغزش‌ها، به نقدینگی نیاز دارند. بدین‌ترتیب، این پروتکل‌ها برای ایجاد انگیزه در ارائه‌دهندگان نقدینگی بخشی از کمیسیون تولید‌شده‌ی استخرهای نقدینگی و توکن‌های حاکمیتی را به آن‌ها ارائه می‌دهند. به‌بیان‌دیگر، زمانی که سرمایه‌ای را برای اجرای استخرهای نقدینگی فراهم کنید، بخشی از کارمرد تراکنش‌ها به شما تعلق خواهد گرفت.

هنگامی‌ که سرمایه‌ی خود را به‌اشتراک گذاشتید، توکن‌های ارائه‌دهنده‌ی نقدینگی را دریافت خواهید کرد که نشان‌دهنده‌ی سهم شما از نقدینگی سپرده‌گذاری‌شده در یک استخر است. این توکن‌ها همچنین باعث خواهد شد که شرایط لازم برای دریافت کارمزد تراکنش‌ها را به‌عنوان درآمد غیرفعال به‌دست بیاورید. می‌توان این توکن‌ها را در پروتکل‌های دیگری که از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند، سپرده‌گذاری کرد تا بدین‌ترتیب، سطح درآمد افزایش یابد. برای برداشت نقدینگی خود از استخر، باید توکن‌های سپرده‌گذاری خود را تحویل دهید.

نکته‌ی دیگری که باید درمورد بازارساز خودکار بدانید، آن است که این سیستم‌ها برای آربیتراژورها نیز ایدئال به‌نظر می‌رسند. اگر با این اصطلاح آشنایی ندارید، باید اشاره کنیم آربیتراژورها از ناکارآمدی در بازارهای مالی سود به‌دست می‌آورند. به‌بیان‌دیگر، آربیتراژورها دارایی دیجیتال را با قیمت پایین‌تر از صرافی می‌خرند و فورا آن را در پلتفرم دیگری با نرخ بالاتر می‌فروشند. در‌واقع آربیتراژورها از تفاوت قیمتی ارزهای دیجیتال در صرافی‌های مختلف سود می‌برند. هر زمان که بین قیمت توکن‌های ادغام‌شده و نرخ مبادله‌ی بازارهای خارجی اختلاف وجود داشته باشد، آربیتراژورها می‌توانند تا زمانی که ناکارآمدی بازار برطرف نشده است، این نوع توکن‌ها را بخرند یا بفروشند.

از‌دست‌دادن دائمی

اگرچه بازارسازهای خودکار بازده درخورتوجهی برای ارائه‌دهندگان نقدینگی ایجاد می‌کنند، خطرهایی هم در این راه وجود دارد. شایع‌ترین خطر در این فرایند، خطر از‌دست‌دادن دائمی است. این پدیده زمانی به‌وجود می‌آید که نسبت قیمت دارایی‌ها در استخر نقدینگی تغییر کند. ارائه‌دهندگان نقدینگی که وجوهی را در استخرهای آسیب‌دیده سپرده‌گذاری کرده‌اند، به‌طور خودکار محتمل زیان دائمی خواهند شد. هرچه تغییر در نسبت قیمت بیشتر باشد، میزان زیاد واردشده به ارائه‌دهنده‌ی نقدینگی بیشتر خواهد بود.

فصل بیت کوین» واقعی است یا یک نظریه حداکثری؟

سافت فورک در مقابل هارد فورک؛ وقتی بلاک چین به دو نیم تقسیم می‌شود

با‌این‌حال، این ضرر به‌دلیلی ناپایدار نامیده می‌شود. زمانی که استخر در حال تغییر نسبت قیمت است، تا وقتی توکن‌های سپرده‌گذاری‌شده را برداشت نکنید، همچنان می‌توان ضرر ناشی از آن را کاهش داد. زیان زمانی از بین خواهد رفت که قیمت توکن‌ها به سطحی برسد که در ابتدای زمان سپرده‌گذاری در آن سطح بوده است. افرادی که وجوه خود را قبل از بازگشت قیمت‌ برداشت کنند، متحمل ضرر دائمی خواهند شد؛ البته این امکان وجود دارد که درآمدهای دریافتی ازطریق کارمزد تراکنش‌ها این خسارات را پوشش دهد.

نتیجه

در چند سال اخیر، ثابت شده است که بازارسازهای خودکار سیستم‌های نوآورانه‌ای را برای فعال‌کردن مبادلات غیرمتمرکز ارائه می‌کنند. در این زمان، شاهد ظهور تعداد زیادی از صرافی‌های غیرمتمرکز بوده‌ایم که هیجان بالا و مدوام امور مالی غیرمتمرکز را هدایت کرده‌اند؛ البته این بدان‌معنا نیست که رویکرد صرافی‌های غیرمتمرکز کاملا بی‌نقص است. حال باید دید با وجود پیشرفت‌های اخیر در این حوزه، آینده‌ی پلتفرم‌های غیرمتمرکز چگونه رقم خواهد خورد.

نظر شما درمورد بازارسازهای خودکار در ارزهای دیجیتال چیست؟ اگر تجربه‌ی استفاده از این نوع پلتفرم‌ها را دارید، لطفا آن را با تیاندا و سایر کاربران به‌اشتراک بگذارید.

منظور از AMM در کوینکس چیست؟

به دلیل وجود نوسانات زیاد در بازار ارزهای دیجیتال، معامله‌گران علاقه دارند تا هیچ فرصتی را از دست ندهند تا سودهای خوبی کسب کنند.

از طرفی امکان واکنش سریع به منظور کسب سود هم توصیه نمی‌شود.

یکی از بهترین راه‌حل‌ها در این زمینه، استفاده از قابلیت AMM یا بازارسازی خودکار است؛ در این مقاله به این موضوع پرداخته‌ایم که بازارسازی خودکار چیست و این قابلیت در کوینکس چگونه انجام می‌شود.

بازارسازی خودکار یا AMM چیست؟

قبل از اینکه درباره بازارساز خودکار توضیح دهیم، باید کمی درباره بازارسازی (MM) صحبت کنیم.

ب ه طور کلی بازارسازی، به معنی تامین نقدینگی و فرآیند قیمت گذاری است. بازارسازها، با کمک فعالیت‌های معاملاتی مثل خرید و فروش دارایی‌ها، نقدینگی را برای یک پلتفرم معاملاتی و سایر تریدرها فراهم می‌کنند.

در این فرآیند، درحالی‌که بازارسازها از بازارسازی سود کسب می‌کنند، صرافی‌ها نیز جذب نقدینگی بیشتری خواهند داشت.

کاربران می‌توانند با افزودن سرمایه به استخر نقدینگی و دریافت کارمزد، بازارساز شوند.

کاربران می‌توانند با افزودن سرمایه به استخر نقدینگی و دریافت کارمزد، بازارساز شوند.

با این حال، کاربران برای اینکه واجد شرایطِ بازارسازی در یک پلتفرم معاملاتی باشند، مجبور می‌شوند تعداد معاملات بالایی را در یک ماه ثبت کنند. در این موارد نیاز به استراتژی‌های معاملاتی است.

حال این سوال پیش می‌آید که چگونه کاربران خرده‌فروش می‌توانند در بازارسازی یک پلتفرم معاملاتی شرکت کنند و در حین تامین نقدینگی، سود کسب کنند؟

دقیقا اینجاست که بازارسازی خودکار (AMM) وارد عمل می‌شود.

کاربران خرده‌فروش می‌توانند با اضافه کردن سرمایه به استخر نقدینگی (Liquidity Pool) و دریافت کارمزد تراکنش‌ها از طریق این پلتفرم، بازارساز شوند.

بازارسازی خودکار یا AMM در کوینکس

صرافی کوینکس در اوایل سال 2021، مکانیسم AMM را به منظور افزایش نقدینگی بازار راه‌اندازی کرد.

در بخش AMM در صرافی کوینکس، پلتفرم موجود در صرافی با استفاده از فرمول خاصی قیمت خرید و فروش را محاسبه می‌کند تا قیمت‌گذاری مستمر برای بازار را فراهم کند.

تصویری از قسمت استخر نقدینگی صرافی کوینکس

در صرافی کوینکس، می‌توانید پروفایل برخی از جفت ارزها را باز کنید و در دفتر سفارش‌ها (Order Book)، گزینه‌ای به نام Liquidity Pool وجود دارد که درواقع همان AMM در صرافی کوینکس است.(در شکل بالا نشان داده شده است)

کاربرد بخش AMM در کوینکس

همانطور که می‌دانید، نقدینگی در صرافی‌های متمرکزی مثل کوینکس، براساس سفارش‌های خرید یا فروشی که کاربران در داخل صرافی ایجاد می‌کنند، تامین می‌شود.

اگر شما سفارش خرید ثبت کنید، باید یک فروشنده در طرف دیگر معامله برای شما وجود داشته باشد.

این سفارش‌های خرید و فروش در دفتر کل سفارش‌ها ثبت می‌گردد؛ هرگاه کاربری به عنوان خریدار سفارش خود را ثبت کند، در طرف دیگر معامله باید فروشنده‌ای وجود داشته باشد تا سفارش تکمیل شود.

با انجام این معامله، صرافی کارمزد خود را بر‌می‌دارد که این همان درآمد صرافی‌هاست؛ یعنی کاربران با ثبت سفارش‌های خود برای صرافی نقدینگی به وجود می‌آورند و صرافی هم با برقراری ارتباط بین خریدار و فروشنده، درآمد کسب می‌کند.

این فرآیند برای صرافی‌های بزرگ که امکان تامین نقدینگی را دارند خوب پیش می‌رود، اما برای صرافی‌های کوچک که امکان تامین نقدینگی برای تعدادی از جفت ارزها را ندارند، مشکل ایجاد می‌کند.

برای این مشکل، صرافی‌های غیرمتمرکز دفتر کل سفارش‌ها را ایجاد کرده‌اند که نقدینگی آن از طریق کاربران تامین می‌شود.

صرافی کوینکس در قسمتی از توضیحات وب‌سایت خود اعلام کرده است که بازارسازی خودکار را به منظور ایجاد استخر نقدینگی فراهم آورده است؛ بنابراین کافی است جفت ارز مورد نظر خود را انتخاب کرده و در استخر نقدینگی وارد کنید. به این ترتیب در ازای تامین نقدینگی، صرافی به شما کارمزد می‌دهد!

این کارمزد برای برخی از ارزها 60 درصد (40 درصد برای کوینکس) و برای برخی دیگر تا 100 درصد هم تعیین شده است. البته لازم به ذکر است که کارمزد 100 درصدی بر روی جفت ارزهایی است که با ارز دیجیتال اختصاصی صرافی (CET) همراه باشند.

مراحل ورود به amm در کوینکس

برای ورود به بخش AMM، باید مراحل زیر را طی کنید:

1. روی جفت ارز مورد نظر خود کلیک کنید
2. واردِ بخش Liquidity Pool شوید.
3. روی دکمه Add کلیک کنید.
4. در صفحه ظاهر شده، روی یکی از فیلدهای مربوط به ارز، مبلغ خود را وارد کنید. توجه داشته باشید که باید نقدینگی هر دو ارز را تامین کنید؛ مثلا اگر 100 تتر وارد میکنید، می‌بایست معادل آن، رمزارز Eth هم داشته باشید.
5. در آخر با کلیک روی دکمه Add، به استخر نقدینگی وارد می‌شوید.

مزایای AMM چیست؟

• استفاده از AMM ها نیاز به مجوز ندارد
• امکان شرکت در رای‌گیری‌ درباره بهبود عملکرد AMM ها برای کاربران وجود دارد
• غیر متمرکزسازی
• عدم نیاز به وجود نقدینگی متمرکز (دفتر سفارش خرید و فروش)
• رابط کاربری ساده و آسان

معایب AMM چیست؟

اگر اخبار منفی یا نوسانات موجود در بازار، منجر به افت قیمت شود، سرمایه شما نسبت به روزی که نقدینگی را تامین کرده‌اید، کمتر می‌شود؛ این موضوع بزرگترین ریسک را برای کاربران به دنبال دارد.

سخن پایانی

با روی کار آمدن بازارسازهای خودکار، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) توسعه یافته و کاربران بسیاری به دکس‌ها (DEX) علاقه‌مند شدند.

با این کار، دنیای کریپتو به هدف اصلی خودش یعنی غیرمتمرکز بودن، نزدیک‌تر شد و تعداد زیادی از کاربران دکس‌ها را به صرافی‌های متمرکز ترجیح دادند؛ چرا که استفاده از آن‌ها امن‌تر و راحت‌تر است.

در این مقاله درباره مفهوم بازارسازی خودکار (AMM)، نحوه استفاده از آن در صرافی کوینکس، مزایا و معایب آن صحبت کردیم.

اگر شما هم تجربه استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز با AMM ها را دارید، با ما درمیان بگذارید.

قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: