سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم

سهام شناور آزاد چیست؟ روش محاسبه آن چگونه است؟

“ سهام شناور آزاد ” از آن دسته اصطلاحات بورسی است که به گوش بسیاری از ما نیز خورده. فعالان بازار سرمایه با این اصطلاح رایج بسیار سر و کار دارند و از مفهوم و کاربرد هایش باخبر هستند. اما ما در این مقاله به سوال هایی از قبیل سهام شناور آزاد چیست؟ و کاربرد سهام شناور آزاد چیست؟ پاسخ خواهیم داد.

سهام شناور آزاد ( free float stocks ) یعنی چه؟

بخشی از سهام یک شرکت که سهامداران آن ، قصد فروش آن را دارند و انتظار نمیرود که در مدیریت شرکت نقشی ایفا کنند را سهام شناور آزاد میگویند. اغلب دارندگان سهام شناور آماده عرضه سهم خود هستند و نمیخواهند سهم را حفظ کنند.

اگر بخواهیم سهامداران هر شرکت را به دو دسته کلی تقسیم کنیم میتوانیم بگوییم که هر شرکت 1.سهامداران راهبردی و عمده 2.سهامداران سایر را دارد. سهامداران راهبردی اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که در بلند مدت سرمایه گذاری کرده اند؛اما سایر سهامداران افراد حقیقی یا حقوقی جزئی هستند که به دلایل مختلف سهام را خریداری کرده اند اما قصد نگه داری ندارند.

اگر بخواهیم با اعداد و ارقام برایتان بگوییم باید یک نماد معاملاتی را مثال بزنیم.
وارد سایت < tsetmc.com > شده و نماد را انتخاب کنید.صفحه ای همانند صفحه زیر برایتان باز خواهد شد.

همانطور که میبینید سهام شناور شرکت 27 درصد است.به بیانی دیگر :
اگر تعداد کل سهام شرکت 50 میلیارد برگه سهم باشد.محاسبه 27 % از اوراق سهم کار دشواری نخواهد بود.این درصد 13 میلیارد و 500 برگه سهم خواهد بود.اینکه چه تعداد از اوراق به دست سهامدارانی است که قصد نگه داری آن را ندارند بسیار مهم است.

اگر میخواهید بدانید خرید یا نگه داری سهم چه میزان ریسک دارد ، سهام شناور آزاد یکی از پارامتر های مهم برای سنجش است.هنگامی که این نسبت بزرگ میشود شما در خواهید یافت که دیگر خریداران و سهامداران قصد نگه داری سهام خود را ندارند پس اینکه شما آن را نگه دارید کار پر ریسکی خواهد بود.

نحوه محاسبه سهام شناور آزاد

بعد از پاسخ به این پرسش که سهام شناور آزاد در بورس چیست بد نیست نگاهی به نحوه محاسبه سهام شناور آزاد بیاندازیم. با بررسی ترکیب کامل سهامداران شرکت و تعیین تعداد سهامداران راهبردی میتوانیم سهام شناور آزاد را پیدا کنیم. وقتی تعداد سهامداران عمده را از کل سهامداران کم کنیم میتوانیم به تعداد سهام شناور و درصد آن به کل سهام شرکت دست یابیم.
در بازارهای بورسی دنیا ، شرکت هایی که کمتر از 25 % سهام آنها ، سهام شناور آزاد باشد از فهرست حذف میشوند زیرا دارندگان میخواهند سهام به دست خودشان باشد و علاقه مند به توزیع آن بین مردم عام نیستند.

سهام شناور آزاد و نقد شوندگی

هرچه یک شرکت شناوری بیشتری داشته باشد ، نقد شوندگی بیشتری داشته و سریع تر عرضه میشود.با بالاتر رفتن حجم عرضه ، سهامداران مردمی بیشتر میشوند و امکان دست کاری قیمت پایین می آید.
هنگامی که شرکتی کوچک وجود دارد که سهام شناوری آن کم است خیلی راحت سهامداران میتوانند بر قیمت کنترل داشته و افزایش و کاهش کاذب ایجاد کنند تا مردم به خرید ترغیب شوند.اما وقتی شناوری بالا میرود دیگر نمیتوانند سرمایه را بدست بگیرند یا معاملات سهام را تحت تاثیر قرار بدهند.

بهترین درصد سهام شناور آزاد

برای سهام شناور حداکثر درصد وجود ندارد اما حداقل آن باید 5% باشد. هرچه درصد به میانگین نزدیک تر باشد متعادل تر است سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم و این میانگین طبق گفته سازمان بورس چیزی حدود 21% برای تمام شرکت های بورسی و فرابورسی است.

ثابت ماندن میزان شناوری

با داشتن قابلیت نقد شوندگی ، نمیتوان گفت که میزان شناوری ثابت میماند. هنگامی که سهامداران اصلی سهام خود را هنگام رشد قیمت به فروش برسانند میزان شناوری کاهش می یابد و همچنین این اتفاق زمانی که یک خریدار با یک یا چند کد ، سهام را با حجم عمده خریداری کند هم می افتد.

Δ شرکت های موجود در بازار های بورس و فرابورس میتوانند درصد شناوری خود را در دوره های سه ماهه در سایت کدال مشاهده کنند.

برای تازه کاران و تازه واردان به دنیای اقتصاد و بازار بورس پیشنهاد میشود که از شاخص شناوری استفاده کرده و برای سرمایه گذاری های خود از شرکت هایی با درصد شناوری بیشتر شروع کنند. امیدواریم با موارد گفته شده شک و شبه شما در مورد سهام شناور آزاد رفع شده باشد.

شاخص‌های بورس را بهتر بشناسیم

شاخص را باید اولین نقطه تلاقی سهامدار با بازار سرمایه دانست در واقع اولین چیزی که حین ورود فرد به بازار سرمایه و شروع معاملات مدنظر او قرار می‌گیرد، بررسی شاخص است.سهامدار یا روی سبز شاخص را می بیند یا با روی دیگر این سکه مواجه خواهد شد.وقتی که سهامدار برای اولین بار صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران را باز می‌کند با هفت شاخص مختلف رو به رو می‎شود.

شاخص کل، شاخص کل(هم‌وزن)، شاخص قیمت(وزنی-ارزشی)، شاخص قیمت(هم وزن)، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم مجموعه‎ای از شاخص‎هایی هستند که در صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به چشم می‌خورند.برای آَشنایی با انواع شاخص‎های بورس و کاربردی که هر کدام از این شاخص‌ها برای سهامداران خواهند داشت ابتدا باید با مفهوم شاخص در بازار سرمایه آشنا شویم.

شاخص چه وظیفه‌‎ای را بر عهده دارد؟

در تعریف ساده‎ شاخص ماهیت تغییرات متغیرها را نشان می‌دهد.در علم اقتصاد شاخص‎ها تغییرات در بازارهای مختلف را نشان می‎دهند در واقع سطح عمومی هر پارامتری را می‎توان از طریق شاخص‎ها مشاهده و بررسی کرد.اگر در بازاری نظیر بازار سرمایه سطح عمومی قیمت سهام شرکت‎های بورسی مختلف را مورد بررسی قرار دهیم از آن طریق می‎توانیم وضعیت شرکت‎های بورسی، صنعت‌های مختلف و به طور کلی وضعیت کل بازار اوراق بهادار را از طریق این شاخص‎ها متوجه شویم.

شاخص‌ها یک پارامتر خاص را مورد بررسی قرار می‎دهند به طور مثال اگر ما تمامی شرکت‌های بورس را مورد بررسی قرار دهیم شاخص کل را مورد بررسی قرار داده‎ایم و اگر 50 شرکت بزرگ بورسی را مورد بررسی قرار بدهیم شاخص 50شرکت برتر را به دست میاوریم.اگر شرکت‎های صنعت خاصی نظیر گروه پالایشی‎ها را مدنظر قرار دهیم شاخص صنعت پالایشگاهی را مشاهده خواهیم کرد.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار را به ما نشان می‎دهد، در واقع این شاخص به ما نشان می‌دهد که به طور میانگین قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران کاهش یا افزایش پیدا کرده است.ممکن است این سوال مطرح شود که این شاخص از چه زمانی افزایش یا کاهش قیمت سهام را به ما نشان می‌دهد؟باید گفت تغییرات ایجاد شده نسبت به زمان راه‎اندازی بورس تهران سنجیده می‎شود.

تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص کل است.شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد.در حال حاضر شاخص کل قیمت را به تفکیک در کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی به ما نشان سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم می‎دهد.

در اثر تغییراتی نظیر افزایش و یا کاهش تعداد شرکت‌ها، افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران و یا ادغام چندین شرکت‌ با هم و یا تغییرات این چنینی شاخص برای جلوگیری از بروز اشتباه تعدیل می‌شود تا از این طریق از تغییرات ایجاد شده در اثر چنین مواردی اثرگذاری و ظهور این تغییرات در مقدار شاخص جلوگیری شود.

به تعبیری دیگر شاخص کل را باید سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دانست.تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.در حقیقت در شاخص کل هر شرکتی به اندازه ارزش آن تاثیرگذاری دارد یعنی اگر شرکت‌هایی که به لحاظ ارزش بازار، بزرگت‌تر هستند و وزن بیشتری دارند افزایش یا کاهش پیدا کنند شاخص نیز به تناسب رشد یا افت این سهم‎ها(سهم‌های بزرگ و تاثیرگذار) دستخوش تغییر می‎شود.

با توجه به اینکه شاخص کل تحت تاثیر تعداد محدودی شرکت است در نتیجه این شاخص می‌تواند به راحتی با افزایش یا کاهش یک یا چند سهم بزرگ مورد دستکاری قرار گیرد.

به طور کلی شاخص کل مهم‌ترین اثر را روی سهامداران دارد چرا که یک اثر روانی قابل توجه بر سهامداران و بازار دارد و صعود و ریزش این شاخص است که هر از چندگاهی یک بار تیتر اخبار مهم می‎شود.

سال99 زمانی که افراد بسیاری به طمع افزایش قابل توجه شاخص و سوددهی چشمگیر به سمت بازار سرمایه هجوم آوردند، 2میلیونی شدن این شاخص بود که بسیاری از مردم را به سمت این بازار کشاند و در نهایت با ریزش قابل توجهی که پس از صعودهای شیرین خود به جا گذاشت، تجربه تلخی را نصیب بسیاری از افراد جدیدالورود به بازار سهام کرد.

مقدار شاخص کل از فرمول بالا به دست می‌آید.در واقع برای محاسبه مقدار شاخص کل به ارزش جاری بازار سهام در حال حاضر و تاریخ مبدا نیازمندیم.باید دید چطور می‎توان این دو عدد را به دست آورد.

ارزش جاری برای هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار در محاسبه ما به دست می‌آید.

ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا نیز در حقیقت از طریق حاصلضرب تعداد سهام در قیمت سهام شرکت‎هایی محاسبه می‎شود که در زمان افتتاح بورس ایران که تنها52 شرکت را شامل میشد به دست می‎آید.

تفاوت شاخص کل(هم‌وزن) و شاخص کل

در شاخص کل هم وزن برخلاف شاخص کل که تنها اثر سهم‌هایی با ارزش بازار بزرگ‎تر را مدنظر قرار می‎دهد، اثر تمامی شرکت‎ها دخیل است.در حقیقت در شاخص کل وزن تاثیر تمامی شرکت‌های بورسی یکسان در نظر گرفته می‎شود.

شاخص کل هم‌وزن به نوعی برای برطرف کردن ایرادات شاخص کل ایجاد شده است به طور مثال به کرات دیده می‎شود که شاخص کل به واسطه منفی بودن چندین سهم منفی شده است اما شاخص کل هم‌وزن به دلیل مثبت بودن بخش قابل توجهی از بازار ریزشی را نشان نمی‎دهد.

سبز بودن شاخص کل هم‌وزن به ما نشان می‎دهد سهم‎های کوچک بازار شرایط خوبی دارند ممکن است مثبت بودن این شرکت‌ها در زمانی رخ دهد که سهم‎های بزرگ منفی باشند.اگر پیش بینی شود که شاخص هم‌وزن رشد می‎کند یعنی خرید سهم‌های کوچک‎تر بازار نیز می‌تواند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشد.

شاخص قیمت چه چیز را نشان می‌دهد؟

این شاخص تحت تاثیر دو پارامتر قیمت و بازده نقدی پرداختی است.شاخص قیمت بیانگر بازده کل بازار بورس است. این شاخص همانند شاخص کل قیمت محاسبه می‎شود.

در واقع اگر شاخص قیمت کل بدون در نظر گرفتن سود ناشی از سرمایه‌گذاری سهامداران لحاظ شود، شاخص قیمت به دست می‌آید بنابراین شیوه محاسبه این شاخص کاملا مشابه شاخص کل است ولی سود سهام در آن در نظر گرفته نشده است.شاخص قیمت از شاخص کل بزرگتر است و از طرف دیگر شاخص کل هم وزن و شاخص قیمت هم سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم وزن نیز از شاخص‌های متناظر خود کوچک‌تر هستند.

شاخص قیمت از فرمول زیر محاسبه می‎شود:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‎هاي پذیرفته شده در بورس را در برمیگیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا براي مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می شود. طبق فرمول تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص قیمت است که در نتیجه این امر باعث می‎شود تأثیر شرکتهاي بزرگ در شاخص بیشتر شود.

تفاوت شاخص قیمت هم‌وزن و شاخص قیمت چیست؟

تقاوت این دو شاخص نیز مانند تفاوت شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن است در حقیقت در حالی که اشاره کردیم شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا در واقع میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام قلمداد می‎شود.

درست همانند شاخص کل در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) نیز تاثیر شرکت‌های بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکت‌های کوچکتر کمتر است اما در شاخص قیمت (هم‌وزن) نقش تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‎شوند و اثر شرکت‎های بزرگ در مقایسه با سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم شرکت‎های کوچک‎تر، بیشتر نیست.

معرفی شاخص آزاد شناور

شاخص شناور آزاد میزان سهامی را نشان می‎دهد که در بازار سهام شرکت‌های بورسی می‎توانند آن میزان سهم را برای خرید و فروش در اختیار سهامداران حقیقی قرار دهند. در حقیقت با میزان سهمی که در بازار در چنگ سهامداران عمده شرکت‎ها نیست می‎توان شاخص آزاد شناور را تعریف کرد.

این موضوع روشن است که هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد آن شرکت جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران حقیقی خواهد داشت.با این حساب اگر بخواهیم به عملکرد شاخص آزاد شناور بپردازیم باید بگوییم که شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت سهام‎هایی را نمایش می‎دهد که این میزان سهام در چنگ سهامداران راهبردی و مدیریتی شرکت‎ها قرار ندارد و سهامداران خرد و افراد حقیقی می‎توانند آن را تصاحب کنند.شاخص آزاد شناور می‎تواند میزان شناوری سهم را بازار بورس به ما نشان دهد.

شاخص بازار اول

برای درک شاخص بازار اول و دوم باید به تعریف این دو بازار بپردازیم؛ در حقیقت شرکت‎هایی که حداقل 20درصد شناوری سهام داشته و حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت هزار میلیارد ریال است در این بازار وارد می‎شوند.برای ورود شرکت‎ها به این بازار لازم است که شرکت حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش داشته باشد و به علاوه زیان انباشته نیز در ترازنامه این شرکت‎ها وجود ندارد.لازم است سودآوری شرکت‎هایی که در بازار اول بورس ورود پیدا می‎کنند برای سه دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش تایید شده باشد.در حقیقت شاخص بازار اول بورس سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‎دهد که در این پذیرش شده‌اند.

شاخص بازار دوم بورس

اگر شرکت‎هایی که قصد پذیرش در بورس را دارند به لحاظ میزان سرمایه ثبتی، حداقل درصد شناوری سهام و سایر موارد در حد شرکت‎های بازار اول نبوده و از شرایط مطلوب مدنظر برای ورود به بازار اول فاصله داشته باشند، در بازار دوم پذیرش خواهد شد بنابراین شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شده‌اند.

سهام شناور در بورس به چه معناست؟

یکی از مفاهیم بورسی که فعالان بازار سرمایه با آن روبرو هستند، سهام شناور آزاد شرکت هاست. میزان سهام شناور آزاد برای یک سهم، بصورت درصد در تابلوی سهم در سایت Tsetmc.com قابل مشاهده است. در ادامه به شناخت، بررسی و تاثیر سهام شناور آزاد در بازار سرمایه می پردازیم. با ما همراه باشید.

سهام شناور آزاد چیست؟

سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده ی عرضه، فروش و داد و ستد آن مقدار از کل سهام شرکت هستند. این دسته از افراد قصد ندارند در مدیریت شرکت سهیم باشند و تمایل ندارند تا جزئی از سهامداران عمده شرکت باشند و سهم را برای مدتی طولانی نگه دارند و انتظار می رود در آینده ای نزدیک سهام شان را معامله کرده و به فروش برسانند.

برای مثال سهام شناور آزاد شرکت فولاد مبارکه اصفهان در حال حاضر %26 است که این مقدار بدین معناست که 26 درصد از کل سهام شرکت در اختیار سهامداران غیر عمده میباشد و ممکن است در طول یک روز از جلسات معاملاتی معامله شود که البته امکان رخ دادن چنین اتفاقی دور از ذهن است.

سهام شناور آزاد را چگونه محاسبه کنیم؟

درصد سهام شناور آزاد شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس در تابلوی سهم مورد نظر در سایت Tsetme.com موجود است. کافی است بر روی لینک سایت کلیک کرده و وارد سایت شوید و با جست و جوی سهم مورد نظر، درصد سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم سهام شناور آن را مشاهده نمائید. اما، درصد شناور آزاد سهام پذیرفته شده در بازار فرابورس و بازار پایه قابل نمایش نیست و میتوان با یک راهکار ساده آن را محاسبه کرد. بدین صورت که در تابلوی سهم مورد نظر به سربرگ سهامداران عمده رجوع کنید و درصدهای موجود در کنار نام سهامداران عمده را جمع کرده و از 100 کم کنید. رقم به دست آمده درصد شناور آزاد سهم مورد نظر میباشد.

از قوانین مهم فعالیت بورس خبر داری » ۱۰ قانون طلایی بورس

از سهام شناور آزاد چه اطلاعاتی میتوانیم کسب کنیم؟

با توجه به مفهوم شناور آزاد که در پاراگراف بالا توضیح داده شد، درصد آرمانی و ایده آل برای شناور آزاد شرکت ها، معمولا بین 20 تا 30 درصد است. همچنین جالب است بدانید در بسیاری از بازار های بورس جهانی، شرکت‌هایی که درصد شناوری سهام آن ها کمتر از ۲۵ درصد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. دلیل این مسئله هم این است که اگر شرکتی تمایل ندارد که حداقل یک چهارم از کل سهامش را در اختیار مردم قرار دهد، پس نباید در بورس وجود داشته باشد.

همچنین باید بدانیم که هر چه درصد شناوری سهام بیشتر باشد، نقدشوندگی و حجم معاملات در آن سهم طبیعتا بیشتر است و در نتیجه درصد بیشتری سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم از سهام در اختیار مردم است و سهامداران عمده، نقش کمتری در سمت و سو دادن به قیمت سهم دارند. همچنین در مقابل، هر چه درصد شناوری سهام کمتر باشد، درصد عمده سهام در دست سهامداران عمده است و آن ها قادرند سمت و سو هایی که دلخواه شان است به قیمت و روند سهم بدهند و کنترل سهم را در دست داشته باشند.

نتیجه گیری و کلام آخر

خب در این مطلب درصد شناوری سهام شرکت ها را تا حدودی به طور مختصر و مفید مورد بررسی قرار دادیم و دانستیم که این مفهوم چیست و چگونه بدست می آید و چه نقشی در روند حرکتی سهم خواهد داشت. همچنین باید بدانیم که همواره در هر بازار بورسی در دنیا قوانین و مفاهیمی وجود دارد که اگر بدون آگاهی و آموزش کافی پا در این عرصه بگذاریم، به طبع نتایج دور از انتظاری نصیب ما میشود. بازار بورس ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و همواره افراد باهوش و افرادی که علم و آگاهی کافی دارند، پیروز این عرصه خواهند بود. پس دوست من، هیچ وقت از یادگیری و آموزش غافل نشو. موفق و پرسود باشید.

سوالات متداول در رابطه با سهام شناور آزاد

بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده ی عرضه، فروش و داد و ستد آن مقدار از سهام هستند.

نشان دهندی میزان درصد سهامی است که برای معامله و داد وستد در اختیار افراد قرار دارد و انتظار میرود که این مقدار حجم از درصد کل سهام شرکت در بازار سرمایه معامله شود.

بدین صورت که در تابلوی سهم مورد نظر به سربرگ سهامداران عمده رجوع کنید و درصدهای موجود در کنار نام سهامداران عمده را جمع کرده و از 100 کم کنید. رقم به دست آمده درصد سهام شناور آزاد سهم مورد نظر میباشد.

سهام شناور آزاد شرکت‌ها به چه معنی است؟

سهام شناور آزاد، یکی از مفهوم‌هایی است که فعالان بازار سرمایه با آن سروکار دارند. این پرسش که سهام شناور آزاد تا چه اندازه در حین معاملات یا تحلیل یک سهم به کار می‌آید، موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. به‌صورت کلی، سهام هر شرکت در بازار سرمایه، دو دسته سهامدار دارد؛ دسته‌ اول سهامداران عمده یا راهبردی هستند که برای دوره‌ای‌ بلندمدت روی شرکت سرمایه گذاری کرده‌اند. این افراد، شامل کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌شوند که مالک بیش از پنج درصد از سهام آن شرکت هستند. دسته‌ دوم، سایر سرمایه گذاران (اعم از کدهای حقیقی و حقوقی) هستند که به دلایل مختلف، بخشی از سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار را خریداری کرده‌اند. بهتر است برای درک بیشتر شناوری سهم، به سایت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) مراجعه کرده و بعد از ورود، یک نماد را جستجو کنید. ما نماد «خساپا» را برای این کار انتخاب کردیم. در نتیجه جستجو سه کادر اطلاعاتی، راجع به این سهم در صفحه نماد ظاهر می‌شود. داده‌ای که در کادر وسط مشاهده می‌شود، همان سهام شناور است. در این جستجو، سهام شناور نماد «خساپا» 22 درصد است.

سهام شناور آزاد چیست؟

سهام شناور آزاد یا (Free Float) بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند. آنها قصد سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، آن سهام، قابل معامله باشد. به عبارت دیگر، ۲۴ درصد از کل سهامداران، حاضر به عرضه سهام خود هستند و قصد ندارند سهم را نگهداری کنند و کرسی مدیریتی در این شرکت داشته باشند. ۲۴ درصد از کل ۷۸ میلیارد، شامل ۱۸ میلیارد و ۷۲۰ میلیون برگه سهم می‌شود. این درصد به ما کمک می‌کند تا بدانیم، چه میزان از سهامداران مایل به عرضه سهم هستند و این موضوع چقدر می‌تواند ریسک معاملات ما را در خرید یا فروش تحت تاثیر قرار دهد. در حقیقت، هرچه این نسبت بزرگ‌تر باشد، یعنی تمایل سهامداران به نگهداری سهم کمتر است. بنابراین ریسک نگهداری سهم توسط ما افزایش می‌یابد. چون عده‌ای می‌توانند با عرضه‌ خود، منافع نگهداری سهم توسط ما را تحت تاثیر قرار دهند.

چگونه سهام شناور آزاد را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی کرده و سپس تعداد سهامداران راهبردی را تعیین کنیم. وقتی تعداد این سهامداران را بدانیم و از کل سهامداران کم کنیم، می‌توانیم به تعداد سهام شناور آزاد و درصد آن به کل سهام شرکت دست‌یابیم.

آیا سهام شناور یک شرکت همیشه ثابت باقی می‌ماند؟

خیر. ممکن است در زمانی خاص، سهامدار عمده یک شرکت با خرید یا فروش سهام، درصد سهام شناور شرکت را کاهش یا افزایش دهد.

شناوری سهم چه اثری بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران دارد؟

در بسیاری از بورس‌های دنیا، شرکت‌هایی که شناوری کمتر از ۲۵ درصد دارند، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. دلیلش هم این است که سهام شناور و اثرات آن بر قیمت سهم اگر شرکتی مایل نیست حداقل یک چهارم سهامش را به مردم بدهد پس نباید در بورس وجود داشته باشد. در نقطه مقابل، اگر سهمی شناوری زیادی داشته باشد، زودتر و سریع‌تر عرضه می‌شود. در نتیجه، تعداد سهامداران مردمی بیشتر می‌شوند و امکان دست‌کاری قیمتی توسط تصمیم گیرندگان شرکت کاهش می‌یابد. اما اگر شرکتی شناوری کمی داشته باشد، توسط مدیران و سهامداران راهبردی می‌تواند به سمت اهداف مدنظر آن‌ها هدایت شود. اگر سهام شناور آزاد کم باشد با سرمایه کم می‌توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد کرد و با شایعات سهام‌داران آن را فریب داد یا افراد را ترغیب به خرید آن کرد. در شرکت‌هایی با سهام شناوری بالا به‌راحتی نمی‌توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. در چنین شرکت‌هایی حجم بالای معاملات و سهام‌دارانش مانع از نوسانات زیاد سهم می‌شود.

هرچه شرکت شناوری بالاتری داشته باشد، افزایش قیمت آن به سرمایه بیشتری نیاز دارد. مثلا اگر دو شرکت با شناوری ۵۰ درصد و ۲ درصدی را با هم مقایسه کنیم، شرکت اول برای تغییر قیمت به سرمایه بیشتری نیاز دارد. اما شرکت دوم با سرمایه کمی صف خرید می‌شود و رشد قیمتی پیدا می‌کند. به زبان ساده، زمانی که تعداد بیشتری از سهام، آماده‌ عرضه باشند رشد قیمت با تاخیر همراه خواهد بود. در هنگام عرضه و تشکیل صف فروش نیز شرکت با شناوری بالا، چون عرضه کنندگان بالقوه بیشتری دارد سریع‌تر صف فروش می‌شود. درصد سهام شناور آزاد به‌عنوان عامل اثرگذار بر افزایش نقد شوندگی، عمق و کارایی بازار مطرح می‌شود. اگر به‌تازگی با بازار سهام آشنا شده‌اید، بهتر است سهامی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید که شناوری متعادل داشته باشد. برای به دست آوردن شناوری متعادل، کافی است میانگین سهام شناور شرکت‌های بازار را محاسبه کنیم و هر چه شناوری سهم موردنظر ما به این میانگین نزدیک‌تر باشد، شناوری متعادل‌تری دارد. سهم‌های کوچکی که سهام شناور آزاد کمی دارند بهترین سهم برای سفته‌بازها محسوب می‌شوند تا به‌راحتی و با سرمایه کم، روی آنها اثر بگذارند.

آیا میزان سهام شناور ثابت می‌ماند؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، سهام شناور، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارد. میزان این سهام شناور، ثابت نیست. چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. اگر خریدار خرد نیر تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خریداری کند شناوری سهم کاهش می‌یابد. شرکت‌های بورسی و فرابورسی در دوره‌های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را روی سامانه کدال منتشر می‌کنند.

بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد است؟

حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت‌ها می‌تواند ۵ درصد باشد. اما در واقع برای این مقدار، حداکثری وجود ندارد. چون یک سهامدار عمده می‌تواند کلیه سهام خود را با رعایت ضوابط و شرایط خاص در قالب عرضه خرد در بازار به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام شرکت را افزایش دهد. تجربه نشان داده، هر چه این درصد به میانگین شناوری نزدیک‌تر باشد، متعادل‌تر است. طبق آخرین گزارش‌ها، درصد میانگین شناوری چیزی حدود ۲۱ درصد برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی است.

شاخص شناور آزاد چیست؟

در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص تاثیر می‌گذارد. دلیل اهمیت شاخص شناور به این خاطر است که تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار سهام محاسبه می‌شود. به همین دلیل، قابلیت تحلیلی بالایی دارد و خاصیت توضیح کنندگی آن می‌تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.

شناوری چه اثری بر حباب قیمتی دارد؟

ارتباط نزدیکی بین سهام شناور آزاد شرکت و حباب قیمتی وجود دارد. در حالت کلی، شرکت‌های با سرمایه پایین، پتانسیل بالایی برای رشد قیمتی در آینده دارند. ولی میزان ریسک این شرکت‌ها نیز بالا است. درواقع باید گفت که تغییرات سود در شرکت‌های با سرمایه کمتر، زیاد است. این فرایند برای شرکت‌های بزرگ‌تر برعکس است. یعنی پتانسیل کمتر و از طرفی ریسک کمتر. حالا در نظر بگیرید که هر سرمایه‌گذار باید با توجه به سطح ریسک‌پذیری خود این شرکت‌ها را انتخاب کند.

بازار سرمایه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری، جایگاه مناسبی برای جذب سرمایه‌ها به شمار می‌رود. سرمایه گذاران با در نظر گرفتن درجه ریسک‌پذیری و بازدهی مورد انتظار، سهام موردنظر خود را انتخاب می‌کنند. درنتیجه بازارهای سرمایه باید کارایی لازم را برای جذب سرمایه گذاران و تامین منابع مالی و درنتیجه تخصیص بهینه منابع جهت بازدهی بیشتر آن‌ها داشته باشند. یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه ازجمله بورس تهران، وجود سهام شناور پایین است. پایین بودن میزان سهام شناور آزاد امکان دست‌کاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را افزایش می‌دهد و می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی گردد که درنهایت باعث کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه می‌شود. این اتفاق، کارایی و عمق بازار سرمایه را کاهش می‌دهد. متاسفانه اکنون در برخی از شرکت‌های بورس تهران، میزان سهام قابل معامله در بازار محدود شده و همین نکته، ریسک احتمال قیمت سازی و سو استفاده از این مسئله را افزایش داده است. این پدیده در مورد شرکت‌های تازه‌وارد به بورس شدیدتر است. چون به خاطر نبودن اطلاعات تاریخی، زمینه گسترش شایعه‌های بی‌اساس و رشد حباب گونه قیمت سهام به میزان بیشتری فراهم می‌شود.

دلیل اصرار بر رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد، کارایی کارکردهای بازار است. درواقع بورس کشورهایی که از میزان سهام شناور کمتری برخوردار هستند عمق کمتری دارد و بسیار شکننده است. باید یادآوری کرد که سهام شناور، تقریب خوبی از عرضه واقعی سهام است. اگر سهام شناور شرکتی بالا باشد، بازار سهم آن نقدتر، نوسان قیمت آن پایین‌تر و درنتیجه ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود. همین موضوع باعث افزایش تقاضا می‌شود. بورس تهران نیز چندی است که به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده‌اش می‌پردازد. این ضریب، نشانگر تسلط سهامداران استراتژیک به این بازار است. به عبارت دیگر سهامداران عمده که عموماً دولتی یا شبه دولتی هستند، بیش از ۷۰ درصد بازار سهام ایران را در اختیار دارند. همان طور که کمی قبل با هم گفتیم، در بسیاری از بورس‌های دنیا شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران باید بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های بورس از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده حذف شوند.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی در مسیر یادگیری مهارت های حرفه ای، پیشرفت شغلی، کارآفرینی و توسعه کسب و کار با بهره مندی از دانش و تجربه اساتید متخصص و دارا بودن کادری مجرب در کنار فراهم آوردن محیطی پویا با امکانات روز آموزشی، با افتخار در کنار شما خواهد بود. امیدواریم بتوانیم نقش و سهمی موثر در آینده، جایگاه شغلی و اجتماعی شما مردم کشور عزیزمان ایران داشته باشیم و رسالت اجتماعی خود را به نحو احسن ایفا نماییم.

تاثیر گذاری ۳۰ سهم بزرگ بورس بر ۸۰ درصد شاخص کل بورس

تهران- ایرنا- مدیر اسبق نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه نوسانات قیمتی ۳۰ سهم بزرگ بر ۸۰ درصد شاخص بورس اثر گذار است، گفت: عدم نمایانگری کافی شاخص کل از وضعیت بازار سهام دغدغه اصلی فعالان بازار سرمایه است.

« امیرحمزه مالمیر» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره عدم نمایانگری کافی شاخص کل بورس از وضعیت بازار سهام اظهار کرد: این مساله به عنوان دغدغه اصلی فعالان بازار سرمایه تلقی می‌شود و به نظر می‌رسد باید با روایت عوامل تشکیل‌دهنده شاخص‌های مختلف پیشنهادی مبتنی بر دغدغه‌های مطروحه ارائه کرد.

وی با طرح این پرسش که شاخص‌ها با چه عواملی، ساختارهای متفاوتی می‌گیرند؟ افزود: نخستین عامل «انتخاب سهام» است؛ به این معنا که شاخص‌ها عمدتاً در برگیرنده بخشی از سهام هستند که به روش بازارها، صنعت‌ها، شرکت‌های رشدی و ارزشی و شاخص‌های انتخابی (Selective) تفکیک می‌شود که مبانی شاخص‌های انتخابی برای گزینش سهامی که در شاخص لحاظ می‌شوند، متنوع است.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، «وزن‌دهی شاخص» عامل دوم در این زمینه است که مواردی مانند وزن‌دهی بر اساس ارزش بازار (ارزش بازار بالاتر تاثیر در شاخص بیشتر)؛ وزن‌دهی بر اساس قیمت (قیمت هر سهم بالاتر تاثیر در شاخص بیشتر) و بدون وزن یا هم‌وزن (تاثیر درصد نوسانات قیمت تمامی سهام فارغ از سایز یا قیمت همسان است) را در بر می‌گیرد.

وی «شاخص کل یا شاخص قیمت» را به عنوان عامل سوم عنوان کرد و گفت: شاخص کل؛ سود نقدی شرکت‌ها را نیز در بازده سهام لحاظ می‌کند و به همین دلیل انباشتگی سودی در عدد شاخص دارد که با گذشت زمان از مبدأ تاثیر پذیری شاخص از نوسانات قیمت کاهش می‌یابد. از سوی دیگر مبنای شاخص قیمت؛ فقط نوسانات قیمت است.

مالمیر افزود: سودهای نقدی تقسیمی از رند تعیین شاخص خارج می‌شود؛ به همین دلیل این شاخص پس از تقسیم سود شرکت‌ها افت می‌کند؛ علی‌رغم این‌که بازده کل سهم تغییر نکرده است.

معاون اسبق ناشران سازمان بورس با بیان اینکه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس به دلایلی دارای نواقص در روایتگری متوازن، قابلیت اتکا و تعمیم به کل بازار است، تصریح کرد: در ابتدا وزن شاخص کل بر اساس ارزش بازار تغییر می‌کند و با توجه به اختلاف ارزش بازار شرکت‌ها، نوسانات قیمتی ۳۰ سهم بزرگ می‌تواند ۸۰ درصد شاخص را متاثر سازد و نزدیک به ۴۰۰ سهم دیگر، ۲۵ درصد ۳۰ سهم بزرگ، تاثیر گذارند.

وی اظهار داشت: همچنین شاخص کل بوری، سودهای نقدی را در رقم خود نهفته دارد که عمدتاً متاثر از سهام شرکت‌های بزرگ با سود نقدی بالاست و با توجه به ترکیب شدن با عامل وزنی ارزش بازار، شاخص را در سطح بالایی نگه می‌دارد و نوسانات قیمت سهام کوچک‌تر یا بدون سود نقدی را کمتر نشان می‌دهد.

مالمیر تاکید کرد: نسبت سهام بزرگ به ارزش و حجم معاملات پایین است؛ بنابراین شاخص را این سهام‌ها هدایت می‌کنند؛ از این رو تمرکز فعالان بازار در بخشی از بازار است که نمایش متناسبی در شاخص ندارد.

مدیر اسبق نظارت بر ناشران سازمان بورس بین کرد: بر اساس این سه گزاره به نظر می‌رسد تمرکز روی شاخص قیمت نسبت به شاخص کل (حذف سود نقدی) وزن‌دهی بر اساس نقدشوندگی (سهام شناور آزاد و میانگین معاملات) به‌جای ارزش بازار می‌تواند شاخصی کاراتری را به بازار معرفی کند.