ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

ریسک کلی که به یک سرمایه‌گذار تحمیل می‌شود، مجموع دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک است.

ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس

ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس یکی از موضوعات مهم در زمینه سرمایه‌گذاری است. اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید، باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشید. بازار بورس در عین حال که می‌تواند شما را به سود برساند، ممکن است سرمایه شما را به خطر بیندازد. اما منظورمان از خطر چیست؟

فراگیر شدن بورس باعث شده تا افراد زیادی بدون داشتن آگاهی کافی از بازار و قواعد آن، وارد بورس شده و متضرر شوند. یا اینکه رفتار توده‌ای در پیش بگیرند و موجب به هم ریختن نظم بازار شوند. اما رفتار توده‌ای یعنی چه؟

منظور از رفتار توده‌ای در بورس، معامله با تقلید از دیگران است.

بسیاری از افراد کم اطلاع، وقتی ببینند عده زیادی یک سهم را خریده‌اند به پیروی از آن ها خرید می‌کنند یا به پیروی از دیگران دست به فروش سهام می‌زنند. این رفتار هیجانی باعث شکل‌گیری صف های خرید و فروش می‌شود. همین مسئله ممکن است باعث شود قیمت یک سهم بیش از ارزش واقعی آن افزایش یا کاهش یابد. رفتار توده‌ای باعث می‌شود تا در بازار حباب شکل بگیرد.

در ادامه این مقاله به توضیح دو مفهوم ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس خواهیم پرداخت.

حفظ ارزش پول در بازار بورس و منتفع شدن از آن مسئله‌ای است که این روزها ذهن بسیاری را به خود درگیر کرده. بورس هزارتوی پیچیده‌ای است که موفقیت در آن مستلزم شناخت ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های این بازار است. مسیری که برای رسیدن به مقصد مطلوب آن باید دانش، تجربه، شناخت خود و مهارت‌های مالی رفتاری را توشه راه کرد.

بازده چیست؟

بازده، پاداشی است که سرمایه‌گذار در ازای سرمایه‌گذاری به دست می‌آورد. سه عامل قیمت خرید، قیمت فروش و سود دریافتی در بازدهی تاثیر دارد. در واقع بازده میزان عایدات خالصی است که از نگهداری یک دارایی در طول زمان برای سرمایه‌گذار حاصل می‌شود.

بازدهی قابل قبول یک سرمایه‌گذاری حداقل باید بتواند نرخ تورم را پوشش دهد. یعنی اگر نرخ تورم 25 درصد باشد، سرمایه‌گذاری باید ما را به بازده بیشتر از 25 درصدی برساند. اینگونه می‌توانیم ادعا کنیم که توانسته‌ایم ارزش پول خود را حفظ کنیم. بازدهی کمتر از 25 درصد برای سرمایه‌گذار سود واقعی به همراه نخواهد داشت.

در هر سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار از دو جهت منتفع خواهد شد:

1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه‌ای): یعنی بازدهی که سرمایه‌گذار از محل تغییر قیمت سهام کسب می‌کند. به طور مثال اگر سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام، یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید، به دست می‌آورید.

2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر در سهام سرمایه‌گذاری کرده باشید، بازده نقدی شما به شکل سود نقدی است. اگر در اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کرده باشید، بازده نقدی به شکل بهره خواهد بود.

بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای است.

ریسک چیست؟

ریسک تفاوت بین بازده تحقق یافته و بازده پیش‌بینی شده یا همان بازده موردانتظار ما است. ریسک به زبان ساده یعنی ندانیم چند درصد احتمال دارد که بتوانیم به سودی که هدف ما است، دست پیدا کنیم.

اگر پیش‌بینی شود که یک دارایی دقیقا سود 20 درصدی دارد، در این صورت ریسک بازدهی صفر است. چون بابت درصد بازدهی و سودی که خواهیم داشت مطمئن هستیم. مثل اسناد خزانه ی اسلامی که با خرید آن ها از ابتدا میدانید که قرار است سود چند درصدی داشته باشید. اما اگر در نظر داشته باشیم که بازده دارایی بین 10 تا 20 درصد باشد، بازده ریسکی تلقی می‌شود؛ چون درصد دقیق آن را نمی‌دانیم.

وقتی سهام شرکتی را خریداری می‌کنید، عوامل مختلفی روی قیمت آن تاثیر می‌گذارند. بخشی از این عوامل غیرقابل پیش‌بینی هستند. هیچ قطعیتی وجود ندارد که بتوان گفت 6 ماه دیگر سهام شما چه قیمتی خواهد داشت.

ریسک به دو دسته تقسیم می‌شود: 1- سیستماتیک و 2- غیر سیستماتیک

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک، ریسک غیر قابل کنترل است. منظور از ریسک غیر قابل کنترل، ریسکی است که توسط جو بازار، شرایط سیاسی و اقتصادی جامعه به ما تحمیل می‌شود و راهی برای فرار از آن نداریم.

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیتماتیک یا همان ریسک قابل کنترل، ریسکی است که کنترل آن در دستان سرمایه‌گذار است. از آنجایی که هر سرمایه‌گذار ریسک کمتر را به بیشتر ترجیح میدهد، سعی دارد این ریسک را کم کند.

اما سوال اینجاست که چطور ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهیم؟ هرچه سبد سهام شما متنوع‌تر باشد، ریسک سیستماتیک کمتر است. برای مثال فرض کنید شما همه پول خود را صرف خرید سهام صنایع فلزات کرده باشید. در این حال اگر افت جهانی قیمت فلزات اتفاق بیفتد، پیرو آن قیمت فلزات در ایران کاهش پیدا کرده و همه سرمایه شما به خطر می‌افتد. اما اگر دارایی خود را بین سهام شرکت‌های بانکی، دارویی، فلزات، شیمیایی و خودروسازی تقسیم کرده باشید، مسلما کاهش قیمت فلزات ضربه ضعیف‌تری به شما می‌زند.

ریسک کلی که به یک سرمایه‌گذار تحمیل می‌شود، مجموع دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک است.

انواع ریسک

ریسک دسته‌بندی‌های متفاوتی دارد. می‌توان از جهت منابع ریسک را به دو دسته: ریسک مالی و غیرمالی تقسیم‌بندی کرد.

ریسک مالی به طور مستقیم بر سودآوری شرکت‌ها اثر می‌گذارد. انواع ریسک مالی شامل: ریسک نوسان نرخ بهره، ریسک نرخ ارز، ریسک نکول، ریسک نقدینگی، ریسک تورمی، ریسک بازار، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد و ریسک مرتبط با درجه اهرم مالی ست که در ادامه به تعریف موارد مهم آن می‌پردازیم.

ریسک نوسان نرخ بهره

این ریسک بیشتر صاحبان اوراق قرضه را تهدید می‌کند. به طور مثال فرض کنید شما دارنده اوراق قرضه هستید و قرار است که در زمان مشخص بهره ثابت 10 درصدی دریافت کنید. اما اگر نرخ بهره بازار افزایش پیدا کند(بیشتر از 10 درصد شود)، شما همچنان تا زمان سررسید و دریافت نرخ بهره 10 درصدی، پایبند به اوراق قرضه خود هستید. پس در این صورت ارزش اوراق قرضه شما کم شده است.

ریسک نکول یا ریسک اعتباری

این ریسک هنگامی رخ می‌دهد که وام گیرنده به علت عدم توان یا تمایل، به تعهدات خود در مقابل وام دهنده در تاریخ سررسید عمل نکند. یعنی شرکتی که اوراق آن را خریداری کرده‌اید در تاریخ سررسید سود وعده داده شده را به شما پرداخت نکند.

ریسک نقدینگی

ریسکی است که بابت عدم اطمینان در راحتی و سرعت خرید و فروش اوراق بهادار، به دارنده تحمیل می‌شود. اگر سهام شما به راحتی به فروش برسد، یعنی ریسک کمتری به شما تحمیل شده. چون شما را زودتر به وجه نقد رسانده. اما سهامی که روزها در صف فروش می‌ماند، نقدشونگی کمتر و ریسک بیشتری دارد .

ریسک نقدینگی اوراق خزانه تقریباً صفرو ریسک نقدینگی سهام مربوط به بازارهای خارج از بورس زیاد است.

ریسک سرمایه‌گذاری مجدد

اگر سرمایه‌گذار افق سرمایه‌گذاری بیشتری نسبت به سررسید اوراق داشته باشد، با ریسک سرمایه‌گذاری مجدد مواجه است. مثلا اگر شما قصد سرمایه‌گذاری 10 ساله داشته باشید و دارایی خود را صرف خرید اوراق قرضه با سررسید3 ساله کنید، در پایان سال سوم باید بار دیگر دارایی خود را با نرخ بهره جدید سرمایه گذاری کنید. به همین دلیل دارنده اوراق قرضه کوتاه مدت در مقایسه با دارنده اوراق قرضه بلندمدت، ریسک سرمایه گذاری مجدد بیشتری را متحمل خواهد شد. چون باید هربار با نرخ جدیدی سرمایه گذاری کند.

ریسک درجه اهرم مالی

ریسکی است که بر اثر وام گرفتن شرکت و ایجاد بدهی بر سرمایه‌گذار تحمیل می‌شود. هرچه شرکت بیشتر از طریق وام تامین مالی کرده باشد، این ریسک بیشتر است. برای کاهش ریسک درجه اهرم مالی به شما توصیه می‌کنیم تا پیش از سرمایه‌گذاری، ترازنامه شرکت را بررسی کنید تا از میزان بدهی و دارایی‌های آن اطلاعات کافی داشته باشید.

ریسک های غیر مالی به وجود آورنده ی ریسک های مالی هستند. مثل: ریسک سیاسی، تجاری، ریسک صنعت و ریسکی که قوانین و مقررات بر شرکت ها تحمیل می‌کنند؛ که در مجموع باعث نوسانات عرضه و تقاضا و در نتیجه تغییر قیمت می‌شوند.

چه ترکیبی از ریسک و بازده را انتخاب کنم؟

تا به اینجا با ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس آشنا شدیم . دو مساله مهم ذهن هر سرمایه‌گذار را مشغول می‌کند. اول اینکه با سرمایه‌گذاری در آینده به چه منفعتی خواهیم رسید؟ و دوم اینکه با این سرمایه‌گذاری چقدر دارایی‌های فعلی خود را به خطر انداخته‌ایم؟ این دو مسئله تداعی‌کننده دو مفهوم بازده و ریسک است. لازم است بدانید که در این باره دو فرض رکودستیزی و ریسک‌گریزی وجود دارد.

رکود ستیزی و ریسک‌گریزی یعنی چه؟

فرض کنید سرمایه‌گذار بخواهد بین دو دارایی با ریسک یکسان یکی را انتخاب کند. احتمالا او دارایی‌ای را انتخاب می‌کند که بازدهی بالاتری داشته باشد. به این فرض رکودستیزی یا سیری ناپذیری گفته می‌شود. برای مثال فرض کنید دو سهم «الف» و «ب» داریم. سهم «الف» با احتمال 30 درصد بازدهی 40 درصدی داشته باشد.اگر سهم “ب” با همان احتمال 30 درصدی ،بازدهی 50 درصدی داشته باشد.؛ مسلما شما سهم “ب” را انتخاب خواهید کرد. چون در هر صورت متحمل ریسک 30 درصدی هستید و سود بیشتر را به کمتر ترجیح می‌دهید.

فرض ریسک گریزی چیست؟ فرض کنید سرمایه‌گذار دو انتخاب برای سرمایه‌گذاری دارد. این دو دارایی سود یکسان دارند و بازدهی یکسانی ایجاد می‌کنند. در این حالت، فرد احتمالا دارایی را انتخاب می‌کنند که ریسک کمتری داشته باشد. مثلا فرض کنید بانک و بورس هر دو می‌توانند بازدهی ۲۰ درصد یکساله برای شما ایجاد کنند. در این حالت مسلما شما سرمایه‌گذاری در بانک را که اطمینان بیشتری از آن دارید انتخاب خواهید کرد.

اغلب ما از خدماتی نظیر بیمه عمر، ماشین، مسکن و… استفاده می‌کنیم. این موضوع نشان میدهد که سعی داریم برای خود حاشیه ی امنی از لحاظ مالی ایجاد کنیم. به این ترتیب می‌توانیم ریسک را به حداقل برسانیم. این مسئله ثابت می‌کند که ما ریسک گریز هستیم.

هر چقدر ریسک یک سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، سرمایه‌گذار به ازای تحمل ریسک بیشتر، بازده بیشتری مطالبه خواهد کرد.

پیشنهاد

در این مقاله ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس را توضیح دادیم. توصیه ما به شما این است که با در نظر گرفتن مبلغ دارایی خود، افق زمانی سرمایه‌گذاری و هدف خود از سرمایه گذاری میزان محافظه کاری ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ یا جسارت خود را در نظر بگیرید تا بتوانید به حد متناسبی از ریسک و بازده برسید.

فرصت های سرمایه گذاری

سرمایه گذاری یعنی خرید یک دارایی و نگهداری آن برای مدتی (کوتاه مدت یا بلند مدت)، که این امر نیازمند مدیریت دارایی و سرمایه گذران می باشد. هدف اصلی از امر سرمایه گذاری به طور معمول رشد و توسعه سرمایه و بهره برداری بیشتر از سرمایه در زمان آینده می باشد.

سرمایه گذاری بر حسب موضوع بر انواعی تقسیم می شود که در این مقاله هدف ما نیست. تا اینجا توضیح مختصری از مفهوم سرمایه داشتیم که در صورت تمایل برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله سرمایه گذاری چیست مراجعه بفرمایید.

فرصت های سرمایه گذاری:

در مقاله حاضر قصد داریم بر فرصت های سرمایه گذاری تمرکز داشته باشیم.

در هر کشوری شرایط و فرصت های متفاوتی برای سرمایه گذاری وجود دارد، ولی موردی که در همه بازار های مالی جهان یکسان است؛ این است که سرمایه گذاری موجب رشد و توسعه اقتصادی می شود.

چرا باید سرمایه گذاری کرد؟

از دلایل مهم برای پاسخ به این سوال باید گفت ما سرمایه گذاری می کنیم تا ارزش پول خود را حفظ کنیم. به عبارتی با سرمایه گذاری ارزش پول و سرمایه مان را به روز نگه می داریم، این شرایط در همه بازار های جهان است که برای مقابله با تورم و رشد شاخص قیمت ها که هر ساله با آن روبرو هستند مخصوصا در کشورمان این نوسان و رشد از رقم بالایی برخوردار است، از طریق سرمایه گذاری از سرمایه خود محافظت می کنیم.

برای این عنوان مثالی ذکر می کنیم. مثلا با یک حساب سر انگشتی حساب کنید ماشین قیمت پراید در سال 98 چه مقدار بود؟ در حال حاضر در سال 99 پراید را به چه قیمتی می توانیم خریداری کنیم؟ با همین مثال کوچک شما می تواند رشد قیمت در یک سال را توجه شوید، این یعنی قدرت خرید ما روز به روز پایین تر می آید. چند مورد دیگر از دلایل ضروری بودن سرمایه گذاری را عنوان می کنیم.

1. پول خود را افزایش می دهید.
2. بهره بیشتری به دست می آورید.
3. حمایت از دیگران (با سرمایه گذاری در صنایع و تولیدات مختلف)
4. شروع و گسترش یک کسب و کار
5. داشتن سهم در مشارکت های اقتصادی
6. اثرپذیری کمتر از گرانی و تورم

نکاتی که باید در سرمایه گذاری رعایت کرد:

• بهترین استفاده از سرمایه
• نقد شوندگی در سرمایه
• میزان تحمل ریسک
• بازدهی مورد انتظارتان

کجا سرمایه گذاری کنیم؟

تا اینجا دلایل و ضرورت سرمایه گذاری را بیان کردیم اما سرمایه گذاری را باید کجا ها انجام دهیم؟ گفتیم سرمایه گذاری به حالتی گفته می شود که با استفاده از دارایی و سرمایه خود برای سود و نفع بیشتر سرمایه گذاری می کنیم؛ این کار را سرمایه گذار با به کار انداختن سرمایه در پروژه های مختلف می توانند عملیاتی کنند.

به عبارتی مدیریت کردن سرمایه ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ و پول رمز موفقیت مالی هم برای افراد و در سطح مالی بزرگ و کوچک می باشد (منظور سرمایه های خرد و کلان است). شاید بتوان گفت یکی از استراتژی های آینده نگری برنامه ریزی و حرکت هدفمند برای سرمایه گذاری است که موفقیت مالی را به دنبال دارد.

پیشگامان بی نهایت مطالعه مقاله آموزش محاسبه ارزش فعلی (NPW) را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

انواع بازار برای سرمایه گذاری

انواع بازار برای سرمایه گذاری:

بازار اولیه:

زمانی که برای مرتبه اول با شخصی شراکت کنید و شرکتی را تاسیس کنید، این نوع بازار ریسک بالایی دارد. ولی اگر بتوانید در سه سال سودآور باشید، بعد از آن می توانید وارد بورس بشوید و سهام شرکت را خرید و فروش کنید که سود و سرمایه زیادی را با این روش می توانید جذب کنید این خود عاملی برای موفقیت برای روند تولیدات بیشتر و سودآوری بیشتر شرکت محسوب می شود.

سرمایه گذاری در سهام (بورس):

شرکت هایی که توانستند به سودآوری برسند، می توانند وارد بازار بورس شوند و سهام خود را خرید و فروش (معامله سهام شرکت) کنند. در این بازار سرمایه های خرد و کلان می توانند سهام شرکت های مختلف را معامله کنند.

شاید بتوان گفت یکی از رایج ترین روش های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در بورس است. در این نوع سرمایه گذاری می توانید با سرمایه گذاری های هوشمندانه در شرکت های قدرتمند و پر سود، سود قابل توجهی به دست آورید. این روش از سرمایه گذاری به دو روش مستقیم و غیر مستقیم استفاده می شود.

روش مستقیم:

در این روش خود شخص سرمایه گذار معاملات را انجام می دهد که نیاز به تخصص و دانش بالایی از شرکت ها و صنایع و اقتصاد کشور دارد.

روش غیر مستقیم:

در این روش می توانید با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری (اوراق، سهام، بورس، طلا، فلزات و…) و سبدگردانی به صورت غیر مستقیم سرمایه گذاری داشت. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله سهام و انواع سهام مراجعه کنید.)

املاک و مستغلات:

از محبوب ترین روش های سرمایه گذاری در تمام جهان سرمایه گذاری در مستغلات را می شود نام برد. یکی از روش های سرمایه گذاری با ریسک خیلی کم می باشد. سرمایه گذاری در هر بازار ویژگی های دارد که این قسمت به بیان چند مورد می پردازیم:

• این نوع سرمایه گذاری از بلند مدت است
• در چند دهه اخیر بازار مسکن ایران رکود های شدیدی را تجربه کرده است
• قدرت نقد شوندگی سرمایه در این روش پایین است
• از همه مهم تر نیاز به سرمایه زیاد برای ورود به این بازار است

مزایای سرمایه گذاری در املاک و مستغلات:

• ریسک پایین
• اطمینان از ثبات سرمایه

طلا:

طلا از جمله دارایی های است که به علت ماهیتی که دارد، از جمله بحران و نوسانات اقتصادی تاثیر منفی روی آن ندارد.

یکی از شیوه های سرمایه گذاری در طلا، سرمایه گذاری در بورس کالا می باشد. سرمایه گذاری در بورس کالا با بورس سهام متفاوت است از این جهت که بورس کالا به طلا اختصاص دارد.

می توانید در این روش از سرمایه گذاری بر روی کالا های مختلفی مانند طلا بهره مند شوید، که واحد معاملات نوع کالا موجود در بورس محسوب می شود. از لحاظ بررسی ریسک سرمایه گذاری خوب است بدانید این سرمایه گذاری ریسک کمتری نسبت به بورس سهام دارد.

سرمایه گذاری در بانک در واقع اجاره پولتان است که بانک در قبال استفاده یک ساله از پولتان به شما می پردازد. بانک به سپرده های شما سود تضمینی می دهد. مثلا سرمایه گذاری 18% تا پایان سال همان میزان حساب می شود این روش برای کسانی که در بازار های بورس سرمایه گذاری جذابت خیلی کمتری دارد و بیشتر مورد توجه افراد ریسک گریز می باشد. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله ریسک و انواع آن مراجعه بفرمایید). سرمایه گذاری در بانک به دو روش کوتاه مدت و بلند مدت صورت می گیرد.

ویژگی سرمایه گذاری در کوتاه مدت:

• سپرده به اختیار سپرده گذار در هر زمان قابل برداشت است.
• شامل سپرده های نا محدود است، هم برای برداشت و هم واریز.
• سود سرمایه گذاری ماهانه پرداخت می شود.

ویژگی سرمایه گذاری بلند مدت:

• سپرده گذار نمی تواند به اختیار خود در هر زمان سپرده را برداشت کند.
• سپرده قابل انتقال از بانکی به بانک دیگر نیست.
• برداشت نامحدود نیست.

کالا های مازاد تقاضا همچون خودرو:

سرمایه گذاری در بازار خودرو در حال حاضر از روش های خیلی جذاب می باشد البته باید چالش های موجود در این بازار را مورد توجه داشت.

مزایای سرمایه گذاری در بازار خودرو:

• رشد قیمت خودرو
• عدم نیاز به دانش خیلی تخصصی
• نقدشوندگی بالا

سرمایه گذاری در ارز:

بازار سرمایه گذاری ارز به شدت ریسک بالایی دارد و حجم بالای نوسانات ارز هم می تواند مطلوب و از مزایای این بازار محسوب شود و از طرفی دیگر ریسک بالای بازار را نمایان کند. میزان بالای معاملات در بازار ارز در ایران موجب شده این بازار جز سرمایه گذاری های پرسود باشد.

البته در این بین اتفاقات و تحولات داخل و خارج از کشور باید در نظر گرفته شود، چرا که این اتفاقات عومل مهمی بر بالا و پایین آوردن قیمت ارز هستند و همچنین زمان خرید ارز از اهمیت بالایی برخوردار است. در مجموع برای فعالیت و سود در بازار ارز ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ باید علاوه بر دانش و تجربه کافی تحلیلی همه جانبه از بازار را هم داشته باشید.

پیشگامان بی نهایت مطالعه مقاله نرخ بهره را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

سرمایه گذاری در ارز

نتیجه گیری:

تصمیم گیری های درست و شجاعانه نسبت به میزان ارزش سرمایه برای بنای آینده بهتر و موفق تر موثر است. یکی از روش های متداول برای افزایش نقدینگی و حفظ ارزش سرمایه با گذشت زمان سرمایه گذاری می باشد، که با خود مشارکت مستقیم در کار ها و ایجاد ارزش افزوده رشد و توسعه اقتصاد به همراه دارد.

سوالات متداول:

ریسک چه تاثیری بر سرمایه گذاری دارد؟

ریسک پذیر بودن موجب می شود حاشیه امنی که برای خود ساخته ایم را ترک کنیم و بدون ترس از شکست بتوان جوانب را سنجید و فرصت جدید برای موفقیت بیشتر خلق کرد.

از چه طریق می توان ریسک سرمایه را پایین آورد؟

تنوع در سرمایه گذاری می تواند در پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری بسیار موثر باشد. تمرکز دارایی در یک نوع یا بخش می تواند ریسک و احتمال شکست را بالا ببرد.

آیا در بورس کالا سود دهی طلا بیشتر از دیگر کالا ها می باشد؟

نه این گونه نیست. سود دهی در بازار بورس نیاز به تحلیل روانشناس و دقیق از بازار دارد. گاهی آهن یا مس یا دیگر محصولات سود بالایی دارند بستگی دارد اقتصاد روز تمرکز بر چه کالایی دارد گاهی با رواج ساختمان سازی بازار آهن خیلی پر سود تر از دیگر کالا ها می شود.

نگارش: ساناز یوسفی

به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله بودجه ریزی را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.

انواع ریسک سرمایه گذاری؛ ۱۱ ریسکی که سرمایه شما را تهدید می‌کند

ریسک به زبان ساده احتمالی است قابل اندازه‌گیری از ارزش ازدست‌رفته یا به‌دست‌نیامده. وقتی صحبت از سرما‌یه گذاری است ریسک عبارت است از عدم اطمینانی که در مورد بازدهی مورد انتظار یک سرمایه‌گذاری وجود دارد. پیش از اینکه بتوانید درباره‌ی سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرید باید با انواع مختلف ریسک سرمایه گذاری آشنا باشید. برای همین در این مقاله می‌خواهیم به انواع متفاوت ریسک سرمایه گذاری اشاره کنیم.

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

ریسک نرخ بهره احتمالِ افتِ ارزش اوراق بدهی با نرخ ثابت است که بر اثر افزایش نرخ تورم اتفاق می‌افتد. هر زمان که سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری بخرند که سودی با نرخ ثابت دارد، سرمایه‌شان را در معرض ریسک نرخ بهره قرار داده‌اند. این مسئله برای اوراق قرضه و همچنین سهام ممتاز مصداق دارد.

ریسک تجاری (Business Risk)

ریسک تجاری میزان ریسکی است که با اوراق بهادارِ به خصوصی مرتبط است. این ریسک را با نام ریسک غیرسیستماتیک نیز می‌شناسند که به ریسک مرتبط با صادرکننده‌ی به خصوص یک اوراق بهادار ارتباط دارد. به طور کلی همه‌ی کسب‌وکارها در یک صنعت دارای نوع یکسانی از ریسک تجاری هستند. اما ریسک تجاری در مورد هر کسب‌وکار به احتمالِ ورشکستگیِ مالی صادر کننده‌ی سهم یا ورق قرضه‌ی آن کسب‌وکار اشاره دارد. یک راه متداول برای اجتناب از ریسک غیرسیستماتیک ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری است؛ یعنی خرید سهم از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکی که اوراق بهادار شرکت‌های متنوع بسیاری را در سبد سرمایه‌گذاری‌شان دارند.

ریسک اعتباری (Credit Risk)

این ریسک به احتمال عدم توانایی صادر‌کننده‌ی اوراق قرضه برای پرداخت نرخ سود مورد انتظار و/یا بازپرداخت اصل پول اشاره می‌کند. معمولا هر چه ریسک اعتباری بالاتر باشد نرخ بهره‌ی اوراق نیز بالاتر خواهد بود.

ریسک مالیات‌پذیری (Taxability Risk)

ریسک مالیات‌پذیری به ریسک اوراق قرضه‌‌ای اشاره دارد که در ابتدا با فرض معاف بودن از مالیات صادر می‌شوند اما ممکن است پیش از فرا رسیدن موعد سررسید، تغییر وضعیت بدهند و شامل پرداخت مالیات بشوند. از آنجا که اوراق قرضه‌ی معاف از مالیات نرخ بهره‌ی پایین‌تری نسبت به انواع دیگر این اوراق دارند، دارندگان آنها در صورت بالفعل شدن ریسک مالیات‌پذیری، بازدهی کمتری نسبت به حالت اولیه (معاف بودن از پرداخت مالیات) دریافت خواهند کرد.

ریسک استرداد (Call Risk)

ریسک استرداد مختص اوراق قرضه است و به احتمال استرداد اوراق قرضه پیش از موعد سررسید آن اشاره دارد. ریسک استرداد معمولا در کنار ریسک سرمایه گذاری مجدد مطرح می‌شود، که کمی بعد به آن می‌پردازیم، زیرا دارنده‌ی اوراق قرضه در این مرحله باید بفهمد کدام سرمایه‌گذاری مقدار برابری سود و ریسک را برای او به همراه خواهد آورد. ریسک استرداد اغلب زمانی محتمل‌تر است که نرخ تورم رو به کاهش باشد. در چنین شرایطی شرکت‌ها سعی می‌کنند با جمع‌آوری اوراق قرضه‌‌ی منتشر شده‌شان و سپس انتشار اوراقی که نرخ بهره‌ی پایین‌تری دارند؛ پول کمتری از دست بدهند. در شرایط کاهش نرخ بهره سرمایه‌گذاران معمولا مجبورند ریسک بیشتری را برای به‌دست آوردن جریانِ درآمدی یکسان با گذشته متحمل بشوند.

ریسک تورم (Inflationary Risk)

ریسک تورم یا ریسک قدرت خرید به احتمال کاهش ارزش یک دارایی یا درآمد بر اثر افت ارزش واحد پولی یک کشور اشاره دارد. به زبان دیگر ریسک تورم ریسک تورم اقتصادی در آینده است که طی آن قدرت خرید پول جاری که از یک سرمایه‌گذاری به دست می‌آید افت پیدا می‌کند. بهترین راه کاهش این ریسک سرمایه گذاری های سنجش‌پذیر (appreciable investments) مانند سهام یا اوراق قرضه‌ی قابل تبدیل است که از نوعی مؤلفه‌ی رشد برخوردارند که در طولانی‌مدت از تورم پیشی می‌گیرد.

ریسک نقدینگی (Liquidity Risk)

ریسک نقدینگی به این احتمال اشاره دارد که یک سرمایه‌گذار ممکن است در زمان مورد نیاز و به اندازه‌ی کافی نتواند خرید یا فروش انجام بدهد زیرا در فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای خرید و فروش محدودیت وجود دارد. فروش املاک و مستغلات مثالی خوب برای تشریح ریسک نقدینگی هستند. برخلاف اوراق قرضه‌ی دولتی یا سهام بلوچیپ‌ (blue chip) که از شهرت و اطمینان شرکت‌های معتبر و بزرگ برخوردار هستند و ریسک نقدینگی پایین دارند (به سرعت به فروش می‌روند) اغلب اوقات فروش املاک و مستغلات در لحظه‌ی مورد نیاز، دشوار است.

ریسک بازار (Market Risk)

ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک نوعی ریسک است که تمام اوراق بهادار را به شیوه‌ای یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهد. به زبان دیگر این ریسک در اثر عواملی به وجود می‌آید که نمی‌توان آن را با تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری کنترل کرد. این عوامل در حقیقت برآیند متغیرهای اقتصاد کلان هستند که خارج از کنترل سرمایه‌گذار است مانند: سیاست‌گذاری دولت، نرخ بیکاری، تغییرات نرخ ارز، تورم، تولید ناخالص ملی و … .

ریسک سرمایه گذاری مجدد (Reinvestment Risk)

در شرایط کاهش نرخ تورم، دارندگان اوراق بهادار که موعد سررسیدشان نزدیک است یا برای تحویل اوراق بدهی احضار شده‌اند، با انتخابی سخت برای سرمایه‌گذاری روی اوراقی رو‌به‌رو هستند که بتوانند نرخ بهره‌ای مساوی یا بیشتری از اوراق تحویل‌شده برای‌شان به ارمغان بیاورد. برای این منظور آنها غالبا مجبورند اوراقی را خریداری کنند که مانند گذشته سود عایدشان نمی‌کنند؛ مگر اینکه ریسک اعتباری یا ریسک بازار بیشتری را متحمل شوند و اوراقی را خریداری کنند که از اعتبار کمتری برخوردارند.

این شرایط به ریسک سرمایه گذاری مجدد معروف است: این ریسک در شرایطی به وجود می‌آید که در آن کاهش نرخ تورم به افت ارزش پولِ به دست آمده از یک سرمایه‌گذاری منتهی می‌شود و موجب می‌شود که اصل و سود سرمایه‌ مجددا با نرخ بهره‌ای کمتر سرمایه‌گذاری شود.

ریسک اجتماعی، سیاسی، قانون‌گذاری (Social/Political / legislative Risk)

ریسک مرتبط با احتمال دولتی شدن صنایع، اعمال نامطلوب حکومت یا تغییرات اجتماعی که به از دست رفتن ارزش منجر بشود ریسک اجتماعی یا سیاسی نامیده می‌شود. ریسک‌های قانون‌گذاری مرتبط با نرخ‌های بهره‌ نیز می‌توانند جزءِ ریسک‌های قانون‌گذاری به حساب بیایند.

ریسک نرخ ارز (Currency/Exchange Rate Risk)

ریسک نرخ ارز، ریسک ناشی از تبدیل واحد پول به یک واحد پولی دیگر است. نوسانات دائمی نرخ ارز خارجی که سرمایه‌گذاری در آنجا انجام شده در برابر نرخ پول داخلی ممکن است ارزش یک دارایی را با ریسک بالاتری رو‌به‌رو کند. برای سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی نیاز است این تفاوت نرخ ارز در دو کشور مد نظر قرار بگیرد. این ریسک به خصوص زمانی افزایش می‌یابد که واحد پول کشوری به خصوص به مقدار قابل‌توجه افت پیدا کند، در این حالت تمام سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام‌شده در آن کشور نیز دستخوش این افت خواهند شد. به همین منوال در صورتی که واحد پول کشور یک سرمایه‌گذار افت کند سرمایه‌گذاری خارجی برای او سود‌آور خواهد بود.

قابل درک است که ریسک نرخ ارز برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، بیشتر است زیرا در آنها فرصتی برای جبران ضررها در طول زمان وجود ندارد.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

بسیاری از افراد به دلایل مختلفی مثل کمبود وقت، نداشتن اطلاعات کافی درباره فرصت‌های سرمایه گذاری موجود و … به تنها گزینه‌ای که برای پس‌انداز پول خود فکر می‌کنند، بانک است. در نتیجه، فرصت کسب بازده‌های بیشتر را از دست می‌دهند. یکی از ابزارهایی که این فرصت را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد، صندوق‌های سرمایه گذاری است. این صندوق‌ها برای افرادی که قصد دارد به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه گذاری کنند یا اینکه زمان و اطلاعات کافی برای سرمایه گذاری مستقیم را ندارند مناسب است. با این کار، سرمایه­گذار امکان دستیابی به بازدهی‌ بالاتر از سود بانکی را به دست خواهد آورد. یک صندوق سرمایه گذاری، مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. می‌توانید آن را به صورت شرکتی در نظر بگیرید که افراد مختلف، پول‌های خود را روی هم می‌گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کنند.

آموزش ارزهای دیجیتال با بالاترین سود و بازدهی٬ برای ارتباط بیشتر به لینک مراجعه نمایید

صندوق‌های سرمایه گذاری چه مزیت‌هایی دارند؟

• مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

نخستین مزیت صندوق‌های سرمایه گذاری، مدیریت حرفه‌ای پول شما است. صندوق‌های سرمایه گذاری ابزاری برای سرمایه گذاران خرد به شمار می‌روند تا بتوانند از توانایی‌ها و مهارت‌های افراد حرفه‌ای برای سرمایه گذاری و نظارت بر دارایی‌هایشان استفاده کنند. در این صندوق‌ها تحلیل‌گران و مدیران سرمایه گذاری به طور پیوسته تلاش می‌کنند تا با یافتن گزینه‌های مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد ممتازی برای سرمایه گذاران خود فراهم کنند.

• کاهش ریسک سرمایه گذاری‌ها

بر اساس قوانین سازمان بورس، صندوق‌های سرمایه گذاری باید سبدی متنوع از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار را تشکیل دهند. بخشی از این دارایی‌ها شامل دارایی‌های با درآمد ثابت همچون سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت هستند که ریسک سرمایه گذاری را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهند. به تشکیل این سبد از دارایی‌ها در اصطلاح، متنوع سازی دارایی‌ها گفته می‌شود. سرمایه‌گذار می‌تواند با پرداخت مبلغی مشخص، چنین سبدی را خریداری کند و خطرات سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.

• نظارت و شفافیت اطلاعاتی

صندوق‌های سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می‌گیرند و تمام فعالیت‌های آنها به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شود. متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.

• نقد شوندگی بالا

سرمایه گذاری در صندوق این امکان را به شما می‌دهد که خیلی زود پول خود را نقد کنید. این کار توسط ضامن نقد شوندگی صندوق انجام می‌شود. یعنی هر زمان که تصمیم به نقد کردن دارایی خود بگیرید ضامن صندوق، این وظیفه را به عهده می‌گیرد.

• صرفه‌جویی نسبت به مقیاس

با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری از گردآوری سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می‌شود. شما شاید با یک میلیون تومان، توانایی سرمایه گذاری در گزینه‌های متنوعی را نداشته باشید؛ اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق‌های سرمایه گذاری، این امکان برای شما فراهم می‌شود. در ضمن به دلیل حجم بالای سرمایه صندوق‌ها هزینه‌هایی مانند تحلیل، بررسی، ارزش‌گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه‌ها در بین سرمایه گذاران سرشکن می‌شود و برای سرمایه‌گذار صرفه‌جویی زیادی را در پی خواهد داشت.

واحد یا یونیت سرمایه‌گذاری چیست؟

صدها یا هزاران نفر، مبلغی از دارایی خود را نزد این صندوق‌های سرمایه گذاری می‌گذارند. مجموعه همه این مبالغ، دارایی صندوق را شکل می‌دهد. برای اینکه سهم هر فرد از این دارایی کلی و بزرگ مشخص شود و همچنین ورود و خروج به صندوق آسان باشد، مجموعه دارایی صندوق‌های سرمایه گذاری به بخش‌هایی به نام واحد یا یونیت تقسیم می‌شود که قیمتی معادل صد هزار تومان یا بیشتر دارند. بنابراین هر فرد در مراجعه به صندوق‌های سرمایه گذاری می‌تواند یک یا چند واحد را خریداری کند. هنگام خروج نیز می‌تواند یک یا چند یا همه واحدهای خود را به فروش برساند. در نتیجه، امکان سرمایه ‌گذاری با مبالغ اندک برای افراد وجود دارد. علاوه بر این، در صورت نیاز به وجه نقد، نیازی به خروج همه سرمایه از صندوق وجود ندارد و می‌توان به میزان نیاز از آن برداشت کرد، بدون آنکه به میزان بازدهی آسیبی وارد شود.

5 نوع مهم صندوق‌های سرمایه گذاری

یکی دیگر از مزیت‌های بزرگ صندوق‌های سرمایه گذاری، متنوع بودن آنها است. تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک‌پذیری، نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد. در واقع، تفاوت اصلی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در ترکیب دارایی‌های آنها است. به این معنی که صندوق‌ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه‌های کم ریسک مثل سپرده بانکی، اوراق مشارکت و در گزینه‌های با ریسک بیشتر در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنند. در ادامه با انواع صندوق‌های سرمایه گذاری آشنا می‌شویم.

صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

این نوع صندوق‌ها حداقل بین ۷۰% تا ۹۰% از دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند. باقی‌مانده دارایی‌های صندوق نیز به اختیار مدیر صندوق (تا سقف ۱۰%) در بورس سرمایه گذاری می‌شود. این صندوق‌ها مناسب افرادی است که ریسک‌پذیری پایینی دارند چون علاوه بر ریسک کم از یک حداقل سود تضمین شده هم برخوردار هستند. این صندوق‌ها در دوره‌های از قبل معین شده (مثلا ماهانه یا ۳ ماه یکبار) به سرمایه گذاران خود سود پرداخت می‌کنند. قابلیت نقد شوندگی آنها نیز بالا است؛ یعنی شما به راحتی می‌توانید واحدهای صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنید. همچنین بیشتر این صندوق‌ها یک رکن به نام ضامن نقد شوندگی دارند که معمولا یک نهاد مالی معتبر است. این ضامن باعث آسودگی خاطر بیشتری برای سرمایه گذاران می‌شود. در نهایت اینکه این صندوق‌ها معمولا بازدهی بیشتری نسبت به بانک دارند. پس برای افراد کم ریسک که پول خود را در بانک نگهداری می‌کنند یک گزینه جذاب برای سرمایه گذاری با ریسک پایین به شمار می‌روند.

صندوق سرمایه ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ گذاری سهامی

این نوع از صندوق‌ها حداقل ۷۰% از دارایی‌های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند. ۳۰% باقی‌مانده نیز به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. این کار باعث می‌شود که ریسک این نوع صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های با درآمد ثابت بیشتر شود. به دلیل اینکه بخش زیادی از دارایی‌های این نوع صندوق در بورس سرمایه گذاری می‌شود، در نتیجه این نوع از صندوق‌ها حداقل سود تضمین شده ندارند. این صندوق‌ها بیشتر مناسب افرادی هستند که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند، اما فرصت یا اطلاعات کافی برای این کار را ندارند. با سرمایه گذاری در این نوع صندوق‌ها سرمایه شما توسط یک تیم تحلیلی با مدیریت حرفه‌ای و آشنا به مسائل مالی و سرمایه گذاری، در بورس سرمایه گذاری می‌شود. به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارند؛ اما از طرف دیگر این قابلیت را دارند که نسبت به صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، بازدهی بیشتری را نصیب سرمایه گذاران کنند؛ مثلا در مواقعی که وضعیت بورس مناسب است، میزان بازدهی و سودآوری این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های با درآمد ثابت قابل مقایسه نیست. بسیاری از این صندوق‌ها ضامن نقد شوندگی هم دارند.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

این نوع از صندوق‌ها حداکثر ۶۰% از دارایی خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند. حداقل ۴۰% از دارایی صندوق نیز در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه گذاری می‌شود. به صورت کلی می‌توان گفت این نوع از صندوق‌های سرمایه گذاری از نظر سطح ریسک بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام قرار می‌گیرند. سرمایه گذاری در این نوع از صندوق‌ها به افرادی با سطح ریسک متوسط توصیه می‌شود. چون بیش از نیمی از دارایی‌های آن در سهام سرمایه گذاری می‌شود. همچنین برای تعدیل این ریسک حداقل ۴۰% از دارایی‌های صندوق در اوراقی که درآمد ثابتی دارند سرمایه گذاری می‌شود. این صندوق‌ها نیز پتانسیل بازدهی بیشتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت دارند. ولی به دلیل سرمایه گذاری بخشی از دارایی‌ها در سهام، حداقل سود تضمین شده ندارند. بسیاری از این صندوق‌ها ضامن نقد شوندگی دارند

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)

فعالیت اصلی این صندوق‌ها، سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته می‌شود. عملکرد این نوع از صندوق‌ها به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد. می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی این صندوق‌ها داد و ستد پذیری واحدهای سرمایه گذاری آنها در بازار سرمایه است. به این صورت که معامله واحدهای این نوع از صندوق‌ها به شیوه معاملات سهام عادی، در سامانه معاملاتی بازار فرابورس ایران صورت می‌پذیرد. صندوق‌های قابل معامله می‌توانند هر کدام از ۳ نوع صندوق سرمایه گذاری که گفتیم باشند. ریسک متفاوتی که این نوع از صندوق‌ها نسبت به سایر صندوق‌های گفته شده دارند، این است که واحدهای سرمایه گذاری آن‌ها در بورس خرید و فروش می‌شوند. پس عرضه و تقاضای بازار و شرایط بورس نیز می‌تواند بر قیمت آنها تاثیر بگذارد. همچنین خرید و فروش این صندوق‌ها از طریق بورس می‌تواند به نقدشوندگی بیشتر آنها کمک کند.

صندوق‌های سرمایه گذاری در طلا

بسیاری از مردم دوست دارند که با خرید طلا و سکه، ارزش پول خود را حفظ کنند. اما اتفاق‌هایی مانند گم‌ یا ربوده شدن، همیشه پیش روی این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها بوده است. صندوق‌های سرمایه‌ گذاری طلا با خرید و فروش سپرده سکه و انواع اوراق بهادار مبتنی بر طلا که معمولا در بورس پذیرفته ‌شده‌اند، به کسب بازده می‌پردازند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران علاوه بر رهایی از مشکلاتی که برایتان گفتیم، می‌توانند با ارقام خرد در طلا سرمایه‌گذاری کنند. البته این صندوق‌ها می‌توانند مازاد دارایی‌های خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده‌ها و گواهی سپرده بانکی سرمایه‌گذاری کنند.

چگونه در صندوق‌ها سرمایه گذاری کنیم؟

برای این کار باید با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به شعب منتخب آن صندوق مراجعه کنید. این شعب از طریق خود صندوق معرفی می‌شوند؛ مثلا بانک، شرکت کارگزاری یا یک شرکت تامین سرمایه می‌توانند شعب منتخب صندوق باشند. این شعبه، مدارکی مانند شناسنامه، کارت ملی و شماره حسابتان را از شما درخواست می‌کند. همچنین باید به اندازه مبلغی که می‌خواهید در صندوق سرمایه گذاری کنید، به شماره حسابی که از طرف صندوق معرفی می‌شود پول واریز کنید. پس از تکمیل فرم‌های مورد نیاز و گذراندن تشریفات لازم، گواهی واحدهای سرمایه گذاری، برای شما صادر خواهد شد.

چه میزان از سرمایه خود را به خرید صندوق‌ها اختصاص بدهم؟

این موضوع کاملا به شرایط شما در عرصه معامله‌گری در بازار سرمایه بستگی دارد. اگر فردی هستید که تمایل زیادی به سرمایه گذاری در بازار بورس دارید اما وقت، دانش و مهارت لازم را در این حوزه ندارید بدون تردید، صندوق سرمایه گذاری سهامی و مختلط، یک گزینه ایده­آل برای شما محسوب می‌شوند. با توجه به حجم سنگین سرمایه در اختیار صندوق‌های سرمایه گذاری، معمولا در دوران رونق بازار سرمایه ارزش واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌ها با رشد قابل توجهی رو به‌ رو می‌شود و در سایر دوران، عملکردی خنثی از خودش نشان می‌دهد. با این وجود، بسیاری از معامله‌گران بازار سرمایه، بخشی از سرمایه بورسی خود را به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری با سابقه درخشان تخصیص می‌دهند تا بتوانند عملکرد مضاعفی را در بازار تجربه کنند. بنابراین، با توجه به سابقه معاملاتی خود و ارزیابی صندوق‌های مختلف پیشنهاد می‌گردد تا بخشی از سرمایه خود را به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری اختصاص بدهید.

ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک چیست؟ به همراه مثال

ریسک ، احتمال عدم موفقیت است. وقتی می‌گوییم در انجام فلان کار ریسک بالایی وجود دارد، در حقیقت به احتمال عدم موفقیت بالا در صورت به وقوع پیوستن آن کار اشاره خواهیم کرد. در سرمایه‌گذاری نیز خطرات زیادی وجود دارد که تحت عنوان ریسک سرمایه‌گذاری مطرح خواهد شد. شناخت این ریسک‌ها کمک می‌کند تا در برابر اجرای یک سرمایه‌گذاری، بهتر و عاقلانه‌تر تصمیم‌گیری کنیم. برای شناخت ساده‌تر ریسک در سرمایه‌گذاری ابتدا مفهوم آن را تشریح کرده، سپس به بررسی انواع ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می‌پردازیم.

شناخت ریسک، گام اول شناخت ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

همان‌طور که اشاره کردیم، در بازار بورس و سهام و سرمایه‌گذاری مالی، پدیده‌ی ریسک همواره وجود دارد. اگر بخواهیم معنای دقیقی برای این پدیده در بازار سرمایه‌گذاری بیان کنیم، اختلاف بازده مورد انتظار و بازده واقعی در یک سرمایه‌گذاری، بهترین تعریف برای ریسک خواهد بود. بازی ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ شطرنج یک بازی دو نفره است که حرکت مهره‌ها با نقشه‌ی ذهنی طرف مقابل همراه است. در این بازی، هر یک از بازیکنان هدف برنده شدن بر طرف مقابل را دارند. همچنین در ابتدای بازی، همان قدر که احتمال دارد شما برنده باشید، احتمال برد طرف مقابل نیز وجود دارد. در طی بازی، بسته به نقشه‌ی تعیین شده و حرکت شما، این احتمال تغییر خواهد کرد. یعنی ممکن است ریسک باخت و یا احتمال برد شما افزایش پیدا کند.

شرح این معنا برای بازار مالی، به این صورت است که زمانی که ما روی موضوعی سرمایه‌گذاری می‌کنیم، طبیعتاً یک رقم سود مورد انتظارمان خواهد بود؛ این رقم، تحت عنوان «بازده مورد انتظار» در آن سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود. این در حالی است که سودآوری واقعی می‌تواند رقمی متفاوت از رقم مورد انتظار باشد؛ مثلاً عددی بالاتر یا پایین‌تر از حد انتظار سرمایه‌گذار باشد. بنابراین یک اختلاف رقم میان بازدهی واقعی و بازدهی مورد انتظار وجود دارد که همان «ریسک سرمایه‌گذاری» خواهد بود.

متأسفانه بیش‌تر سرمایه‌گذاران، ریسک در سرمایه‌گذاری را نادیده می‌گیرند و بیش‌تر به بازدهی سرمایه‌گذاری می‌اندیشند. این در حالی است که ریسک یک معامله، اهمیت بالاتری نسبت به میزان بازدهی آن خواهد داشت.

ریسک سیتماتیک و غیرسیتماتیک و ریسک‌پذیری

حتماً با موضوع روحیه‌ی ریسکپذیر سرمایه‌گذار آشنا هستید. روحیه‌ی ریسک‌پذیری، سبب ایجاد یک شخصیت جسور و متمایل به سنجش شانس خواهد شد. سرمایه‌گذار با روحیه‌ی ریسک‌پذیر، می‌تواند شانس خود را برای سرمایه‌گذاری در آیتم‌های گوناگون بسنجد. در مقابل سرمایه‌گذارانی که ریسک گریز هستند تنها تمایل دارند در مواردی سرمایه‌گذاری کنند که احتمال شکست بسیار ضعیفی وجود داشته باشد.

سرمایه‌گذاران فاقد روحیه‌ی ریسک‌پذیر، بهتر است به طور غیر مستقیم و با واسطه وارد بازار مالی شوند؛ در چنین صورتی، آن‌ها می‌توانند گزینه‌های با ریسک کم‌تر را شناسایی نموده، بهتر به مدیریت سرمایه‌گذاری بپردازند.

ارتباط ریسک با بازدهی

معمولاً ریسک با بازدهی ارتباطی مستقیم دارد، یعنی در بیش‌تر مواردی که بازدهی کار بالا است، ریسک بالاتری نیز وجود دارد؛ بنابراین اگر یک سرمایه‌گذار به دنبال سرمایه‌گذاری در مواردی با ریسک پایین‌تر باشد، طبیعتاً بازدهی پایین‌تری نیز عاید وی خواهد شد. این‌جا است که روحیه‌ی ریسک‌پذیری بالاتر در یک سرمایه‌گذار، به وی کمک خواهد کرد تا بازدهی بالاتری را دریافت کند.

ارتباط مستقیم بازدهی و ریسک، سبب می‌شود تا خطر کردن برای رسیدن به هدف بزرگ‌تر میسر گردد. در مثال بازی شطرنج، شرایط خاصی را در نظر بگیرید که حرکت شما می‌تواند یکی از مهره‌های باارزشتان را از بین ببرد اما برد را نصیب شما گرداند! در چنین شرایطی با این‌که ریسک این حرکت بالا است، احتمال موفقیت شما نیز چند برابر خواهد بود.

نحوه‌ی سنجش ریسک

این‌که برای هر زمینه‌ی سرمایه‌گذاری، ریسک وجود دارد یک موضوع غیرقابل‌انکار خواهد بود. اما چطور این ریسک‌ها را بسنجیم؟ برای سنجش ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای گوناگونی وجود دارد؛ مهم‌ترین این معیارها، سنجش ریسک بر اساس انحراف معیار بازده تاریخی در آن سرمایه‌گذاری خواهد بود. بر طبق این معیار، اگر عدد انحراف معیار به دست آمده طبق محاسبات و فرمول‌های آماری، رقم بالایی باشد، بیان‌گر این موضوع است که ریسک سرمایه‌گذاری بالایی وجود دارد. برای آشنایی بیشتر با انواع روش‌های سنجش ریسک و مدیریت آن، می‌توانید به مقاله‌ی « مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری ” در سایت آکادمی دانایان مراجعه فرمایید.

ریسک سیستماتیک چیست؟

بشر نمی‌تواند همواره روی ریسک‌ها و موضوعات خطر تسلط و دخالت داشته‌باشد؛ به عنوان مثال، خطرات و زیان‌های ناشی از وقوع سیل، زلزله و دیگر حوادث طبیعی، از کنترل انسان خارج است. در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی نیز خطراتی وجود دارند که وقوع و کنترل آن از دست سرمایه‌گذار خارج خواهد بود؛ به عنوان مثال، یک تصمیم سیاسی می‌تواند عملکرد کل بازار مالی را تحت‌الشعاع قرار دهد. به چنین خطراتی، ریسک‌های سیستماتیک می‌گویند.

نکته‌ی مهم این است که ریسک‌های سیستماتیک، به یک صنعت خاص محدود نمی‌شود و تمامی بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقوع جنگ، تورم ، سیاست‌های اقتصادی و… در دسته‌ی ریسک‌های سیستماتیک قرار‌می‌گیرند. جالب این‌جاست که برخلاف تصور، ریسک‌های سیستماتیک می‌توانند مثلاً سبب ارتقای سهام نیز بشوند! یعنی در سیاست‌های خاص، برخی از ارگان‌ها و شرکت‌ها، افزایش ارزش سهام خواهند داشت؛ بدین معنی که آن سیاست، به نفع آن ارگان یا صنعت مرتبط با آن بوده است؛ به عنوان مثال، می‌توان از شرایط پاندمی کرونا نام برد که سبب ارتقای ارزش سهام و رونق کاری بسیاری از شرکت‌ها و صنایع در این دوران شده است. درمقابل بسیاری از شرکت‌ها، به دلیل همین شرایط، ورشکسته شده، یا با افت شدید ارزش سهام خود مواجه شده‌اند.

مثالی از ریسک سیستماتیک

اگر بخواهیم نمونه‌ای از ریسک سیستماتیک را مثال بزنیم، می‌توانیم به رکود بزرگ که در سال ۲۰۰۸ اتفاق افتاد، اشاره کنیم. رکود بزرگ در این سال سبب شد تا دارایی‌های گوناگون و بازارهای مختلف از آن تأثیر پذیرفته، ارزش آن‌ها دچار تغییر شود. هرچند این تغییر لزوماً به معنای افت ارزش برای تمام دارایی‌ها نیست، اما بسیاری از دارایی‌ها که ریسک بالایی داشتند، دچار زیان‌های گسترده در ارزش سهام خود شدند.

نحوه‌ی مدیریت ریسک سیستماتیک

همان‌طور که اشاره کردیم، ریسک‌های سیستماتیک، غیر قابل پیش‌بینی بوده، نمی‌توان از بروز آن جلوگیری نمود؛ اما این مسأله به معنای عدم قابلیت مدیریت دارایی‌ها در برابر ریسک‌های سیستماتیک نیست. به عبارت بهتر، ترفندهایی وجود دارد که به سرمایه‌گذار امکان می‌دهد در مواجه با ریسک‌های سیستماتیک، عملکرد بهتری داشته باشد.

به عنوان مثال، یکی از راهکارهایی که برای مدیریت بهتر ریسک‌های سیستماتیک به کار می‌رود تقسیم سرمایه در انواع دارایی‌ها است. در چنین وضعیتی، با بروز یک ریسک سیستماتیک، به علت تفاوت در رفتارهای دارایی‌ها در برابر آن ریسک، واکنش متفاوتی عاید خواهد شد. برای درک بهتر این روش می‌توانید مقاله‌ی « روش‌های مدیریت پورتفو » و نیز مقاله‌ی «انواع سبد سرمایه‌گذاری» را در سایت آکادمی دانایان مطالعه فرمایید.

ارتباط ضریب بتا و ریسک سیستماتیک

بتا پارامتری است که به سرمایه‌گذار این امکان را می‌دهد تا میزان نوسان سرمایه‌گذاری را شناسایی کند. بدین ترتیب، با این پارامتر، ریسک سیستماتیک نیز قابل‌شناسایی خواهد بود. در این صورت، اگر ضریب بتا برای یک صندوق یا یک پورتفولیوی خاص، بالاتر از ۱ باشد، سرمایه‌گذاری ریسک سیستماتیک بالاتری از بازار خواهد داشت؛ همین‌طور ریسک سیستماتیک برای پورتفولیوهای با ضریب بتای کم‌تر از ۱، پایین‌تر از بازار خواهد بود. برای آشنایی با نحوه‌ی محاسبه‌ی ضریب بتا وارد شوید.

ریسک غیر سیستماتیک چیست؟

پاره‌ای دیگر از خطرات، بر خلاف ریسک سیستماتیک متوجه کل سیستم بازار نیست، بلکه مختص یک صنعت خاص خواهد بود. چنین ریسکی را می‌توان مدیریت کرد، کاهش داد یا حذف نمود. به عنوان نمونه، چالش‌ها و مشکلات به وجود آمده در یک شرکت، می‌تواند بر اساس سیاست‌ها و تصمیمات اشتباه در مدیریت آن باشد. این موضوع می‌تواند در کاهش ارزش سهام آن شرکت، نقش داشته باشد. بنابراین با اتخاذ تصمیم‌های مدیریتی صحیح، می‌توان از وقوع چنین پیشامدی جلوگیری کرد؛ چنین ریسک‌هایی را ریسک‌های غیر سیستماتیک می‌نامند.

ریسک‌های غیرسیستماتیک تمام بازار را در بر نمی‌گیرند؛ به عبارت بهتر، تمام ارگان‌های فعال در بازار مشمول این خطرات نمی‌شوند.

مثالی از ریسک غیرسیستماتیک

سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که تصمیم گرفته است سهام برخی خطوط هوایی را خریداری کند و تنها در این صنعت سرمایه‌گذاری کرده باشد. در چنین وضعیتی، اموال این سرمایه‌گذار در معرض ریسک بالایی از نوع ریسک غیرسیستماتیک قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اعتصاب کارکنان شرکت هوایی، می‌تواند سبب سقوط سهام آن شرکت و در نتیجه متضرر شدن سرمایه‌گذاران سهام این صنعت شود.

ناکارآمدی مدیریت در یک مجموعه، مدل‌های تجاری معیوب، اعتصاب کارکنان و کارگران، مسائل نقدینگی و … از جمله عواملی هستند که به عنوان ریسک‌های غیر سیستماتیک، شناسایی می‌شوند.

انواع ریسک غیرسیستماتیک

در گروه ریسک‌های غیر سیستماتیک، ۵ نوع ریسک وجود دارد. لیست زیر انواع این ریسک‌ها را نشان می‌دهد.

1. ریسک‌های تجاری
   این گروه از ریسک‌ها به مسائلی اشاره می‌کند که در داخل و خارج یک کسب وکار اتفاق می‌افتند و ریسک‌هایی را به وجود می‌آورند. به عنوان مثال، اگر سازمان غذا و داروی آمریکا، یک داروی خاص را که توسط شرکت خاصی فروخته می‌شود، ممنوع اعلام کند، این مسأله برای شرکت فروشنده یک ریسک غیر سیستماتیک خواهد بود.
2. ریسک‌های مالی
   این دسته از ریسک‌ها به ساختار مالی و سرمایه‌های یک کسب‌وکار مرتبط هستند؛ بدین صورت که از یک کسب‌وکار انتظار می‌رود سطح بهینه‌ای از اموال و حقوق داشته باشد؛ در غیر این صورت، جریان‌های نقدی متناقض و ساختار ضعیفی در سرمایه رخ خواهد داد و ریسک‌های مالی را به دنبال خواهد داشت.
3. ریسک‌های عملیاتی
   این امر بدان معنا است که در فرآیند عملیاتی، ممکن است برخی خطرات و رویدادهای پیش‌بینی‌نشده رخ دهند و سبب شکست یا خسارت یک کسب‌وکار شوند؛ به عنوان مثال، اطلاعات محرمانه‌ی مشتریان، در معرض فرآیندهای هک قرار می‌گیرد؛ در حقیقت در عملیات امنیتی داده‌ها اختلال ایجاد می‌شود.
4. ریسک‌های قانونی- نظارتی
   تغییرات قانونی می‌تواند سبب ایجات تغییرات وسیع در برخی کسب‌وکارها شوند. همچنین این امکان وجود دارد که برخی کسب‌وکارها با این نوع ریسک‌ها، متوقف شوند.

مقایسه‌ی ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

همان‌طور که در این مطلب بیان شد، ریسک‌ها می‌توانند سیستماتیک و یا غیر سیستماتیک باشند. در هر صورت ریسکی که برای سرمایه‌گذار تعریف می‌شود، مجموعی از ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک خواهد بود؛ یعنی مجموع ریسک‌هایی که برای یک شرکت و صنعت خاص تعریف می‌شوند، همین‌طور ریسک‌هایی که در سطح کلان بازار، سبد سرمایه‌گذار را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

ریسک، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی، مطرح می‌شود. ریسک‌های غیر سیستماتیک، می‌توانند با افزایش آگاهی و دانش مالی، مدیریت شوند. مدیریت ریسک‌های غیر سیستماتیک، می‌تواند ارزش سبد سرمایه را حفظ کند و حتی سبب ارتقای ارزش آن شود. این در حالی است که ریسک‌های سیستماتیک را نمی‌توان پیش‌بینی و مدیریت نمود فقط می‌توان از طریق تکنیک‌های مدیریت ریسک، طوری پورتفو را طراحی نمود که کمتر در معرض آسیب‌های آن قرار گرفت. در هر حال، شناخت و مدیریت ریسک می‌تواند منجر به اخذ تصمیمات بهتر و رفتار منطقی‌تر شود.