مثال هایی از انواع واگرایی

iranfxopen آموزش حرفه ای فارکس

دایورژنس یا واگرایی Divergence چیست؟ چگونه رخ می دهد؟ ابزار و کاربرد دایورجنس

دايورجنس بر دو نوع دايورجنس مثبت و منفی است. دايورجنس مثبت زماني رخ مي دهد که مارکت صعودي است و پيک دومي که ايجاد شده است از پيک قبلي بالا تر است ولي در آنسوي ماجرا يعني روي انديکاتور اتفاق ديگري روي مي دهد بطوريکه پيک دوم انديکاتور اسيلاتور که معادل پيک دوم مارکت است از پيک اول انديکاتور که معادل پيک اول مارکت است پايين تر مي افتد.
دايورجنس منفی برعکس حالت فوق است يعني مارکت نزولي مي باشد و دره اي که ايجاد مي کند از دره قبلي خود پايينتر است در حاليکه در انديکاتور دره معادل دره آخر مارکت از دره قبلي خود بالا تر است. علاوه بر انواع اشاره شده که از نوع معمولی آن می باشد دایورجنس مخفی هم رخ می دهد که در ادامه توضیح داده شده است.

دایورژنس یا واگرایی Divergence

واگرایی ها در کل به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از 1. واگرایی معمولی (Regular Divergence) که به RD نمایش می دهند و 2. واگرایی مخفی (Hidden Divergence) که با HD نشان می دهند .

الف) واگرایی معمولی

این نوع واگرایی خود به دو قسمت مثبت و منفی تقسیم می شوند :

1- واگرایی مثبت (RD+)

درا ین نوع واگرایی که در کف ها شکل می گیرد ( در هر تایم فریمی) هنگامی که کف A شکل می گیرد و اندیکاتور نیز کفی منطبق بر کف A می سازد و قیمت رشد میکند و سپس قیمت مجدد می ریزد و کف A را می شکند و کف جدید B را می سازد ، حالتی رخ می دهد که اندیکاتور زمانی که کف جدید B ساخته شد کف قبلی خود را نمی شکند . برای تشیص این نوع واگرایی ها از اندیکاتورهای متعدد استفاده می کنند مثلاً MACD ، RSI ، CCI ، .

مثال اول : شکل زیر که مربوط به نمودار تایم 30 دقیقه پوند دلار می باشد در حالیکه قیمت کف B توانسته کف A را سوراخ کند در MACD کف جدید ایجاد نشد که در اینجا گوئیم واگرایی مثبت رخ داده است .

در شکل زیر تشخیص واگرایی با اندیکاتور MACD صورت گرفته است.

و در شکل زیر تشخیص واگرایی با اندیکاتور RSI انجام شده است.

2- واگرایی منفی (RD -)

درا ین نوع واگرایی که در سقف ها شکل می گیرد ( در هر تایم فریمی) هنگامی که سقف A شکل می گیرد و اندیکاتور نیز سقفی منطبق بر سقف A می سازد و قیمت می ریزد و سپس قیمت مجدد صعود می کند و سقف A را می شکند و سقف جدید B را می سازد ، حالتی رخ می دهد که اندیکاتور زمانی که سقف جدید B ساخته شد سقف قبلی خود را نمی شکند . برای تشیص این نوع واگرایی ها از اندیکاتورهای متعدد استفاده می کنند مثلاً MACD ، RSI ، CCI ، .

در شکل زیر تشخیص واگرایی با اندیکاتور MACD صورت گرفته است.

و در شکل زیر تشخیص واگرایی با اندیکاتور RSI انجام شده است.

ب) واگرایی مخفی (HD)

این نوع واگرایی ها بر عکس حالت واگرایی معمولی می باشند . در حالت واگرایی معمولی از نظر قیمتی سقف یا کف جدید تشکیل میشد ولی اندیکاتور آن را تایید نمی کرد ، در حالت واگرایی مخفی اندیکاتور سقف یا کف جدید میسازد اما قیمت تایید نمی کند .

این نوع واگرایی به دو دسته تقسیم می شود

1- واگرایی مخفی مثبت (HD+)

در این نوع واگرایی وقتی اندیکاتور کف قبلی را می زند ولی قیمت کف قبلی خود را نمی زند گوییم واگرایی مخفی مثبت رخ داده است .

به مثال زیر توجه کنید :
از انجا که اندیکاتور توانست کف جدیدی را بسازد اما قیمت نتانست کف قبلی را بزند که بیانگر این است آنچنان بازار فشار فروشش زیاد بود که اندیکاتور کف قبلی را زد ولی قیمت نزد بنابراین پتانسیل صعود در این جفت ارز دیده می شود .

2-واگرایی مخفی منفی (HD-)

در این نوع واگرایی وقتی اندیکاتور سقف قبلی را می زند ولی قیمت سقف قبلی خود را نمی زند گوییم واگرایی مخفی منفی رخ داده است .

به مثال زیر توجه کنید :
تصویر زیر نمودار دلار ین در تایم فریم 1 ساعته می باشد . همانطور که ملاحظه می فرمایید مک دی سقف بلی را (پس از تغییر فاز) زده ولی قیمت موفق نشد سقف قبلی رابزند . که دراینصورت گوئیم HD- بوقوع پیوسته است .

ابزارهای تشخیص واگرائی Divergence

سیگنال های واگرایی از جمله سیگنال های معتبر در تحلیل تکنیکال می باشند. برای تشخیص هر چه بهتر این سیگنال ها می توانید از اندیکاتورهای مهم زیر استفاده کنید: MACD , RSI و Momentum

تائید سیگنال واگرائی

برای تائید سیگنال واگرائی از چند روش می توان اقدام نمود. از جمله بررسی واگرائی در اسیلاتورهای دیگر.
به عنوان مثال می توان صحت واگرائی را در اسیلاتور MACD , RSI و Momentum بررسی و در صورت واگرائی در هر سه اسیلاتور تائید شده بود اقدام به معامله کرد.

واگرایی معمولی و خطوط روند

یکی از گواه های بسیار قوی در هنگام شکستن خطوط روند یا Break Out داشتن واگرایی معمولی می باشد که از تایم یک دقیقه تا ماهیانه بسیار کارا و موثر است و هر چه تایم فریم بالاتر باشد قابلیت اطمینان بیشتری دارد و شخصاً تایم 30 دقیقه تا 4 ساعته را می پسندم .

در هنگام شکستن خط روند باید نگاهمان به اندیکاتور ها و احتمال وقوع واگرایی باشد . و اگر واگرایی مشاهده کردیم باید چشمان را برای شکار آن پوزیشن تیز تر کنیم لازم به ذکر است پس از داشتن مثال هایی از انواع واگرایی واگرایی و شکستن خط روند ، اگر یک کندل زیر خط روند تثبیت شد وارد پوزیشن می شویم ..

به مثال زیر توجه کنید :
تصویر زیر مربوط به دلار ین در تایم فریم 4 ساعته میباشد که شکست خط روند به همراه واگرایی منجر به ریزش حدود 600 پیپسی شد .

مثال دیگر: در شکل زیر شکسته شدن ترند لاین صعودی تائیدی بر واگرایی منفی و آغاز حرکت نزولی می باشد.

واگرایی مخفی و خطوط روند

یکی از گواه هایی که روی خطوط روند (درجهت روند) می توان وارد پوزیشن شد همین HD ها هستند . به مثال زیر توجه کنید .

تایم 15 دقیقه یورو دلار است که پس از رسیدن به خط روند شاهد وقوع HD+ بودیم که منجر به صعود شد .

بروکر FXOpen اقدام به تغییر فرم های افتتاح حساب خود کرده است.
21 خرداد 1389

از این تاریخ امکان استفاده از نرم افزار MetaTrader 4 MultiTerminal در Forex4You بوجود آمده است.
13 خرداد 1389

کلیه آموزش های بروکر آلپاری بروز شد.
19 اردیبهشت 1389

به دلیل تغییراتی که آلپاری در قسمت کابینت حساب و همچنین افتتاح حساب ایجاد کرده است. کلیه آموزش های آلپاری مجددا در دست آماده سازی است.
13 اردیبهشت 1389

مثال هایی از انواع واگرایی

تحلیل طلا

تحلیل یورودلار

تحلیل دلار

اخبار روز 26/07/2021

اندیکاتورهای حجم معاملات، ابزارهای تکنیکالی برای ارزیابی قدرت خریدار و فروشنده در بازار فارکس و سهام و اوراق بهادار هستند.

اندیکاتورهای حجم معاملات، ابزارهای تکنیکالی برای ارزیابی قدرت خریدار و فروشنده در بازار فارکس و سهام و اوراق بهادار هستند. بیشتر آنها به طور خاص به فشار خرید در مقابل فروش نگاه می کنند تا تعیین کنند کدام طرف، کنترل قیمت را در دست دارد. برخی دیگر، تلاش می کنند تا احساساتی را که اوراق بهادار را در یک زمان خاص به حرکت در می آورند، شناسایی کنند. برای مثال، حجم فوق‌العاده بالا در مقایسه با میانگین متحرک حجم، می تواند رضایت یا ترس را نشان دهد، در حالی که حجم بسیار پایین تر از متوسط، می تواند نشان دهنده بی توجهی یا بی علاقگی باشد.

این اندیکاتورها، سهام در بازارهای سهام، قراردادها در بازارهای آتی و حرکات تیک در بازارهای فارکس را اندازه گیری می کنند. تمام نسخه ها تلاش می کنند انواع مشابهی از تحلیل تکنیکال را انجام دهند. وقتی بازاری با افزایش حجم صعود می کند، در حال تراکم در نظر گرفته می شود. برعکس، زمانی که یک بازار با حجم افزایش یافته سقوط می کند، در حال توزیع در نظر گرفته می شود. علاوه بر این، رشد بازار بر اساس حجم کاهش یافته، واگرایی نزولی ایجاد می کند در حالی که سقوط بازار بر اساس حجم کاهش یافته، واگرایی صعودی ایجاد می کند.

حجم بازار فارکس، به جای نگاه کردن به معاملات خرید و فروش فردی، درجه حرکت قیمت را در یک دوره معین ارزیابی می کند. معامله گران فارکس، اغلب تحلیل تراکم/توزیع خود را با بررسی قرارداد باز در بازارهای آتی ارز تکمیل می کنند. چه در سهام، چه در قرارداد یا جفت ارز، حجم، همراه با پرایس اکشن برای تایید قدرت روند، آشکارسازی ضعف روند، و تایید شکست ها و تفکیک ها استفاده می شود.

تراکم/توزیع (A/D)

تراکم/توزیع(A/D) یک اندیکاتور حجم تراکمی است، به این معنی که هر نقطه داده، قبل از ترسیم در پنل اندیکاتور، به نقطه داده قبلی اضافه می شود. همانطور که از نام آن مشخص است، این اندیکاتور تلاش می کند تا مشخص کند که آیا یک اوراق بهادار در حال تراکم (خرید تدریجی) است یا توزیع (فروش تدریجی). این محاسبه، قیمت بسته شدن را نسبت به رنج ستون قیمت اندازه گیری می کند و نتیجه را در حجم آن ستون، ضرب می کند.

جهت اندیکاتور A/D، روابط همگرایی و واگرایی را با قیمت ایجاد می کند که در صورت استفاده همراه با تحلیل الگو و سایر اندیکاتورهای تکنیکال، به تصمیم گیری معاملاتی و مدیریت ریسک کمک می کند. افزایش قیمت، زمانی که A/D در حال کاهش است، باعث ایجاد واگرایی نزولی می شود در حالی که کاهش قیمت، زمانی که A/D در حال کاهش است، واگرایی صعودی ایجاد می کند. این اندیکاتور همچنین الگوهای منظمی را در طول زمان ایجاد می کند که شبیه به پرایس اکشن هستند و کانال ها، خطوط روند و الگوهای مثلث‌، به پیش بینی کمک می کنند.

حجم تعادلی (OBV)

حجم تعادلی (OBV) توسط جوزف گرانویل در سال 1963 ایجاد شد و اکنون محبوب ترین اندیکاتور تراکم/توزیع است. این اندیکاتور، زمانی که قیمت در حال کاهش و OBV در حال افزایش است، واگرایی صعودی ایجاد کرده و زمانی که قیمت در حال افزایش و OBV در حال کاهش است، واگرایی نزولی ایجاد می کند. ارزش OBV در یک زمان خاص مهم نیست، اما رابطه بین سطوح OBV فعلی و قبلی تعیین می کند که آیا تراکم یا توزیع مطابق با قیمت است یا خیر.

OBV مجموع حجم خرید و فروش یک اوراق بهادار را ترسیم می کند و به دنبال تعیین این است که در حال انباشت (خرید تدریجی) است یا توزیع (فروش تدریجی). این محاسبه دارای سه جزء اصلی است. ابتدا، اگر ستون قیمت فعلی بالاتر از ستون قیمت قبلی باشد، OBV فعلی = OBV ستون قبلی + حجم فعلی. دوم، اگر ستون قیمت فعلی کمتر از ستون قیمت قبلی باشد، OBV فعلی = OBV ستون قبلی – حجم فعلی. سوم، اگر ستون قیمت فعلی = نوار قیمت قبلی، OBV فعلی = OBV قبلی.

جریان پول چایکین (CMF)

جریان پول چایکین (CMF) توسط مارک چایکین در اوایل دهه 1980 ایجاد شد. این اندیکاتور، تراکم و توزیع یک سهم یا اوراق بهادار را در طول زمان اندازه گیری می کند. این اندیکاتور، یک اسیلاتور است، با مقادیری از 100+ تا 100- و یک خط صفر که نه تراکم را نشان می دهد و نه توزیع را. CMF، همانند سایر اسیلاتورها، سیگنال های خرید، فروش و تایید را از طریق همگرایی ها و واگرایی های صعودی و نزولی، و همچنین تقاطع ها ر از طریق خط صفر، تولید می کند.

چایکین، یک تنظیمات 21 دوره ای (یک ماهه) را روی اندیکاتور اعمال کرد، اما این عنصر اکنون در برنامه های نموداری قابل تنظیم است و بسته به دوره انتخابی، پیامدهای متفاوتی دارد. به گفته سازنده، تداوم جریان پول طی 6 تا 9 ماه، تراکم یا توزیع توسط صندوق ها و موسسات بزرگ را ارزیابی می کند. اکثر معامله گران به آن اطلاعات نیاز ندارند، اما CMF، همگرایی-واگرایی جریان پول کوتاه مدت را، هنگامی که مثال هایی از انواع واگرایی با تایم فریم ها و تنظیمات کوتاه تر مشاهده می شود، نیز نشان می دهد.

اسیلاتور حجم (VO)

اسیلاتور حجم(VO) ، با بررسی رابطه بین دو میانگین متحرک حجمی، تراکم و توزیع را شناسایی می کند. میانگین حرکتی چرخه سریع 14 روزه یا هفته ای، اغلب همراه با میانگین حرکت چرخه آهسته 28 روزه یا هفته ای استفاده می شود، اما تنظیمات قابل تغییر هستند. محاسبه به سادگی میانگین متحرک (MA) کند را از MA سریع کم می کند و نتیجه را به صورت یک خط یا نمودار میله ای (هیستوگرام) ترسیم می کند. مانند سایر اسیلاتورها، VO در یک خط صفر نوسان می کند اما ارزش های بیشتر یا کمتری ثابتی ندارد.

VO غیر جهت دار است و انتظار می رود که در هر دو روند صعودی و نزولی، به سمت بالا حرکت کند. زمانی که قیمت در حال افزایش و VO در حال کاهش است، واگرایی نزولی و زمانی که قیمت در حال کاهش و VO نیز در حال کاهش است، یک واگرایی صعودی ایجاد می کند. این اندیکاتور همچنین قدرت شناسایی بازارهای در شرایط اشباع خرید و اشباع فروش و تایید شکست و تفکیک را دارد. علاوه بر این، عبور از خط صفر، ممکن است نقاط عطف مهمی را نشان دهد یا برای تایید سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده شود.

اندیکاتور تعادل قدرت (BOP)

تعادل قدرت(BOP) ، قدرت فشار خرید و فروش را اندازه گیری می کند. این اسیلاتور در پنل، با خط صفر مرکزی و منتهی الیه هایی در 1+ و 1- رسم شده است. هنگامی که اندیکاتور بالای خط صفر قرار دارد، کنترل در دست خریداران است، در حالی که وقتی اندیکاتور زیر خط صفر قرار دارد، فروشندگان کنترل را در دست دارند. گزارش های نزدیک به خط صفر می تواند نشان دهنده روند بازگشتی یا بازار در بازه محدود باشد. مقادیر نزدیک به 1+ نشانه بازار در شرایط اشباع خرید است در حالی که مقادیر نزدیک به 1- نشانه بازار در شرایط اشباع فروش است.

BOP فاصله بین باز و بسته شدن ستون قیمت را بر فاصله بین سقف و کف ستون قیمت تقسیم می کند. نتیجه اولیه متلاطم و گیج کننده به نظر می رسد، بنابراین محاسبه با یک تنظیمات 14 دوره ای یا میانگین متحرک دیگر، هموار می شود. فاصله بالا یا زیر خط صفر، حداکثر تغییر مثبت یا منفی قیمت را نشان می دهد. سیگنال های خرید و فروش را از طریق واگرایی های صعودی و نزولی با قیمت، و همچنین تقاطع ها از طریق خط صفر منتشر می کند.

اندیکاتورهای حجم معاملات دیگر

Klinger Volume Oscillator: به جریان پول بلند مدت و کوتاه مدت نگاه می کند تا روندهای صعودی و نزولی را تایید کند.

شاخص حجم منفی (Negative Volume Index): ارزیابی می کند که چگونه افزایش و کاهش حجم، بر حرکت قیمت در طول زمان تاثیر می گذارد.

On Balance Volume: تراکم یا توزیع در یک اوراق بهادار را در طول زمان محاسبه می کند. زمانی که قیمت در حال کاهش است و OBV مثال هایی از انواع واگرایی در حال افزایش است، واگرایی صعودی و زمانی که قیمت در حال افزایش است و OBV در حال کاهش است، واگرایی نزولی ایجاد می کند.

شاخص حجم مثبت (Positive Volume Index): ارزیابی می کند که چگونه افزایش و کاهش حجم، بر حرکت قیمت در طول زمان تاثیر می گذارد.

Projected Aggregate Volume: حجم روزانه را تا یک تنظیمات روزانه محاسبه می کند و حجم کل را برای باقیمانده بازار معاملاتی پیش بینی می کند.

Projected Volume at Time: به بازارهای معاملاتی گذشته نگاه می کند تا حجم آینده را در بازه های زمانی مشخص، نشان دهد.

شاخص حجم معاملاتی (Trade Volume Index): همبستگی بین حرکت قیمت و سطوح حجم را برای ارزیابی تراکم و توزیع دنبال می کند.مثال هایی از انواع واگرایی

Twiggs Money Flow: یک تغییر از Chaikin Money Flow را برای اندازه گیری تراکم و توزیع یک اوراق بهادار در طول زمان اعمال می کند.

نمودار حجم (Volume Chart): یک هیستوگرام حجمی را در زیر هر ستون قیمت رسم می کند.

اسیلاتور حجم (Volume Oscillator): با بررسی رابطه بین دو میانگین متحرک حجمی، تراکم و توزیع را بررسی می کند.

Volume Profile: مقدار فعالیت معاملاتی یک اوراق بهادار را در سطوح مختلف قیمت نشان می دهد.

نرخ تغییر حجم (Volume Rate of Change): درصد تغییر حجم را در یک دوره زمانی مشخص ترسیم می کند تا مشخص کند که آیا مشارکت در حال افزایش است یا کاهش.

Volume Underlay: هیستوگرام های حجم را، به جای اینکه در یک اندیکاتور جداگانه نمایش دهد، در همان قاب قیمت نمایش می دهد.

به آکادمی آموزشی فارکس (Persian FX Academy) خوش آمدید. بازار فارکس به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان، امروزه علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران زیادی را به خود جذب کرده است اما شرایط این بازار به آن سادگی که اغلب افراد تصور می‌کنند نیست. حجم بالای سرمایه، پیچیدگی بازار و سهولت دسترسی به این بازار از عواملی است که به ضرر بسیاری از افرادی که در این بازار فعالیت می‌کنند، منجر می‌شود. در این میان جای خالی آموزش و دانش‌اندوزی به وضوح احساس می‌شود. شرایط خاص آموزش در ایران به همراه عدم وجود منابع جامع و کامل (به خصوص به زبان فارسی)، عدم امکان برگزاری کلاس حضوری در داخل ایران و شرکت در کلاس‌های خارج از ایران، ما را بر آن داشت تا اقدام به ایجاد یک آکادمی آموزشی نماییم. هدف بلندمدت از ایجاد این آکادمی، تبدیل شدن آن به یک مرجع اطلاعات و دانش مربوط به فارکس است. برای رسیدن به این هدف، آکادمی سعی نموده با کمک اساتید مجرب شرایطی ایجاد کند تا افراد به هر آنچه در مورد بازار نیاز دارند دسترسی داشته باشند. از کلاس‌های مالتی مدیا گرفته، تا دوره‌های عمومی و تخصصی منسجم و پیوسته که دانشجویان پا به پای اساتید شرایط تحلیل و معامله را فرا بگیرند. ابزارهای معاملاتی، کتابخانه و تحلیل‌های روزانه و هفتگی از دیگر ابزارهای ارائه شده در این آکادمی است.

تفکر همگرا و واگرا/دسته بندی تفکر بر اساس خلاقیت و اصول گرایی

تفکر اصولی و سنتی و همگرا در مقابل تفکر خلاق و بی پروا و واگرا

یکی از مهمترین مباحث مهم در روانشناسی بررسی تفکر همگرا و واگرا است.

در واقع آنچه امروزه باعث تمایز افراد در جوامع می شود نوع و شکل تفکر آنها است.

چرا که تفکر هر فرد منشاء رفتار و برخوردهای اجتماعی اوست.مثال هایی از انواع واگرایی

فرد با نوع تفکر خود شخصیت خود را می سازد.

و رفتار او در چارچوب بینش و تفکر او صورت می گیرد.

به عنوان مثال ممکن است دیدگاه یک سری از افراد این باشد که

در ارتباط با دیگران شوخ طبعی باعث ایجاد فضایی سالم می شود.

و مردم در چنین فضایی در آرامش خاطری نسبی قرار می گیرند.

در مقابل، فرد دیگری می اندیشد که هر قدر از ایجاد روابط گرم و صمیمانه خودداری کند،

کمتر به حریم خصوصی افراد وارد شده و

آنها در آرامش بیشتری خواهد بود.

پس آشنایی با تفکرات عمده انسان ها می تواند عامل تغییری عمیق و مثبت در شکل زندگی افراد تلقی شود.

یکی از محققان شناخته شده در زمینه خلاقیت و سنجش توانایی های آفریننده، گیلفورد است.

او معتقد است که شیوه های تفکر افراد دو گونه است :

همگرا و واگرا

هریک از روش های تفکر را می توان به منزله روش هایی دانست.

که به کمک آنها بخشی از فرایند حل مسئله با موفقیت طی می شود.

فلاسفه و روانشناسان تقسیم بندی های متعددی برای تفکر عنوان کرده اند

که به اختصار به آنها اشاره می شود اما بهتر است پیش از آن با تقسیم بندی جامع تری از تفکر آشنا شویم.

تفکر همگرا عبارتست از :

انتخاب مناسبترین راه حل، مبتنی بر کاربرد دانش و قوانین منطق، برای کاستن از تعداد راه های ممکن و تمرکز بر مناسبترین راه حل.

تفکر واگرا عبارتست از :

بررسی راه حل های گوناگون که مستلزم دیدن تمامی راه حل های ممکن و یا ابداع راه حل های جدید است .

زیرا در این روش افکار فرد در جهات متعدد و متنوع سیر می کند.

هیلگارد روانشناس و محقق معروف معتقد است که

در فرایند خلاقیت، فرد در مواجهه با مسئله تمامی راه حل های ممکن را بررسی می کند.

و سپس بهترین راه حل را انتخاب می نماید.

به عبارت دیگر، او هم از تفکر واگرا و هم از تفکر همگرا استفاده می کند.

در نتیجه می توان گفت که خلاقیت شامل هر دو نوع تفکر می شود.

با این همه خلاقیت با تفکر واگرا هم بستگی بیشتری دارد.

تفاوت تفکر واگرا و همگرا

تفکر واگرا، ابزاری برای خلاقیت

یکی از ابزار مهم برای رشد خلاقیت داشتن تفکر واگرا است.

گلیفورد معتقد است که شیوه های تفکر مثال هایی از انواع واگرایی واگرا و همگرا زمینه خلاقیت و سنجش توانایی های آفریننده هستند.

در ساخت ذهنی، هم تفکر واگرا و هم تفکر همگرا نقش اساسی دارند.

اما تفاوت آنها در اینست که در تفکر همگرا نتیجه تفکر از پیش معلوم است.

یعنی در این نوع تفکر همیشه فقط یک جواب (درست یا غلط) وجود دارد.

در صورتی که در تفکر واگرا یک جواب قطعی وجود ندارد.

بلکه تعداد زیادی جواب وجود دارد که

از نظر منطقی ممکن است هریک از آنها به گونه ای درست باشد.

سنجش و اندازه گیری خلاقیت شیوه های متعددی دارد.

متداول ترین این شیوه ها اندازه گیری خلاقیت براساس میزان تفکر واگرا است.

در دهه 1950 میلادی، گیلفورد و همکارانش آزمون هایی برای اندازه گیری تفکر واگرا تهیه کردند.

در همه این آزمون ها از آزمودنی خواسته می شود که در پاسخ به سوالات صرفا” به یک جواب اکتفا نکند.

به اعتقاد گلیفورد در تفکر واگرا 3 ویژگی یا عنصر دخالت دارد:

1- انعطاف پذیری یا نرمش اندیشه (آزمون استفاده های غیرمعمول)

2- اصالت اندیشه (آزمون عنوان داستان )

3- سیالی اندیشه (سرعت و تعداد پاسخ های داده شده)

به این معنی که هرچه تفکری انعطاف پذیرتر، اصیل تر و سیال تر، واگرایی آن بیشتر.

در نتیجه این نوع تفکر خلاق تر است.

او نام آزمون خود برای اندازه گیری انعطاف پذیری تفکر را “آزمون استفاده های غیرمعمول” گذاشت.

بعنوان مثال: به آزمودنی کلمه” آجر” داده

و از او خواسته می شود تا ظرف مدت 8 دقیقه هر تعداد مورد استفاده آجر را که به ذهنش می رسد بیان کند.

پاسخ یکی از آزمودنی ها اینگونه بود :

ساختن خانه / ساختن طویله / ساختن مدرسه / ساختن کلیسا / ساختن اجاق و …

در همه این پاسخ ها یک وجه مشترک وجود دارد و

آن اینکه همه آنها معرف طبقه واحدی از استفاده از آجر هستند.

لذا بیانگر انعطاف پذیری و واگرایی اندکی است.

اما آزمودنی دیگری این پاسخ ها را داد:

گذاشتن جلو در / زدن به یک سگ / درست کردن قفسه کتاب / کوبیدن به میخ / درست کردن دروازه های فوتبال و ….

به اعتقاد گیلفورد این پاسخ ها انعطاف پذیرتر و نشان دهنده واگرایی بیشتری هستند.

ا صالت بوسیله “آزمون عنوان داستان” گیلفورد اندازه گیری می شود.

در این آزمون داستانی کوتاه به آزمودنی داده

و از او خواسته می شود تا هر تعداد عنوان را که برای داستان مناسب تشخیص می دهد بیان کند.

مثال: یکی از این داستان ها چنین بود :

یک مبلغ مذهبی در دام آدمخوار ها گرفتار می آید.

شاهزاده خانم قبیله آدمخوارها به مبلغ مذهبی پیشنهاد می دهد که با او ازدواج کند.

شرط شاهزاده خانم این بود که اگر با او ازدواج کند آزاد می شود.

و در غیر اینصورت زنده زنده پخته خواهد شد.

بنابراین مبلغ فقط دو راه در پیش رو داشت یا ازدواج با شاهزاده خانم و یا مرگ .

یکی از آزمودنی ها این عنوان ها را برای داستان مزبور بیان کرد :

شکست شاهزاده خانم / خورده شدن بوسیله وحشی ها / شاهزاده خانم و مبلغ مذهبی .

آزمودنی دیگری عناوین زیر را انتخاب کرد :

داستان دیگ / شام خوشمزه / خورش واعظ / جفتی بدتر از مرگ / پاک ولی عجول / جایزه داغ برای آزادی .

به اعتقاد گیلفورد پاسخ های آزمودنی دوم اصیل تر هستند.

سیالی به تعداد پاسخ های آزمودنی به یک سوال اشاره دارد.

در آزمون های سنجش سیالی، مثال هایی از انواع واگرایی “سرعت” و “ تعداد پاسخ های داده شده” ملاک سیالی فکر هستند.

یعنی تعدد پاسخ ها در اکثر مواقع باعث افزایش احتمال واگرا بودن تفکر می شود.

بطور خلاصه میتوان گفت که :

تفکر واگرا تلاشی است برای جستجو.

جستجوی افکار و توجه به امکانات و مسیرهای فراوان .

تفکر واگرا از عرف و عادات دور می شود و سنت شکن است.

در این تفکر بین امور نامربوط ارتباط برقرار می گردد.

فردی که تفکر خلاق و واگرا دارد سعی می کند عناصر و اجزاء نامربوط را به هم متصل کند.

در اینجا به فرد فرصت اشتباه کردن داده می شود.

تفکر همگرا تلاشی است برای بررسی، انتخاب یا گزینش مهمترین و امیدوارکننده ترین امکانات که به یک یا چند مورد ختم می شود .

جهت تفکر همگرا به سمت عرف و عادات جامعه، راه ها و افکار پذیرفته شده است.

در این تفکر امور مربوط به هم در نظر گرفته شده و امور نامربوط کنار گذاشته می شوند.

در تفکر همگرا امکان اشتباه نیست و فرد سعی دارد از اشتباه پرهیز کند.

تصور می کنیم برای خوانندگان این مطلب انجام این آزمون در حکم یک بازی جالب باشد.

و ضمن گذران وقت سالم با دوستان به نتایج قابل توجهی می رسند.