ارزش اسمی سهام به چه معناست؟

ارزش سهم چیست؟ تمام آنچه نیاز است بدانید

تعریف ارزش اسمی

ارزش هر سهم در بازار سرمایه که به‌عنوان ارزش اسمی نیز شناخته می‌شود، ارزش سهم در زمان عرضه اولیه عمومی یا ارزش قبل از تقسیم آن بین صاحبان شرکت است.

این ارزش به مبلغ اصلی سهام مندرج شده در گواهی اوراق بهادار اشاره دارد و تا زمانی که ناشر، سهام را تقسیم نکند این ارزش نیز تغییر نمی‌کند.

ارزش اسمی در کجا استفاده می‌شود؟

ارزش اسمی یک متغیر مهم در محاسبات سهام است مانند:

· ارزش بازار سهام

ارزش اسمی چه ارتباطی با قیمت دارد؟

ارزش اسمی و قیمت بازار سهام ارتباطی ندارند. بااین‌حال، هر دو قیمت می‌توانند باتوجه‌به نیروهای بازار (میزان عرضه و تقاضا) ، نوسانات نرخ بهره و وضعیت مالی واحد ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ صادرکننده افزایش یا کاهش پیدا کنند.

تفاوت بین ارزش بازاری و ارزش اسمی چیست؟

در بورس، لزوماً ارزش اسمی باارزش واقعی سهام یکی نمی‌باشد، به همین خاطر معامله گران و تحلیل گران حرفه‌ای در بازار به دنبال سهام با ارزشی هستند که قیمت بازاری آن ها باارزش ذاتی سهم اختلاف داشته باشد تا بتوانند پیش از رسیدن به ارزش واقعی، سهام را خریداری کنند.

نیروهای عرضه و تقاضا ارزش بازار را پس از IPO تعیین می‌کنند و روزانه بر اساس حجم معاملات تغییر می‌کند.

از سوی دیگر، ارزش اسمی قبل یا در زمان عرضه اولیه سهام تعیین می‌شود و ثابت می‌ماند. مگر اینکه شرکت صادرکننده اعلام تقسیم سهام کند.

سود تقسیمی چیست؟

سود تقسیمی به یک اقدام شرکتی اشاره دارد که شامل توزیع سود به‌صورت نقدی به سهام‌داران یک شرکت می‌شود. به طور معمول، سود سهام و سود تقسیمی بر اساس ارزش اسمی محاسبه و اعلام می‌شود.

مثال محاسبه ارزش اسمی چیست؟

به‌عنوان‌مثال، یک شرکت می‌خواهد با ارائه سهام 10،000،000 تومان افزایش سرمایه دهد. اگر ارزش اسمی هر سهم 500 تومان باشد، شرکت باید 20000 سهم منتشر کند تا سرمایه خود را افزایش دهد.

در همین حال، شرکت سود هر سهم را پرداخت می‌کند. سود تقسیمی به‌عنوان درصدی از ارزش اسمی محاسبه می‌شود.

فرض کنیم شرکت ده درصد سود پرداخت می‌کند. این بدان معناست که هر سهم به ارزش 500 تومان، 50 تومان سود سهام دریافت می‌کند.

آیا سهام باارزش گران هستند؟

سهام باارزش گران هستند، اما ممکن است عملکرد خوبی در بازار سهام نداشته باشند. آنها معمولاً در لیست سهام‌هایی که ارزش خود را ازدست‌داده‌اند، قرار می‌گیرند.

چرا برخی از سرمایه‌گذاران سهام باارزش را انتخاب می‌کنند؟

معمولاً ارزش اسمی سهام عادی به دلیل میزان عرضه / تقاضایی که برای آن ها وجود دارد، از ارزش بازاری که دارند بسیار کمتر خواهد بود این در حالی است که باید همخوانی بیشتری بین ارزش اسمی سهام ممتاز با ارزش بازار آن وجود داشته باشد. ارزش اسمی یک اوراق می‌تواند از ارزش بازاری آن متفاوت باشد.

سرمایه‌گذاران سهام ارزشی را خریدهای خوبی می‌دانند زیرا به دلایل مختلف در بازار کم‌ارزش هستند. از جمله این دلایل می‌توان به اختلاف قیمت ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه با قیمت معامله شده سهم در بازار اشاره کرد و سرمایه‌گذار قصد دارد قبل از افزایش قیمت، سهام را به دست آورد.

ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه ایران چه‌قدر است؟

در بورس ایران ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه، ۱۰۰ تومان (یک هزار ریال) برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

عرضه اولیه سهام در بازار بورس و فرابورس ایران بر اساس ارزش اسمی هر شرکت تعیین و عرضه می‌شود.

از تقسیم سرمایه شرکت‌های سهامی عام، بر 1000 ریال که ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه است، تعداد سهام منتشر شده محاسبه می‌شود.

برای مثال برای محاسبه ارزش اسمی فولاد مبارکه اصفهان، در تحلیل بنیادی فولاد، طبق آخرین صورت مالی منتشر شده (سه‌ماهه 1400) بر روی سامانه کدال، از تقسیم سرمایه ثبت شده (293,000,000 میلیون ریال) بر ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه (1000 ریال)، تعداد برگه سهام منتشر شده محاسبه می‌شود.

همچنین ارزش اسمی و تعداد سهام هر سهام‌دار بر روی برگه سهام نیز، درج می‌شود.

زمانی که شرکتی افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهام‌داران داشته باشد، باتوجه‌به درصد مالکیت سهام‌داران، معادل ارزش اسمی هر سهم در بازار سرمایه، به آن ها سهم تعلق خواهد گرفت

محاسبه ارزش سهام

پس از پیداکردن سهام مناسب، تشخیص نقطه ورود و خروج به سهام بسیار حائز اهمیت می‌باشد. برای پیداکردن نقاط مناسب خریدوفروش سهام از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود.

شما می‌توانید، با انتخاب بهترین نرم ‌افزار بورس، از میان نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال موجود در بازار برای تحلیل و تشخیص نقاط مناسب ورود و خروج به سهام استفاده کنید.

ارزش اسمی سهام به چه معناست؟

• تعریف سهم

بنا به تعریف مندرج در ماده 24 بخش 2 قانون تجارت ، سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد . ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد .
طبق مفاد تبصره 1 ماده مذکور، سهم ممکن است بانام و یا بی نام باشد و به موجب تبصره 2 در صورتیکه برای بعضی از سهام یا رعایت این قانون مزایایی قایل شوند این گونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود .
به موجب ماده 25 اوراق سهام باید متحد الشکل و چاپی و دارای شماره ترتیب بوده و به امضای لااقل 2 نفر که به موجب مقررات اساسنامه تعیین می شوند برسد.
مجموع ارزش سهام ، سرمایه شرکت را تشکیل می دهد و صاحب هر سهم که سهامدار نامیده می شود بدون موافقت مسئولین شرکت اجازه هر گونه دخل و تصرف در سهم یا سهام خویش را دارد بعنوان مثال می تواند نسبت به فروش ، وثیقه یا ودیعه گذاران آن اقدام نماید و همچنین از طرف بستانکاران شرکت عنداللزوم با حکم قضایی ضبط یا توقیف شود .

• مندرجات ورقه سهم

در ورقه سهم به موجب ماده 26 قانون تجارت باید موارد ذیل قید گردد.
1-نام شرکت و شماره ثبت شرکت ها
2- مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخته شده آن
3- تعیین نوع سهام
4- مبلغ اسمی سهم و مقدار پرداخته شده آن به حروف و به اعداد
5- تعداد سهامی که هر ورقه نماینده آن است .

• گواهینامه موقت سهم

مادامیکه تشریفات ثبت شرکت انجام نشده باشد شرکت نمی تواند نسبت به صدور و انتشار اوراق سهام اقدام نماید از این رو به منظور صیانت از حقوق شرکا ( خریداران سهام ) شرکت صرفاَ می تواند پس از انجام مراحل ثبت و قبل از انتشار اوراق سهام ، گواهینامه موقت سهام صادر و به افراد ذینفع تحویل نماید تا متعاقباَ با اوراق سهام تعویض شوند .
چنانچه ماده 27 تصریح دارد تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است شرکت باید به صاحبان سهام گواهینامه موقت سهم بدهد که معرف تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده آن باشد. این گواهینامه در ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ حکم ورقه سهم است ولی در هر حال ظرف مدل یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم باید ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم و گواهینامه موقت سهم مسترد و ابطال گردد.
به موجب ماده 28 نیز تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. در صورت تخلف، امضاء کنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود .

• مبلغ اسمی ورقه سهم

مبلغ اسمی ورقه سهم همان مبلغ رسمی است که در اوراق سهام منعکس است و می تواند با ارزش واقعی سهم که ملاک داد و ستد در بازار سهام یا بورس اوراق بهادار است متفاوت باشد . بدیهی است چنانچه عملکرد شرکت مثبت و سودآور باشد ارزش سهام آن بیش از مبلغ اسمی و در صورت عکس کم تر از مبلغ اسمی خواهد بود .
در خصوص حداقل یا حداکثر مبلغ اسمی سهام ، قانون تجارت مبلغ حداقلی تعریف نکرده است لیکن در ماده 29 صراحت دارد در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد . شاید منظور قانون گذار از تعیین سقف ارزش برای قطعات سهام ، جلوگیری از محدودیت تعداد سهامداران در شرکت های عام و تسری موضوع خرید سهام به تعداد بیشتری از خریداران سهام در جهت تحقق لفظ عام بوده است . لازم به ذکر است مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه ( طبق ماده 32 ) باید متساوی باشد .

انواع سهام از نظر قانون تجارت عبارتند از سهام بانام ، بی نام و ممتاز
الف- سهام با نام
سهام با نام به سهامی اطلاق می شود که نام صاحب سهم در آن قید شده باشد. وفق ماده 40 قانون تجارت انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند. در مواردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود . هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود.هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است .
ب- سهام بی نام
بنا به ماده 39 سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک ، دارنده آن شناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال این گونه سهام به قبض و اقباض به عمل می آید. بنابراین سهام بی نام به سهامی اطلاق می گردد که نام صاحب سهم در آن ذکر نشده باشد و دارنده آن مالک و صاحب آن شناخته می شود و نقل و انتقال آن منوط به تحویل و دریافت است و مستلزم هیچگونه تشریفات ثبت نیست . لازم به ذکر است گواهی نامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بانام است و از لحاظ مالیات بر درآمد مشمول مقررات سهام بی نام می باشد .
ج- سهم ممتاز
سهام ممتاز به سهامی اطلاق می شود که در مقایسه با سایر سهام ( سهام عادی ) از امتیاز و اولویت برخوردار باشند . این قبیل امتیازها که باید در اساسنامه شرکت منعکس و به تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام رسیده باشد شامل موارد ذیل می باشد :
1- اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام
2- تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز
3- پرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران سهام ممتاز قبل از انحلال شرکت هنگامی که موضوع انحلال مطرح باشد .
4- اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت یا تفوق آراء سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی
5- مستثنی کردن سهامداران ممتاز از اعمال زیان عملکرد
بر اساس ماده 42 هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام ، سهام ممتاز ترتیب دهد . امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد.
هر گونه تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد .

علاوه بر سهام مذکور که در قانون تجارت قید گردیده اند سایر انواع سهام عبارتند از سهام نقدی و غیر نقدی ، سهام انتفاعی و سهام موسس
_ سهام نقدی و غیر نقدی
سهام نقدی به سهامی اطلاق می شود که ارزش آن نقداَ پرداخت شده باشد و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد و سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان ، خودرو ، ماشین آلات ، لوازم اداری ، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده باشد .
لازم به ذکر است آورده غیر نقدی باید تقویم و توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین ارزش شده باشد و گزارش مربوطه در اختیار مجمع عمومی موسس قرار داده شود . چنانچه آورده غیر نقدی توسط مجمع تصویب نگردد مدیون موظف است ظرف فاصله دو مجمع که حداکثر ظرف مدت یک ماه منعقد می گردد نسبت به تامین کسری ارزش آورده غیرنقدی اقدام و یا تعهد خود را به صورت نقد تبدیل و تادیه نماید . در غیر این صورت تعهدات مربوطه در خصوص خرید سهام لغو و شرکت فرد دیگری از پذیره نویسان را جایگزین وی خواهد نمود.
ضمناَ وفق ماده 81 در صورتیکه در جلسه دوم معلوم گردد که در اثر خروج دارندگان آورده غیر نقد و یا مطالبه کنندگان مزایا و عدم تعهد و تادیه سهام آن ها از طرف سایر پذیره نویسان ، قسمتی از سرمایه شرکت تعهد نشده است و به این ترتیب شرکت قابل تشکیل نباشد موسسین باید ظرف مدت ده روز از تاریخ تشکیل آن مجمع ، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اطلاع دهند تا مرجع مزبور گواهی نامه عدم ثبت شرکت ( وفق ماده 19 ) را صادر کند.
به موجب ماده 82 در شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست لیکن جلب نظر کارشناس مذکور در ماده 76 این قانون ضروری است و نمی توان آورده های غیر نقد را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس قبول نمود .
بنابراین با عنایت به مفاد مواد 76 و 82 قانون تجارت ، ارزیابی و تعیین ارزش آورده غیرنقدی شرکاء در شرکت های عام و خاص می بایست توسط کارشناس رسمی صورت پذیرد .
_ سهام انتفاعی
سهم انتفاعی بطور معمول در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر می نماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت ، دارایی خود را به دولت واگذار نماید. در چنین حالتی شرکت منافع حاصله را به سهام انتفاعی تبدیل و به نسبت سهام سهامداران به آن ها تحویل می نماید . لازم به ذکر است سهامداران سهام غیرانتفاعی صرفاَ در موقعی از سرمایه شرکت سهم خواهند برد که سرمایه دارندگان سهام کلاَ پرداخت شده باشد .
_ سهام موسس
سهام موسس مشتمل بر سهامی است که به لحاظ فعالیت هیات موسس و ابتکار و خلاقیت آن ها بنا به تجویز اساسنامه به موسسین شرکت تعلق می گیرد. این نوع سهام به طور معمول از میزان سود بیشتری نسبت به سهام عادی برخوردار هستند. میزان سود بیشتر را نیز اساسنامه تعیین می کند .
ثبت شرکت فکر برتر

افزایش سرمایه از صرف سهام + به همراه جزئیات کامل

یکی از روش‌های تأمین مالی در شرکت‌ها، افزایش سرمایه از محل صرف سهام است. هرچند این روش در بورس چندان استفاده نمی‌شود، امّا به‌هرحال از روش‌هایی است که شرکت‌ها می‌توانند برای تأمین مالی خود از آن استفاده کنند. لذا آشنایی با این روش الزامی است. در این مطلب کلیه‌ی مواردی را که برای افزایش سرمایه از محل صرف سهام لازم است، بیان کرده‌ایم و مزایا و ویژگی‌های این روش را برشمارده‌ایم.

افزایش سرمایه و تأمین مالی

شرکت‌ها برای ادامه‌ی فعالیت خود به بودجه نیاز دارند؛ بدون فراهم نمودن این بودجه، شرکت توان ادامه‌ی انجام امور را نخواهد داشت. در حقیقت شرکت‌هایی که نتوانند این بودجه را تأمین کنند، ورشکستگی را تجربه خواهند کرد. تأمین مالی به‌منظور تأمین همین بودجه برای ادامه‌ی فعالیت‌های شرکت است که از چهار روش قابل دستیابی خواهد بود.ّ؛ّ این چهار روش عبارتند از:

1. افزایش سرمایه از طریق سود انباشته
2. افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده
3. افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
4. افزایش سرمایه از طریق صرف سهام

تأمین مالی در هر یک از روش‌های یاد شده، از طریق تکنیک‌های خاصی صورت می‌پذیرد. شرایط و مزایای هر روش، کمک می‌کند تا شرکت‌ها بر اساس موقعیت خود، از روش مناسب برای تأمین مالی ، بهره‌مند شوند. در این مقاله روش چهارم، یعنی افزایش سرمایه از محل صرف سهام را تشریح خواهیم کرد.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام و ارزش اسمی سهام

پیش از آنکه به موضوع افزایش سرمایه از محل صرف سهام بپردازیم، نیاز است تا «ارزش اسمی سهام» را شرح دهیم. ارزش اسمی سهام یا Par Value ارزش صوری است که به هر سهم اختصاص داده می‌شود. این ارزش، یک رقم است که در اساسنامه‌ی شرکت، در هنگام تأسیس و انتشار سهام شرکت، درج خواهد شد. ارزش اسمی سهام، بستگی به سرمایه‌ی اولیه‌ای دارد که در هنگام تأسیس شرکت، در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین با تقسیم سرمایه‌ی اولیه‌ی شرکت بر تعداد اوراق سهام آن، می‌توان ارزش اسمی هر سهم را تعیین کرد.

در حالت کلی در علم اقتصاد، ارزش اسمی اختصاص‌داده‌شده، بدون در نظر گرفتن تورم و عوامل دیگر خواهد بود. به همین دلیل، اغلب این ارزش، عددی بسیار پایین‌تر از ارزش بازار آن است. به عبارت دیگر، اغلب سهام ارزش واقعی بسیار بالاتری از ارزش اسمی تعیین شده خواهد داشت.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام چیست؟

صرف سهام یا share premium به معنای اختلاف قیمت و ارزش اسمی سهام یک شرکت با قیمت فروش (قیمت بازاری) هر سهم است. در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام، هدف آن است که شرکت با ارزش به دست آمده حاصل از سهام فروخته‌شده، تأمین مالی شود. در روش صرف سهام، سهام با ارزش بالاتر از ارزش اسمی آن به فروش می‌رسد. بنابراین یک مابه‌التفاوت میان ارزش بازاری سهام و ارزش اسمی آن به دست می‌آید که برای شرکت حکم تأمین مالی خواهد داشت.

مثالی از افزایش سرمایه به روش صرف سهام

برای درک بهتر این روش، مثالی می‌زنیم. تصور کنید یک شرکت 1 میلیون سهم دارد. اگر ارزش هر سهم ۱۰۰۰ ریال باشد، در حقیقت گفته می‌شود که مبلغ اسمی قانون تجارت برای سهام این شرکت، ۱۰۰۰ ریال یا همان ۱۰۰ تومان است؛ درنتیجه سرمایه‌ی ثبتی شرکت، ۱,۰۰۰,۰۰۰ ضربدر ۱۰۰۰ ریال است.

حالا اگر این شرکت برای تأمین مالی خود، قصد داشته باشد سرمایه‌ی خود را ۱۰۰ درصد افزایش دهد، برطبق روش صرف سهام، می‌بایست سهام خود را با قیمت بالاتر از قیمت اسمی به فروش برساند. حال تصور کنید که در بازار، سهام این شرکت تا ۸۰۰ تومان یا ۸۰۰۰ ریال معامله می‌شود (قیمت بازار معمولاً از قیمت اسمی بالاتر است)، در این صورت:

۱۰۰ تومان مبلغ اسمی سهام + ۸۰۰ تومان مبلغ بازار سهام = ۹۰۰ تومان

چون شرکت قصد دارد سرمایه‌ی خود را ۱۰۰ درصد افزایش دهد (به دوبرابر برساند)، این مبلغ باید بر ۲ تقسیم شود. در نظر داشته باشید که شرکت ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال سرمایه‌ی اولیه دارد و قصد دارد آن را به ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰(سرمایه‌ی اولیه) + ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰(۱۰۰ درصد افزایش سرمایه) = ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برساند. یعنی:

این ۴۵۰ تومان، قیمت جدید هر سهم است که شرکت می‌تواند به سرمایه‌گذاران جدید به فروش برساند. اکنون شرکت می‌تواند مبلغ به دست آمده از فروش ۱,۰۰۰,۰۰۰ سهم ۴۵۰ تومانی را به‌عنوان تأمین مالی خود استفاده کند؛ یعنی این هزینه را به حساب اندوخته منتقل سازد یا آن را به صورت سهام جایزه، میان سهام‌داران خود تقسیم نماید؛ همچنین می‌تواند در ازای این مبلغ سهام جدیدی صادر کرده، به سهام‌داران ارائه دهد.

نحوه‌ی انجام افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در ابتدا شرکتی که قصد دارد تأمین مالی و افزایش سرمایه‌ی خود را به روش صرف سهام انجام دهد، می‌بایست درخواست خود را به سازمان بورس ارائه دهد. برای این منظور، لازم است گزارش توجیهی برطبق روال قانونی تهیه گردد. گزارش تهیه‌شده، بعد از بررسی بازرس شرکت به سازمان بورس تحویل داده می‌شود. این گزارش در سازمان بورس بررسی خواهد شد. در صورت نبودِ مشکل و تأیید آن توسط سازمان بورس، شرکت مدت‌زمان شصت روز را برای فروش سهام خود در اختیار دارد.

اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد، آن است که شرکت اقدام به فروش سهام با مبلغ بالاتر از ارزش اسمی سهام شرکت، در بازار بورس خواهد کرد. بنابراین (طبق محاسباتی که در قسمت قبلی نشان داده شد) مبلغی بابت فروش سهام، وارد حساب شرکت می‌شود؛ اکنون شرکت باید این هزینه را مدیریت نماید. برای این‌کار، بخشی از هزینه می‌تواند تحت عنوان سرمایه به حساب سرمایه‌ی شرکت انتقال یابد و بدین طریق، شرکت سرمایه‌ی خود را افزایش دهد. مابقی مبلغ نیز می‌تواند تحت عنوان سهام جایزه، میان سهام‌داران قبلی شرکت توزیع شود. توزیع این سهام جایزه بین سهام‌داران قبلی، کمک می‌کند تا کاهش درصد سهام آن‌ها، جبران شود. توجه داشته باشید که توزیع نقدی اندوخته‌ی ایجاد شده بین صاحبان سهام، به‌موجب احکام قضایی ممنوع است.

انواع افزایش سرمایه از محل صرف سهام

روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام به دو شکل قابل انجام خواهد بود. روش اول، حفظ حق‌تقدم و روش دوم با سلب حق‌تقدم است؛ در ادامه، ویژگی هر یک از این روش‌ها شرح داده شده است.

در روش صرف سهام با حفظ حق‌تقدم، سهام‌داران فعلی شرکت در دریافت سهام اولویت خواهند داشت. بنابراین برحسب دارایی هر سهام‌دار (تعداد سهامی که یک سهام‌دار، از شرکت مذکور خریداری نموده است) و نیز میزان مبلغ تأمین‌شده از افزایش سرمایه با روش صرف سهام، سهام‌داران فعلی در اولویت قرار می‌گیرند.

در روش صرف سهام با سلب حق‌تقدم، سهام جدید شرکت به صورت عمومی در بازار سرمایه عرضه خواهد شد؛ بنابراین اولویتی برای سهام‌داران فعلی وجود ندارد.

این مطلب را از دست ندهید: صندوق سرمایه‌گذاری سهامی چیست؟

مزایای افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در هر یک از روش‌های افزایش سرمایه، مزایایی وجود دارد که شرکت‌ها بسته به شرایط خود قادر به بهره‌مندی از آن خواهند بود. در این بخش، پیرامون مزایای افزایش سرمایه از محل صرف سهام صحبت می‌کنیم.

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این روش، نبودن دغدغه برای مدیران برای بازپرداخت منبع مالی تأمین‌شده است. روشن است که هر شرکت، دوست دارد سودآوری و اعتبار بالاتری را کسب نماید؛ حال اگر این سودآوری بدون افزایش ریسک باشد، بهتر خواهد بود. در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام، نگرانی بابت کاهش درصد سهام مدیریتی وجود ندارد و از طرف دیگر، این نگرانی برای صاحبان سهام در آن شرکت نیز وجود نخواهد داشت؛ بنابراین نبودِ دغدغه، در این روش تأمین مالی به خوبی مشهود است.

مزیت دوم افزایش سرمایه از محل صرف سهام، آن است که سهام‌داران شرکت می‌توانند سهام جایزه دریافت نمایند. در قسمت قبل بیان کردیم که امکان دارد مابه‌التفاوت ناشی از قیمت فروش سهام شرکت در بازار و قیمت اسمی آن، در قالب سهام جایزه به سهام‌داران فعلی شرکت پرداخت شود. همان‌طور که از نام آن پیداست، سهام جایزه دریافت سهام بدون اختصاص هزینه است. یعنی سهام‌داران بدون این‌که وجهی را بابت خرید سهام بپردازند، سهام دریافت می‌کنند و به این طریق، دارایی سهام‌داران افزایش پیدا می‌کند.

مزیت سومی که می‌توان در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام به آن اشاره نمود، امکان به‌کارگیری آن برای اصلاح ساختار مالی شرکت است. هم‌چنین روش صرف سهام برای شرکت‌هایی که نیاز به منابع مالی سنگینی برای ادامه‌ی کار و رسیدن به اهداف توسعه‌ای خود دارند، بسیار ایده‌آل خواهد بود.

افزایش سرمایه از صرف سهام و معافیت مالی

ناگفته نماند که افزایش سرمایه از محل صرف سهام به‌صورت سلب حق‌تقدم، بر طبق قانون مصوب شده در تاریخ 29/05/1399 می‌تواند معافیت مالیاتی را برای شرکت مذکور به دنبال داشته باشد. البته این امر منوط به ارائه و تسلیم مستندات افزایش سرمایه به مرجع ثبت شرکت‌ها ظرف مدت چهار ماه پس از پایان سال مالی و ارائه‌ی گواهی ثبت افزایش سرمایه به اداره امور مالیاتی خواهد بود؛ در این حالت تا ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه‌ی مذکور از سود سال مالی قبل آن شرکت، مشمول مالیات به نرخ صفر خواهد شد.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

صرف سهام، روشی برای تأمین مالی شرکت‌ها است. در این روش، سهام شرکت در بورس برای سهام‌داران جدید با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی آن عرضه خواهد شد. درصورتی‌که مبلغ حاصل از صرف سهام، به حساب اندوخته‌های شرکت منتقل شود (و حداقل به مدت دو سال در آن حساب، نگه داشته شود)، می‌تواند توان و قدرت سودآوری شرکت را افزایش دهد. از آن‌جایی که در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، سهام‌داران قبلی نیازی به مشارکت نقدی ندارند، این روش برای آن‌ها بسیار ایده‌آل و مناسب است، همچنین به دلیل نبودِ دغدغه برای مدیران شرکت، برای سهام‌دار رأس (مدیریت) نیز این روش مناسب خواهد بود.

تغییرات سرمایه در شرکت های سهامی بخش دوم:کاهش سرمایه

درتمام شرکت ها دارایی شرکت از دارایی شرکا جدا می باشد و دلیل آن هم داشتن شخصیت حقوقی مستقل از شخصیت حقیقی شرکاء است. در شرکت های سهامی به خاطر این موضوع که شرکاء در مقابل تعهدات شرکت به جز سرمایه ای که پرداخته اند مسئولیتی ندارند، سرمایه شرکت اهمیت بیشتری می یابد و طلبکاران غیر از آن وثیقه ای ندارند. یکی از خصوصیات سرمایه شرکت، ثابت بودن آن است؛ به این معنا که ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ از این مبلغ نمی توان برداشت نمود چرا که تضمین طلب طلبکاران محسوب شده و شرکا نمی توانند با برداشت و کاهش آن به حقوق طلبکاران لطمه وارد آورند. از سوی دیگر اجباری به افزایش وجود ندارد. اما ثابت بودن میزان سرمایه را با عدم امکان تغییر آن نیز نباید اشتباه کرد؛ چه در بعضی حالات و شرایط، افزایش یا کاهش سرمایه ضرورت پیدا می کند که در این مقاله به بررسی این شرایط و طرق کاهش سرمایه در دو شرکت سهامی خاص و عام، با نگاهی بر مواد ۱۵۷ تا ۱۹۸ لایحه قانون تجارت خواهیم پرداخت.

کاهش سرمایه در شرکت های سهامی

در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت تضمینی است برای طلبکاران؛ چه اینکه هر صاحب سهمی تنها تا میزان مبلغ اسمی سهام خود نسبت به ایشان مسئول می باشد و این ها جز همین سرمایه، دستاویز دیگری ندارند. با توجه به همین امر است که نمی توان از دارایی و سرمایه شرکت برداشت نمود اما کاهش آن با حفظ حقوق طلبکاران و رعایت تساوی میان ایشان امکان پذیر می باشد.

کاهش سرمایه به دو دسته اختیاری و اجباری قابل تقسیم است که در ذیل به شرایط هریک پرداخته می شود:

کاهش اجباری سرمایه: بنا به ماده ۱۴۱ لایحه قانون تجارت هر گاه بر اثر زیان های وارده به شرکت، حداقل نصف سرمایه از بین برود هیات مدیره باید مجمع عمومی فوق العاده را جهت تصمیم گیری در خصوص انحلال یا بقای شرکت دعوت نماید. اگر این مجمع رای به بقای شرکت بدهد می بایست در همان جلسه سرمایه را تا میزان مقرر در قانون کاهش دهند. در صورتی که هیات مدیره نسبت به این دعوت اقدام نکند یا مجمع تصمیمی نگیرد، هر ذینفع می تواند با ارائه ادله قابل قبول به دادگاه، انحلال آن شرکت را درخواست دارد

طبق تبصره ماده ۱۸۹ از لایحه قانون فوق الذکر، کاهش اجباری سرمایه به دو صورت امکان پذیر است: کاهش مبلغ اسمی یا کاهش تعداد سهام موجود

• کاهش مبلغ اسمی سهام مانند اینکه ارزش ریالی هر سهم ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال باشد و شرکت آن را به ارزش ریالی ۲۰۰٫۰۰۰ یا کمتر کاهش دهد. در این خصوص ماده ۱۹۶ اطلاع رسانی به صاحبان سهام را لازم دانسته و اشعار می دارد: برای کاهش بهای اسمی سهام شرکت و رد مبلغ کاهش یافته هر سهم هیأت مدیره شرکت باید مراتب را طی اطلاعیه‌ای به اطلاع کلیه‌صاحبان سهم برساند.اطلاعیه شرکت باید در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی‌های مربوط به شرکت در آن نشر می‌گردد منتشر شود و برای صاحبان سهام‌بانام توسط پست سفارشی ارسال گردد.

• کاهش تعداد سهام: مثل اینکه شرکتی که ۲۰۰٫۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریالی دارد، سرمایه را به ۱۰٫۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریال یا کمتر کاهش دهد

نکته قابل توجه در این نوع کاهش سرمایه این است که طلبکاران و سایرین مانند صاحبان سهام نمی توانند به آن اعتراض نمایند.

کاهش اختیاری سرمایه:

ممکن است صاحبان سهام به این نتیجه برسند که بیش از حد نیاز در شرکت سرمایه گذاری ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ نموده اند و بهتر است که سرمایه خود را مسترد داشته و در امر دیگری سرمایه گذاری نمایند. با کاهش سرمایه شرکت، مسئولیت صاحبان سهام نیز به همان نسبت کمتر خواهد شد.

بنا به تبصره ماده ۱۸۹ لایحه، کاهش اختیاری سرمایه تنها از طریق کاهش بهای اسمی سهام و آن هم با شروط زیرعملی خواهد شد :

• لطمه ای به تساوی حقوق صاحبان سهام وارد نشود
• سرمایه شرکت از حداقل مقرر درقانون –در شرکت های سهامی عام حداقل ۵ میلیون ریال و در شرکت های سهامی خاص حداقل ۱ میلیون ریال- کمتر نشود
• مبلغ کاهش یافته میان صاحبان سهام به تساوی تقسیم گردد
• هیات مدیره حداکثر تا یک ماه این تصمیم را در روزنامه رسمی و روزنامه ای که اگهی های شرکت در آن منتشر می شود، اگهی نماید.

به صورت خلاصه، نحوه کاهش اختیاری سرمایه به این صورت است :

• درج اگهی توسط هیئت مدیره در روزنامه کثیرالانتشار مبنی بر کاهش سرمایه و طی شدن حداقل یک ماه از تاریخ انتشار طبق ماده ۱۹۲ لایحه
• عدم ارجاع طلبکاران که منشا طلبشان قبل از نشر اگهی بوده بنا به ماده ۱۹۳
• تایید و صدور حکم قطعی دادگاه صالحه در خصوص اجرایی شدن مصوبات مجمع عمومی فوق العاده در خصوص کاهش سرمایه طبق ماده ۱۹۵

گفتنی است که برخلاف کاهش اجباری، اعتراض به این نوع کاهش از سوی طلبکاران و سایرین امکان پذیر است اما در صورتی که این اعتراض در دادگاه صالح وارد تشخیص شود، اما شرکت نسبت به پرداخت طلب این معترضان اقدامی نکرده و وثیقه ای به دادگاه نسپرده باشد، دیونی که سررسیدشان نرسیده و به اصطلاح، موجل بوده اند، حال شده و فورا قابل پرداخت می گردند. در این خصوص طبق ماده ۱۹۵ لایحه تا زمانی که حکم قطعی ای از سوی دادگاه صادر نشده و به موقع اجرا گذارده نشده باشد، کاهش سرمایه ممنوع می ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ باشد

مرجع تصمیم گیری در خصوص کاهش سرمایه

همانطور که قبلا نیز مطرح شد، مجمع عمومی فوق العاده رکنی است که در شرکت های سهامی به امر تغییرات سرمایه از جمله کاهش سرمایه می پردازد. در این خصوص طبق ماده ۱۹۰ لایحه هیات مدیره شرکت می بایست حداقل ۴۵ روزقبل از تشکیل این مجمع پیشنهاد کاهش سرمایه را به بازرسان شرکت اطلاع دهد. در این پیشنهاد باید دلایل موجه در راستای لزوم کاهش سرمایه و گزارشی از بدو سال مالی ارائه گردد. بازرسان با بررسی گزارش نظر خود را به مجمع اعلام نموده و ایشان پس از بررسی جوانب امر، تصمیم گیری خواهد کرد.

لزوم ثبت کاهش سرمایه

طبق بند سوم از ماده ۱۰۶ لایحه، کاهش سرمایه از جمله موضوعاتی است که می بایست به وسیله یک نسخه از صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده به عنوان مرجع مصوب این تغییر، به مرجع ثبت شرکت ها ارسال گردد که اطلاع سانی این امر با هیات مدیره خواهد بود.

ماده ۱۵۷ تا ماده۱۹۸

ضمانت اجرای جزایی در خصوص کاهش سرمایه

بنا به ماده ۲۶۴ لایحه در صورتی که رئیس و اعضای هیات مدیره در خصوص کاهش سرمایه تهمیدات زیر را به خرج ندهند به پرداخت بیست هزار رسال تا دویست هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد:

ارزش اسمی سهام به چه معناست؟

سهام جمع مکسر سهم است. سهم به موجب بند 2 ماده یک قانون تشکیل شرکت های تعاونی مصوب 1350 چنین تعریف شده است : سهم واحدی از سرمایه یک شرکت یا اتحادیه تعاونی است که میزان آن ، در اساسنامه ذکر می شود و به موجب ماده 24 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347 : ” سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد. ورقه سهم ، سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد.

تبصره 1- سهم ممکن است بانام و یا بی نام باشد.

تبصره 2- در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند، این گونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود.

ارزش ریالی تمام سهام یک شرکت با یکدیگر برابر است؛ اما هر سهم یا بلوک سهام می تواند اختیارات قانونی متفاوتی داشته باشد.

با توجه به مقررات قانونی، سهام به : بانام ، بی نام ، انتفاعی ، موسس، ممتاز ، جایزه ، مدیریتی ، کنترلی و نقدی و غیرنقدی قابل تقسیم اند.

نکات مندرج در ورقه سهم

به موجب ماده 26 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت ، در ورقه سهم نکات ذیل باید قید شود:

1. نام شرکت و شماره ثبت آن در دفتر ثبت شرکت ها.

2. مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخت شده آن.

3. تعیین نوع سهم

4. مبلغ اسمی و مقدار پرداخت شده آن به حروف و با اعداد.

5. تعداد سهامی که هر ورقه نماینده آن است.

سهم با نام

سهم با نام ” سهمی است که در ورقه راجع به آن ، نام صاحب سهم قید شده و یا در دفتر سهام شرکت ثبت شده است ” در فرض اخیر باید روی ورقه سهم قید شود که سهم ، بانام است. قانون گذار در مواردی، صدور سهام بانام را الزامی کرده است، مانند صدور گواهینامه موقت بانام سهام ، سهام وثیقه مدیران شرکت ، سهام شرکت های سهامی خاص، سهام شرکت های دولتی.

انتقال سهام بانام ، باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد. انتقال دهنده و یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند. مزیت سهام بانام در این است که در هنگام سرقت یا مفقود شدن و یا جعل ،امکان اثبات ادعا آسان تر است، همچنین امکان کنترل سهامداران این نوع سهام ، راحت می باشد. یعنی؛ شرکت می داند که سهامش در دست چه کسانی است.

سهام بی نام

سهمی است که ورقه راجع به آن متضمن نام صاحب سهم نیست، بلکه به صورت سند در وجه حامل تنظیم می شود. سهم بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و ملک دارنده آن شناخته می شود، مگر این که خلاف آن ثابت شود.

مزیت سهام بی نام در سرعت نقل و انتقال و وجود راه گریز از هزینه های قانونی نقل و انتقال قراردادی یا قهری ) ارث( و امکان وثیقه گذاری آسان ) با قبض عین ( است.

سهم انتفاعی

سهم انتفاعی وقتی مصداق می یابد که ارزش اسمی سهم با استفاده از اندوخته های اختیاری یا سود قابل تقسیم به صاحب آن پرداخت شده و سهام – مستهلک شده – ابطال می شود، لکن دارنده سهم تمام حقوق سابق خود را از قبیل حق رای، گرفتن سود و … حفظ می کند، جز این که در حین تصفیه شرکت ، نمی تواند ارزش اسمی سهم را مطالبه کند؛ چون قبلاَ آن را دریافت کرده است.

این نوع سهام بیشتر در شرکت هایی به کار گرفته می شود، که به موجب امتیازنامه دولتی تشکیل شده باشد .

طبق امتیازنامه مزبور شرکت موظف شده باشد که در پایان امتیاز، کلیه دارایی شرکت را مجاناَ به امتیازدهنده واگذار کند. در این صورت شرکت سعی می کند در ظرف مدت معینی اصل سرمایه سهامداران را مستهلک و به صاحبان سهام مسترد کند.

سهم موسس

سهم موسس سهمی است که صاحب آن به دلیل ارائه خدماتی در زمان تاسیس شرکت از مزایایی از قبیل قسمتی از منافع شرکت یا قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی مانده شرکت در حین تصفیه، بهره مند می شود. این نوع سهام برای موسسین در نظر گرفته می شود.

سهم ممتاز

به موجب ماده ) 42 ( لایحه قانونی " هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است ، طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده ، سهام ممتاز صادر نماید. امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد. هر گونه تغییر در امتیازات سهام ممتاز باید با تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت و با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد."

سهام ممتاز در مواردی که شرکت احتیاج به افرادی متخصص و یا ازدیاد سرمایه فوری دارد که از طریق عادی جلب چنین اشخاص یا سرمایه ای امکان نداشته باشد؛ از طریق انتشار سهام ممتاز صورت می پذیرد. البته سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید.

از جمله امتیازاتی که برای سهام ممتاز می توان در نظر گرفت ، عبارتند از:

-نصف قیمت اسمی سهام را بپردازند.

-دو برابر سهام عادی، سود سهام را دریافت دارند.

-در موقع انحلال شرکت، مبلغ اسمی سهام آن ها را پرداخت کنند و سپس شرکت به حالت تصفیه درآید و به بقیه صاحبان سهام هزینه های عادی پرداخت شود.

سهم جایزه

سهمی است که در ازای اضافه ارزشی که از سهامداران جدید دریافت می شود، به سهامدارانی که از قبل سهامدار شرکت بوده اند، اختصاص داده می شود. به این سهم ” حق امتیاز سهم ” نیز گفته می شود.

سهام مدیریتی

میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیأت مدیره شرکت دارد.

حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارنده آن قادر به تعیین اکثریت اعضاء هیأت مدیره شرکت باشد.

سهام نقدی

تمام قیمت آن نقداَ پرداخت می شود و یا قسمتی نقدی پرداخت می گردد و برای قسمت دیگر تعهد پرداخت صورت می پذیرد. میزان ارزش اسمی سهام به چه معناست؟ پرداختی سهم در زمان ثبت شرکت از سی و پنج درصد سرمایه ای که طبق اساسنامه تعهد شده است ، نباید کم تر باشد. صد در صد سرمایه شرکت در زمان تاسیس می تواند سرمایه نقدی باشد .

لیکن این امر امکان پذیر نخواهد بود که تمامی سرمایه شرکت در بدو تاسیس به صورت سرمایه غیرنقدی تامین شود.

سهام غیرنقدی

سهامی است مثل ساختمان ، ماشین آلات ، کارخانه و غیره . هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیرنقدی داشته باشند ؛ موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسس، نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت

دادگستری را در مورد ارزیابی آورده غیرنقدی استفسار نمایند ؛ و آن را در گزارش اقدامات خود در اختیار مجمع عمومی موسس بگذارند.