آیا حکم شرعی خریدوفروش استیبل کوین ها با سایر رمزارزها متفاوت است؟
استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که از یک طرف مانند ارزهای فیات رایج دنیا، ثبات قیمتی داشته و دچار نوسان نمیشوند و از طرف دیگر امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنش های دارایی های مجازی را حفظ کرده اند.
(تصویر شماره 1) (تصویر شماره 2)
ایران اکونومیست ، استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که از یک طرف مانند ارزهای فیات رایج دنیا، ثبات قیمتی داشته و دچار نوسان نمیشوند و از طرف دیگر امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنش های دارایی های مجازی را حفظ کرده اند. این ویژگیها باعث شده است که طی دو سال گذشته، استفاده از انواع و اقسام این نوع رمزارز در سرتاسر جهان رشد و گسترش یابد. این موضوع بهخصوص وقتی برای ما اهمیت بیشتری پیدا میکند که در این مدت، استفاده از استیبل کوین ها در جمهوری اسلامی ایران نیز گسترش یافته و وجهه قانونی پیدا کرده است. به عنوان مثال، علی صالح آبادی، رییس کل بانک مرکزی، در بیست و نهمین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی، از اجرای «رمز ریال» به عنوان یک استیبل کوین در آینده نزدیک خبر داد. با این تفسیر، این سوالها به ذهن متبادر میشوند که «آیا حکم شرعی خریدوفروش استیبل کوین ها با سایر رمزارزها متفاوت است؟» و «آیا خریدوفروش استیبل کوین ها به لحاظ فقهی بلامانع است؟».
(تصویر شماره 3)
در گزارش پیشرو خریدوفروش استیبل کوین ها به لحاظ فقهی بررسی شده و تفاوت حکم شرعی آنها با سایر رمزارزها بیان شدهاست. معرفی استیبل کوین ها
استیبل کوین ها (Stablecoins) یا ارزهای دیجیتالِ باثبات، یکی از نوآوری های جالب دنیای ارزهای دیجیتال هستند که ویژگی بارز این رمزارزها، ثبات قیمت آنهاست. قیمت این رمزارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمی شود.
استیبل کوین ها با این هدف طراحی شده اند که از طرفی ثبات قیمتی شبیه به آن چیزی که در ارزهای فیات قوی مشاهده می کنیم را برای ارزهای دیجیتال به ارمغان بیاورند و از طرف دیگر، امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنش های دارایی های مجازی را حفظ کنند.
یک سوءتفاهم رایج درباره استیبل کوین ها، ثابت بودن ارزش آنها نسبت به تمامی پول های فیات است. درواقع وقتی از «استیبل کوین» یا «ارز دیجیتال باثبات» صحبت می کنیم، باید بدانیم که مفهوم ثبات قیمت، امری کاملاً نسبی است. به عنوان مثال، استیبل کوین های دلاری، فقط نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند اما اگر قیمت دلار در برابر سایر ارزهای ملی دستخوش تغییر شود، قیمت استیبل کوین ها هم به همان نسبت تغییر خواهد کرد. همچنین استیبل کوین هایِ با پشتوانه دارایی (مانند طلا) و یا استیبل کوین های جفت شده با ارزهای دیجیتال مثل WBTC، ارزشی معادل با واحد های پشتوانه خود دارند که لزوماً به معنای ارزش دلاری ثابت نیست.
به طورکلی، ارزش استیبل کوین ها فقط نسبت به ارز یا دارایی خاصی ثابت است. درحالی که ارزها یا دارایی های پشتوانه استیبل کوین ها خود می توانند ارزش متغیری نسبت به سایر واحد های سنجش ارزش داشته باشند. انواع استیبل کوین بر اساس نحوه عملکرد
توضیحِ انواع استیبل کوین ها ازاین جهت برای ما حایز اهمیت است که حکم شرعی برای هریک از آنها، متناسب با سازوکار و عملکردشان، متفاوت است. استیبل کوین ها به طورکلی به پنج دسته تقسیم میشوند: استیبل کوین با پشتوانه پول ملی، دارایی، رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکن ها . در ادامه هریک از این دستهها به صورت مختصر معرفی میشوند؛ هدف از این معرفی، شناخت هردسته جهت بررسی حکم شرعی آنها به صورت مجزا میباشد. استیبل کوین با پشتوانه پول ملی
استیبل کوین های با پشتوانه فیات، همیشه ارزشی معادل واحد های فیات پشتوانه خود دارند؛ به این صورت که در ازای عرضه هر کوینِ جدید به بازار، یک واحد از ارز فیات به خزانه این استیبل کوین افزوده نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال خواهد شد. این نوع استیبل کوین ها ماهیتی غیرمتمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضه آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود.
شاید مشهورترین استیبل کوین از این دسته، دلار تتر یا USDT باشد. قیمت دلار تتر همیشه معادل یک دلار است و بنیاد تتر به عنوان نهادِ پشتیبانِ این استیبل کوین، متعهد شده است که به ازای هر واحد از این استیبل کوین که منتشر میشود، یک دلار در بانک ذخیره کند. استیبل کوین با پشتوانه دارایی
استیبل کوینی که با دارایی پشتیبانی می شود، شبیه به نوعِ با پشتوانه فیات است؛ با این تفاوت که دارایی های فیزیکی نظیر طلا را به عنوان پشتوانه نگهداری می کند. استیبل کوین های با پشتوانه دارایی، ارزهای فیات را با طیف متنوعی از وثیقه های ملموس جایگزین می کنند که دراین بین طلا که یک ذخیره ارزش سنتی به شمار می آید، یکی از رایج ترین این وثیقه هاست.
استیبل کوین های با پشتوانه دارایی نیز همانند دسته قبل، ماهیتی متمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضه آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود. یک مثال از این دسته از استیبل کوین ها، رمزارز پیمان یا PMN است که قیمت هر واحد از آن بدون اینکه نسبت به قیمت طلا تغییر کند، همیشه معادل یک سوت طلا میباشد. رمزارز پیمان بر بستر بلاک چین ققنوس فعالیت میکند که یک بلاک چین ایرانی محسوب شده و با مشارکت چهار بانکِ ملت، ملی ایران، پاسارگاد و پارسیان ایجاد شده است. استیبل کوین با پشتوانه رمزارز
استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال از وام هایی با وثیقه مازاد استفاده می کنند تا ارزششان را ثابت نگه دارند. استیبل کوین های مبتنی بر ارز دیجیتال با سبدی از یک یا چند ارز دیجیتال پشتیبانی می شوند. ازآنجایی که ارزهای دیجیتال خود بسیار بی ثبات هستند، این استیبل کوین ها وام هایی با وثیقه مازاد بسیار زیاد ارایه می دهند و از وام گیرندگان می خواهند توکن های خود را در قراردادهای هوشمند قفل کنند. درصورتی که ارزش وثیقه بیش از حد کاهش یابد، توکن های وثیقه نقد می شوند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری شود.
دای یکی از بهترین مثالها برای استیبل کوین های با پشتوانه رمزارز است. رمزارز دای یا DAI یک توکن روی بلاک چین اتریوم است که ارزشی ثابت معادل یک دلار آمریکا دارد. قیمت ارز دیجیتال دای به کمک قراردادهای هوشمند همواره در یک محدوده ثابت حفظ می شود؛ به همین خاطر، دای به عنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز شناخته می شود.
همان طور که گفته شد، استیبل کوین های با پشتوانه رمزارز مانند دای، غیرمتمرکز هستند زیرا هیچ نهادی به عنوان یک مرکز کنترل وجود ندارد که بتواند قیمت دای را کنترل یا تغییر دهد بلکه در تمام امور توسط قراردادهای هوشمند که از نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال قبل طراحی شدهاند، انجام میشود. استیبل کوین الگوریتمی
استیبل کوین های الگوریتمی همان طور که از نامشان پیداست، از الگوریتم ها و قراردادهای هوشمند برای محافظت از ثبات قیمتی بهره می برند. این استیبل کوین ها با سیاست افزایش یا کاهش عرضه (در زمان های موردنیاز) و با استفاده از نیروهای بازار، سطح قیمت خود را ثابت نگه می دارند.
آنچه که استیبل کوین های الگوریتمی را از سایر انواع استیبل کوین ها، خصوصاً استیبل کوین های با پشتوانه رمزارز مانند دای، متمایز می کند، بی پشتوانه بودن آنهاست. در واقع استیبل کوین های الگوریتمی، پیچیده ترین نوع استیبل نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال کوین های غیرمتمرکز هستند که ارزش آنها به وسیله الگوریتم های ویژه و قرارداد های هوشمند کنترل می شود. این الگوریتم ها به طور خودکار عرضه توکن را در بازار افزایش یا کاهش می دهند تا از این طریق، قیمت توکن را با ارز فیاتی که مدنظر آن است برابر نگه دارند.
تِرا یواسدی یا UST، یکی از مشهورترین استیبل کوین ها و استیبل کوین مطرح الگوریتمی بود که تا یکی دو ماه قبل (اردیبهشت 1401)، از لحاظ ارزش بازار، سومین استیبل کوین بزرگ بازار بود اما با کاهش ارزش بیتکوین و وقوع یکسری اتفاقات در بلاک چین این استیبل کوینِ غیرمتمرکز، UST نتوانست به واسطه الگوریتمها قیمت خود را در سطح یک دلار حفظ کند و با قرارگرفتن در یک سیکل ویرانگر، ارزش آن تا نزدیک صفر سقوط کرد. رپد توکن ها
یک توکن رپد (Wrapped Token) ارز دیجیتالی است که پشتوانه آن یک ارز دیجیتال دیگر است. خیلی از کارشناسان این نوع ارز دیجیتال را استیبل کوین نمی دانند چراکه کاربردهای گسترده ندارد و چندان مستقل نیست.
اصطلاح رپد به معنای «پوششی» است و از این نام می توان توکنی را تصور کرد که در پوشش یک توکن یا کوین دیگر قرار گرفته است. به عبارت دیگر، واحدهای یک ارز دیجیتال در یک آدرس مخصوص ریخته می شود و به ازای آن به طور خودکار در شبکه دیگر، توکن رپد ایجاد می شود.
رپد بیت کوین یا WBTC ، یک مثال از رپدتوکنها است که در واقع نماینده از بیتکوینهایی است که در بلاک چین اتریوم معامله میشوند. بررسی فقهی استیبل کوین ها
در ابتدا برای بررسی نظر شریعت در مورد استیبل کوین ها باید به این نکته توجه داشت که به صورت کلی علما در مواجهه با رمزارزها دودسته نظر دارند: دسته اول استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی دانسته نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال و دسته دوم معتقدند که رمزارزها در اصل مشکل شرعی ندارند؛ بنابراین برای افرادی که مقلد و پیرو دسته دوم فقها هستند، به طریق اولی استفاده از استیبل کوین ها هم بلامانع خواهد بود. اما در مورد افرادی که مقلد دسته اول فقها هستند، باید بررسی کنیم که آیا استیبل کوین ها هم شامل این حکم میشوند یا اینکه حکم شرعی استیبل کوین ها متفاوت است.
در ماه آوریل سال 2018 مقالهای از بنیاد اندونزیایی Blossom Finance منتشر شد که در آن به بررسی کامل ارزهای دیجیتال و بلاک چین از نظر شرع پرداخته شده است. پس از انتشار این مقاله فوقالعاده، قیمت بیتکوین یکباره هزار دلار رشد کرد زیرا محمد ابوبکر، نویسنده مقاله، محتوا و نتیجهگیری امیدوارکنندهای دررابطه با ارزهای دیجیتال بیان کرده بود.
در مقاله محمد ابوبکر آورده شده است که فقهایی که استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی میدانند، برای این حکم خود، دلایلی آوردهاند که به صورت کلی دلایل فقها با یکدیگر مشترک هستند و در پنج دسته طبقهبندی میشوند. در این قسمت از گزارش، ما به بررسی این نکته میپردازیم که آیا این پنج علت در مورد استیبل کوین ها نیز صدق میکند یا خیر؛ بنابراین درصورتی که این دلایل برای یک یا چند دسته از استیبل کوین ها صدق نکنند، این دسته یا دستهها دارای اشکال شرعی نخواهند بود. در ادامه به بررسی صدق یا عدم صدق کردن این علتها در مورد استیبل کوین ها میپردازیم: بیت کوین و سایر رمزارزها پول رایج قانونی نیستند
در مورد گروه اول و دومِ استیبل کوین ها این نکته وجود دارد که این استیبل کوین ها نماینده یک پول یا دارایی رایج قانونی هستند و فقط نمودی از آن دارایی بر بستر بلاک چین هستند؛ بنابراین این دلیل در مورد دسته اول و دوم استیبل کوین ها صدق نمیکند. صادرکننده بیتکوین نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال و بسیاری از رمزارزها ناشناس است
در بررسی این علت، باید به این نکته توجه کنیم که صادرکننده اکثر استیبل کوین ها شناخته شده هستند و در حال حاضر استیبل کوین مطرحی در بازار وجود ندارد که صادرکننده آن ناشناخته باشد؛ بنابراین این علت برای هیچکدام از دستههای استیبل کوین ها صدق نمیکند. رمزارزها زیر نظر قدرت مرکزی یا پشتوانه دولت نیستند
دسته اول و دوم استیبل کوین ها (استیبل کوین های دارای پشتوانه فیات یا دارایی)، از طرفی فقط نماینده یک ارز یا دارایی هستند که پشتوانه دولت ها را دارد و از طرف دیگر سرعت، امنیت، سهولت استفاده و بقیه ویژگی های سایر رمزارزها را دارند. رمزارزها نوسانات زیادی دارند
برای اینکه این دلیل حرمت رمزارزها را دررابطه با استیبل کوین ها بررسی کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که اساساً استیبل کوین ها رمزارزهای دارای ثبات قیمت هستند و از ابتدا این اشکال بر استیبل کوین ها وارد نیست. استفاده رمزارزها برای پول شویی
باید توجه داشت که این دلیل یک عامل خارجی است که مستقیماً ارتباطی با معیار قانونی اسلامی یک پول ندارد. به طورکلی، استفاده از یک چیز مشروع برای هدف نامشروع، آن را نامشروع نمی سازد. برای مثال می توان به یک روایت از پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، اشاره کرد که او فروش انگور به یک تاجر شراب را ممنوع اعلام کرده بود اما ایشان هرگز استفاده از خود انگور را ممنوع اعلام نکردند.
به طور خلاصه از موارد فوق میتوان به این نتیجه رسید که اولاً برای مقلدینِ مراجعی که استفاده از رمزارزها را بلامانع می دانند، به صورت اولی استفاده از استیبل کوین ها هم بلامانع خواهد بود و ثانیاً برای مقلدین مراجعی که استفاده از رمزارزها را حرام اعلام کرده اند، تنها استفاده از استیبل کوین های نوع اول و دوم (استیبل کوین با پشتوانه پول ملی و استیبل کوین با پشتوانه دارایی) بلامانع خواهد بود زیرا هیچ یک از علل حرمت رمزارزها دررابطه با این دودسته صدق نمیکند. اما در مورد دستههای سوم تا پنجم از استیبل کوین ها (استیبل کوین با پشتوانه رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکنها)، مقلدین باید به نظر مرجع خود دررابطه با رمزارزها رجوع کنند.
حمیدرضا علی اکبرزاده آرانی، دبیر کمیته تأمین مالی دفتر مطالعات رونق تولید دانشگاه امام صادق (ع)
/
حکم شرعی کاشت ناخن و مژه از دیدگاه اسلام
این روزها در دنیای مد کاشتن ناخن و اکسنشن مژه در بین خانم ها بسیار رواج پیدا کرده که در ادامه احکام مراجع تقلید را در رابطه با این موضوع می خوانید.
به گزارش ایلنا، در هر دوره ای از گذشته، زنان از ابزارهای مختلفی برای زیباتر شدن استفاده می کردند. این ابزارها معمولا در حنا، سورمه و سرخاب و . خلاصه می شد، اما به مرور تنوع این وسایل بیشتر شد و امروزه شاهد کاشت مژه و ناخن، لیفت و بوتکس و غیره علاوه بر پیشرفت لوازم آرایشی هستیم.ویژگی خاص تکنیک های آرایشی جدید این است که به سادگی از بین نمی روند،مثلا ناخن های کاشته شده با حلال هایی هممچون استون یا لاک پاک کن برداشته نمی شوند و برای از بین رفتن آنها باید تا رشد مجدد ناخن ها صبر کرد، همچنین اکستنشن مژه حداقل تا 6 ماه به تار موی انسان می چسبد و قابل شستشو نیست.
این خدمات جدید چند سالی است که با تبلیغات گسترده در سالن های زیبایی انجام می شود، اما ارائه این نوع خدمات، خانمها را با برخی از سوالات پیرامون احکام شرعی آنها مانند وضو و غسل مواجه می سازد.مثلا پرسیده می شود که آیا کاشت ناخن ومژه مانع از رسیدن آب وضو و غسل به پوست و ناخن می شود؟ در این بخش کاشت ناخن و مژه را از دیدگاه اسلام بررسی می کنیم.
حکم کاشت ناخن و اکستنشن مژه
کاشت یا اکستنشن مژه تکنیکی است که در آن هر تار مژه مصنوعی با چسب مخصوص به مژه ها چسبیده می شود و با شستشو از بین نمی رود. با اینکه این روش به خودی خود اشکال ندارد، اما اگر مانع رسیدن آب به مژه ها هر چند کم شودو جدا کردن آن در هنگام وضو یا غسل امکان نداشته و با سختی و مشقت همراه شود، انجام آن جایز نیست.اما اگر چسب در انتهای مژه نبوده و روی پوست نریزد، غسل و وضو بدون اشکال خواهد بود.البته این فرض بسیار نادر است.
کاشت ناخن نیز از ابزار زیبایی جدیدی است که طرفداران بسیاری دارد. اما برای تائید یا رد این موضوع از دیدگاه شرعی و اسلام باید به فتوا و کلام مراجع تقلید که در این زمینه قابلیت و توانایی دادن حکم را دارند، مراجعه نمود.
پاسخ به سوالاتی درباره حکم شرعی کاشت ناخن و مژه
1_ آیا کاشتن ناخن یا اکستنشن مژه از نظر اسلام اشکال دارد یا خیر؟
طبق نظر اکثر فقها صرف کاشت ناخن، مژه و سایر روش های آرایشی برای اعضای بدن فی نفسه دارای اشکال فقهی نیست و این مسئله در مورد کاشت ناخن و مژه نیز صدق می کند. اما در مورد کاشتن ناخن و مژه، باید به این مسئله توجه داشت که:
طبق نظر اغلب مراجع تقلید و فقها، اگر کاشت ناخن زینت محسوب شود باید دست ها را از دید نامحرم پوشاند. البته علما زینت بودن یا نبودن کاشت ناخن ها را به تشخیص عرف جامعه واگذار کرده اند. با توجه به این که در حال حاضر افراد کاشت ناخن را به جز مواردی که پزشک برای رفع مشکل و بیماری حاد تشخیص می دهد، برای زیباتر شدن ناخن ها استفاده می کنند و طبق نظر همه ناخن های کاشته شده از ناخن های کوتاه و بدون حالت زیباتر است، به همین دلیل نوعی زیبایی به شمار می رود و باید از دید نامحرم پوشانده شود.
«کاشت ناخن با فرض صدق زینت باید از نامحرم پوشیده شود. تشخیص زینت بودن یا نبود موکول به نظر عرف جامعه است.» ( استفتاء کتبی از دفتر آیت الله خامنه ای)
2_ آیا وضو، غسل و نماز با ناخن کاشته شده صحیح است یا باطل ؟
طبق نظر اکثر علمای فقیه، کاشت ناخن یا چسباندن مژه و ناخن، از روی عمد مانعی برای وضو و غسل ایجاد می کند که از رسیدن آب به ناخن و مژه ها جلوگیری می نماید و باید در اولین فرصت برای نماز برداشته شوند.در غیر اینصورت وضو و غسل و نماز باطل می شود. وضو و غسل جبیره فقط در مواردی مانند تنگی وقت نماز و یا در سفر بودن و یا به هنگام شب و سحر که امکان دسترسی به آرایشگاه و برداشتن مانع وجود ندارد صحیح است، به غیر از این موارد وضو و غسل جبیره نادرست و باطل می باشد؛ بنابراین باید در اسرع وقت اقدام به برداشتن ناخن و مژه نمائید در غیر اینصورت وضو یا غسل جبیره ای باطل می باشد درنتیجه نماز نیز باطل می شود.
برخی از علما به غیر قابل برداشت بودن ناخن و مژه پرداخته اند که باید نظر مرجع تقلید خود را به طور کامل بررسی نمود تا هیچ تردیدی در انجام وضو یا غسل و نماز باقی نماند. متاسفانه برخی از افراد با ساده انگاشتن مسائل، این برداشت را از حکم مراجع دارند که چون برداشتن ناخن ها سخت است و خود علما نیز وضو و غسل جبیره را برای این امر قرا دادند، پس به راحتی می توان با کاشت ناخن و مژه، وضو، غسل و نماز را انجام داد، در صورتی عده ای از افراد با اشتباه و تحلیل غلط از احکام الهی ، اسباب باطل شدن وضو، غسل و نماز دیگران را نیز فراهم می کنند.
مجوز قانونی برای فعالیت در حوزه ارز دیجیتال وجود ندارد
ایسنا/همدان معاون قضایی دادگستری کل استان همدان گفت: در کشور هیچ مجوز قانونی برای فعالیت در حوزه ارز دیجیتال(بیتکوین) صادر نشده و بانک مرکزی صراحتاً به صورت رسمی ممنوعیت فعالیت در این حوزه را اعلام کرده است.
عباس نجفی در رابطه با موضوع تب خرید ارز دیجیتال یا بیت کوئین در فضای مجازی اظهار کرد: بیتکوین یک رمز ارز یا به قول عوام پول دیجیتال است که فقط در فضای مجازی معنا می یابد و مانند اسکناس یک پول چاپی و فیزیکی قابل رؤیت نیست و توسط هیچ دولت، نهاد یا بانک مرکزی کنترل و نظارت نمی شود و در واقع مبادلات خود اشخاص است که در این حوزه تعیین‌کننده است.
وی با اشاره به اینکه در ایران از یک دهه اخیر بحث بیت کوین به شدت مورد توجه و تبلیغ کاربران قرار گرفته است، تصریح کرد: ابهامات زیادی درباره ارز دیجیتال در تمام کشورها وجود دارد، چراکه هیچ دولتی به صورت رسمی، مسئولیت و پذیرش این موضوع را به عهده نمی‌گیرد و یکی از اساسی‌ترین ایراداتی که بر این نوع مبادلات وارد میشود عدم نظارت از سوی دولت‌ها بر این نوع نقل و انتقالات و آثار تبعات آن بر وضعیت اقتصادی کشورها است.
وی ادامه داد: بنابراین به علت فقدان یک سازوکار نظارتی دقیق و مشخص همچنین مبهم بودن زوایای متعدد این نوع مبادلات، دولت‌ها چندان از آن استقبال نمی‌کنند، از سوی دیگر هنوز ضمانت اجرایی در قوانین به علت نوظهور بودن این پدیده برای آن درنظر گرفته نشده است.
نجفی اضافه داد: با وجود ابهامات متعدد ارز دیجیتال(بیت کوین)، به تازگی در کشور ما تبلیغات زیادی در فضای مجازی درباره این نوع مبادلات صورت می‌گیرد و عده‌ای زیادی مشغول دادوستد در این حوزه هستند، هر چند هیچ مبنای قانونی برای فعالیت در این بخش نداریم و مجوز قانونی برای اشخاصی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، صادر نشده و بانک مرکزی نیز صراحتاً به صورت رسمی ممنوعیت فعالیت در این حوزه را اعلام کرده است.
شائبه ایجاد ضرر در حوزه ارز دیجیتال
وی در بخش دیگری بیان کرد: در پی استفتائاتی که در رابطه با سرمایه‌گذاری در حوزه ارز دیجیتال از مراجع عظام تقلید صورت گرفت است، بسیاری از فقها مبحث حرمت یا احتیاط در ترک آن و قاعده نفی ضرر را مطرح کردند، یعنی باید معاملات شفاف و گویا باشد و به نحوی مبهم و مجمل نباشد که شائبه ایجاد ضرر برای طرفین یا یکی از آنها ایجاد کند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان همدان اضافه کرد: بیتکوین سازوکار روشن، مشخص و قابل کنترلی ندارد و با شرایط فعلی به عقیده اکثر مراجع تقلید، دارای اشکال شرعی است البته امکان دارد در آینده با ایجاد ساختاری نظام‌مند اشکالات وارده به آن، مرتفع شود.
وی اضافه کرد: با توجه به شرایط فعلی، مدیران اقتصادی و دولت باید ابعاد و زوایایی ارز دیجیتال را بررسی کنند، در صورتی که مشخص شود فعالیت در این حوزه به نفع منافع ملی و فردی است، باید ایرادات اساسی به آن رفع و سازوکار نظارتی- کنترلی و ضمانت اجرای تخلف از قواعد برای آن طراحی شود تا فعالیت افراد در این بستر قابل کنترل شود.
نجفی تأکید کرد: در حال حاضر قانون خاص و مشخص در کشور با موضوع بیت کوین وجود ندارد اما براساس عمومات جزایی اگر رفتار فرد منطبق با یکی از عناوین جزایی باشد باید بر آن مبنا با فرد خاطی برخورد شود؛ مثلاً ممکن است فرد با اغفال، ارائه مستندات دروغین و امیدوار کردن قربانی به سودهای مالی او را متقاعد کند که وارد این حوزه شود سپس اموال قربانی را ربوده و از وی کلاهبرداری کند که براساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاد، اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ قابل تعقیب و پیگیری است.
معاون قضایی دادگستری کل استان همدان ادامه داد: در مواردی نیز ممکن است داده‌های فرد در فضای مجازی مورد سرقت واقع شود که براساس قانون جرائم رایانه ای قابل تعقیب و پیگیری است همچنین در راستای نظرات فقها در خصوص ارز های دیجیتال پیشگیری از بروز جرم آموزش و هشدارهای لازم به مردم ارائه شود.
لزوم ورود سریع دولت در راستای حفظ منافع مردم و پیشگیری از وقوع جرم
وی با اشاره به تجربه تأسیس مؤسسات حقوقی غیرمجاز در دهه‌های قبل که بسیاری از منابع و اعتبارات مردم را جذب و بحران‌های اجتماعی، امنیتی و اقتصادی زیادی را در کشور ایجاد کرد، گفت: دولت باید به عنوان حافظ منافع مردم با حساسیت و دقت ویژه قبل از اینکه این مسئله به بحران تبدیل شود، مجلس شورای اسلامی نیز باید با نگاه دوراندیشانه و در راستای پیشگیری از وقوع جرم به این موضوع ورود کنند تا اگر به صلاح کشور است با سازوکاری دقیق، روشن و با اطلاع‌رسانی در جامعه موضوع تبیین شود، در غیر این صورت با وضع قانون مانع از توسعه آن شوند.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی معاونت قضایی و اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان همدان، نجفی در پایان ابرازامیدواری کرد به جای اظهارنظر غیررسمی برخی افراد که نه تنها سازنده نیست بلکه فقط کدگذاری‌های غلط و اشتباه است، قوانینی جامع با سازوکار روشن و دقیق تدوین، تصویب و در سطح جامعه اطلاع‌رسانی شود تا منافع مردم و کشور حفظ شود.
حکم شرعی سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟
بسیاری از کسانی که در ایران یا کشورهای اسلامی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، سوال مهمی دارند و آن این است که آیا سرمایه‌گذاری و سودی که بابت آن دریافت می‌کنند، از نظر شرعی نیز حلال است یا خیر. کسب درآمد حلال برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و کسانی که دسترنج خود را در جایی قرار می‌دهند تا از تورم حفظ شود، اهمیت دارد. به همین دلیل نیز در مطلب حاضر به بررسی حکم شرعی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرایطی که برخی برای آن عنوان کرده‌اند، میپردازیم.
راه‌های سرمایه‌گذاری حلال چیست؟
به طور کلی سرمایه‌گذاری حلال به آن دسته از سرمایه‌گذاری‌ها گفته میشود که سود حاصل از سرمایه‌گذاری بین سرمایه‌گذار و کسی که سرمایه را مدیریت میکند، تقسیم شود و طرفین در سود و زیان آن شریک شوند. در اسلام چارچوب و عقودی هم برای این مساله پیشنهاد شده است. به عقیده بسیاری از فقها در نظر گرفتن درصد سود ثابت به نوعی ربا محسوب میشود. در مورد سود بانکی این موضوع با این شیوه که بانک وکیل سرمایه‌گذار میشود و از سوی سرمایه‌گذاران مبلغ جمع شده را در راهی شرعی سرمایه‌گذاری میکند، حل شده است. یکی دیگر از راه‌های سرمایه‌گذاری حلال مضاربه است. در مضاربه شما سرمایه خود را در جایی قرار می‌دهید و با آن داد و ستد انجام گرفته و در برابر آن درصدی از سود بین سرمایه‌گذار و کسی که سرمایه را مدیریت میکند، تقسیم میشود. در مضاربه اگر سرمایه‌گذاری به زیان منجر شود، فقط صاحب مال خسارت می‌بیند.
حکم شرعی معامله در بورس
زمانی که شما در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنید، در واقع بخشی از پولتان را صرف خرید بخشی از آن شرکت کرده‌اید و مالک قسمتی از آن هستید. به همین ترتیب هم در سود و زیان آن شریک میشوید. به همین دلیل نیز سرمایه‌گذاری در بورس تا جایی که خلاف قانون نباشد، حلال محسوب میشود. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری‌های این چنینی می‌تواند بر ظرفیت تولیدی کشور اضافه کند و به همین دلیل شاید حتی برای اقتصاد کشور هم مفید باشد.
شرایط حلال بودن سرمایه‌گذاری در بورس و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)
کارشناسان فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه حلال بودن خرید و فروش سهام، دو شرط را برای حلال بودن سود داده شده از این صندوق‌ها عنوان کرده‌اند. عباس موسویان، عضو شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد سودی که از خرید و فروش سهام در بورس به دست می‌آید، اظهار کرده بود که به طور کلی از نظر مراجع در خرید و فروش سهام دو شرط وجود دارد. یکی آن که کالاهایی که شرکت تولید میکند، از مسیر حرام ایجاد نشده باشد و دیگر آن که شرکت فوق سود ربوی ندهد.
یکی از گزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و بسیاری نیز از آن استقبال می‌کنند، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله در بورس است. این صندوق‌های سرمایه‌گذاری دسته‌بندی متفاوتی دارند و شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق درآمد ثابت و صندوق طلا میشوند. از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام میتوان به صندوق آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان اشاره کرد. صندوق سکه طلا کیان نیز در زمینه طلا فعالیت میکند و صندوق درآمد ثابت کیان از صندوق‌های درآمد ثابت معتبر و خوب کشور است.
به عقیده کارشناسان مذهبی این حوزه، سود معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس حرام نیست. همچنین سرمایه‌گذاری و سود بردن از این صندوق‌ها تا جایی که خلاف قانون نباشد، اشکالی ندارد. عباس موسویان در این زمینه معتقد بود که بدون شک مسئولان بورس با موازین شرعی سودها را پرداخت می‌کنند.
بررسی مشروعیت بیت کوین و دیگر رمزارز ها از منظر دین اسلام
بررسی بیت کوین و دیگر رمزارز ها از منظر اسلام، مشروعیت و عدم مشروعیت آنها و نظرات دانشمندان مختلف اسلامی در مورد انواع پول از جمله رمزارز ها
این مقاله به بررسی رمزارز ها مخصوصا بیت کوین از منظر اسلام می پردازد و در ابتدای مقاله ساختار بیت کوین و دیگر رمزارز ها مورد بررسی قرار می گیرد. از فناوری پشت بیت کوین یعنی بلاکچین به عنوان یک نوآوری در علم کامپیوتر تعبیر می شود و نویسنده بیان می دارد که اگر چه بیت کوین در سال 2009 راه اندازی شد و فناوری جالبی هم در پشت آن بود؛ اما توجه مردم را تا سال 2017 به خود جلب نکرد و در این سال بود که قیمت بیت کوین از 1000 دلار به 20000 دلار رسید و افراد زیادی آن را مورد توجه قرار دادند.
Is bitcoin legal in Islam?/ Source
عدم مشروعیت احتمالی رمزارز ها در اسلام
در کل نویسنده این مقاله بیان می کند که پولی در اسلام پذیرفته شده است که ارزش ذاتی داشته باشد و با یک دارایی خارجی مانند طلا و نقره پشتیبانی شود و این پول باید خاصیت ذخیره ارزش را نیز داشته باشد و مال مردم را به خوبی حفظ کند. نویسنده بیت کوین را به دلیل نوسانات زیاد فاقد خاصیت حفظ ارزش می داند و از آنجا که ارزش ذاتی هم ندارد، آن را مشروع نمی داند.
اختلاف نظر بین علما
هر چند نویسنده در جاهایی به این امر اشاره می کند که بعضی از فقها با او موافق نیستند و بیت کوین را با در نظر گرفتن اصل مصلحت قبول می کنند و در جاهایی خود نویسنده نیز اذعان می کند که چنین تعبیراتی از بیت کوین را با اندکی سخت گیری و در جهت حفظ مقاصد شریعت بیان می کند.
همچنین بخوانید: برکناری دو پیشوای مذهبی ترکیه ای در پی سرمایه گذاری در بیت کوین
شباهت پول ذاتی و بیت کوین از نظر برخی دانشمندان دینی
در کل نویسنده بیان می دارد که حتی پول کلاسیک بدون ارزش ذاتی را که دولت ها حمایت می کنند بعضی از فقها مشروع نمی دانند و دلیل نابسامانی ها و فساد اقتصادی موجود در جهان را این پول بدون ارزش ذاتی می دانند. از طرف دیگر برخی از دانشمندان دینی پول کلاسیک بدون ارزش ذاتی را در صورتی که دولت ها حمایت کنند و برای دریافت مالیات، جریمه، خراج و غیره قبول کنند، جایز می دانند.
در قسمت های پایانی مقاله از ابهاماتی که در مورد بیت کوین مطرح است نیز سخن به میان می آید و ابراز می شود که خالق بیت کوین مشخص نیست و همچنین ممکن است یک حباب مانند حباب گل های لاله هلندی باشد که در نهایت افراد زیادی سرمایه خود را از دست دهند. همچنین به احتمال وجود کد های مخفی و مواردی از این دست نیز اشاره می کند.
[googlepdf url=”https://coiniran.com/wp-content/uploads/2018/06/رمزارز-ها-از-منظر-اسلام.pdf” download=”دانلود” width=”100%” height=”1200″ ]
دیدگاه هایی که در این مقاله استفاده شده اند متعلق به نویسنده بوده و لزوما مربوط به کوین ایران نمی باشد و نباید به آن نسبت داده شود.
دیدگاه شما