راهکارهایی برای بازگشت اعتماد مردم به بورس
شاخص بورس از ۱۹ مرداد به این سو بیش از ۲۰ درصد نزول کرد و با وجود حمایت ها اما هنوز مردم به بازار سرمایه اعتماد نکردند و صف های فروش طولانی با حجم کم را شاهد هستیم.
به گزارش تیتربرتر؛ مسوولان بورسی برای جلوگیری از توقف ریزش شاخص کل کار را به جایی رسانده که از ابتدای هفته روند معاملات بورس اوراق بهادار تهران با کمک تشکل‌های حقوقی و سبدگردان‌ها وارد فاز جدیدی شده است. در حالی که مقامات بورسی التهابات ایجاد شده در بازار سرمایه را مقطعی عنوان می‌کنند اما کارشناسان چشم‌انداز روشنی از این وضعیت برای بازار ترسیم نمی‌کنند.
به اعتقاد آنها اظهارات ضد و نقیض مسوولان در یک ماه اخیر و اختلافات دو وزارتخانه اقتصاد و نفت مسبب ریزش‌های اخیر بازار سهام است. سهامداران این روزها در تنگنای معاملات قرار گرفته‌اند و درحالی که حقوقی‌ها عزم خود را برای جمع کردن بازار جزم کرده‌اند اما اتفاق دیگری در بازار رخ می‌دهد. وحشت سهامداران از حمایت سهام شاخص‌ساز در این مقطع در حالی برگ برنده مسوولان است که سهامداران خرد را به چالش جدی کشیده است.
اگرچه به گفته کارشناسان ۲۰ درصد از نقدینگی که توسط سهامداران در این مدت وارد بورس شده خارج و ۸۰ درصد این میزان پول به دلایل مختلف همچنان در بازار موجود است اما با این اوصاف نگرانی سهامداران از ریزش‌های بعدی به اوج خود رسیده و صفوف طولانی بازار ارز این سیگنال را می‌دهد که سهامداران بیشتری جذب بازارهای موازی شوند، اتفاقی بی‌سابقه در داد و ستدهای بازار سهام که می‌تواند پرونده جدیدی از معاملات را پیش روی معامله‌گران باز کند. در این میان کارشناسان بازار سرمایه با ارائه راهکارهایی همچنان به بازگشت اعتماد از دست رفته سهامداران امیدوارند. در گفت‌وگو با کارشناسان از راهکارهایی می‌گوییم که می‌تواند تغییرات عمده‌ای در روند معاملات آتی بازار ایجاد کند.
راهکار بازگشت اعتماد مردم به بورس
راهکار بازگشت اعتماد مردم به بورس
محمدرضاخبری زاد، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به دنیای اقتصاد گفت: بر اساس وعده رئیس‌جمهور بسیاری از سرمایه‌گذاران از تیرماه سرمایه خود را وارد بازار سهام کردند و با توجه به اینکه تجربه‌ای در این بازار نداشتند صرفا با اعتماد به تبلیغات و حمایت‌های لفظی قوه مجریه، نقدینگی‌شان را وارد بورس کردند، این درحالی است که در همان مقطع نیز بسیاری از کارشناسان در مورد حبابی بودن قیمت‌ها هشدار می‌دادند و خبری از پیشنهادهای سرمایه‌گذاری در بازار نبود.
خبری‌زاد در ادامه گفت: اگرچه دولتمردان بارها با بیان اینکه مردم به بورس اعتماد کنند سرمایه مردم را به سمت این بازار هدایت کردند، اما در حالی که کمتر کسی پیش‌بینی چنین روزهایی را برای شاخص می‌کرد، ریزش بازار رقم خورد و سهامداران جدید متضرر شدند این در حالی است که دولت با چرخشی عجیب از مواضع خود اعلام می‌کند که شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها جای امن‌تری برای سرمایه‌گذاری هستند.
- بررسی دلایل ریزش بورس/چه زمانی بازار سرمایه صعودی خواهد شد؟
- پیش بینی بورس در مهر 99
او گفت: از ۲۰ مرداد که اصلاح قیمت‌ها آغاز شد کمتر کسی فکر می‌کرد ریزش و شکست قیمت‌ها با این سرعت ادامه یابد، اما آنجا که شاخص به زیر یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد رسید و ارزش معاملات با کاهش مواجه شد صفوف فروش سنگین شد این در حالی است که در مقابل صفوف فروش، خریداری وجود نداشت.
خبری‌زاد اظهار کرد: خروج سهام دولتی از بازار و همچنین بی‌رغبتی سهامداران برای خرید، وضعیت چالش‌برانگیزی را در بازار به وجود آورده در واقع صفوف فروشی که توسط حقوقی‌ها تشکیل شد رعب و وحشتی بی‌سابقه‌ای در دل سهامداران خرد انداخته است، اما با این اوصاف و بر اساس مستندات۲۰ درصد از نقدینگی که توسط سهامداران در این مدت وارد بورس شده خارج و ۸۰ درصد این میزان پول به دلایل مختلف همچنان در بازار موجود است.
به گفته این کارشناس بازار، موج بی‌اعتمادی سهامداران به بورس، بازار را فرمول خروج بورس از حالت فرسایش وارد فاز جدیدی می‌کند اما با توجه به اینکه در بازارهای موازی به خصوص بازار ارز، قیمت دلار رو به افزایش است و قیمت‌های جهانی نیز رشد چشمگیری را تجربه کرده است شاید سهامداران قید رفتن از بازار سرمایه را بزنند. حمایت‌های دولتی از بورس بدون برنامه و مقطعی پیش می‌رود بنابراین اگر وعده‌ای که در مورد عرضه سهام خزانه و انتشار اوراق تبعی داده‌اند، عملی نشود اتفاقات عجیب‌تری در بازار سهام رخ می‌دهد اما واقعیت این است که شرکت‌ها به غیر از دوران صعودهای آنچنانی و ریزش‌های هیجانی سرانجام به تعادل می‌رسند و به نظر می‌رسد بعد از منفی شدن بدون دامنه سهام حقوقی‌ها، قیمت‌ها برای سهامداران جذاب‌تر و صفوف فروش کمتر میشود و بازار به حالت خنثی باز می‌گردد.
سهامداران برای جبران ضرر صبوری کنند
مدیرسرمایه‌گذاری سبدگردان توسعه فیروزه در این باره گفت: متاسفانه اتفاقاتی که در چند روز اخیر در بازار افتاد به کلی اعتماد مردم عادی را از بین برد.
سهیلا صالحی ادامه داد: کسانی که به تازگی وارد بازار شده‌اند تمام تلاششان این است که مانده سرمایه‌شان را از بازار خارج کنند. بعید به نظر می‌رسد با شرایط به وجود آمده سهام شرکت‌ها بتوانند به زودی سقف‌های قبلی را ببینند.
مدیر سرمایه‌گذاری سبدگردان توسعه فیروزه افزود: احتمالا یک اصلاح زمانی، حداقل تا انتخابات آمریکا خواهیم داشت. در مورد بازگشت تعادل به بازار و خلاصی از صف‌های فروش یکپارچه به نظر می‌رسد پس از اتمام پذیره‌نویسی ETF پالایش یکم اتفاقاتی رخ دهد. کما اینکه روز گذشته با بستن دو نماد پر عرضه شستا و خودرو شاهد پی‌ریزی برای رخ دادن این اتفاقات بودیم. به گفته سهیلا صالحی باز شدن بدون دامنه این نماد‌های پر‌عرضه می‌تواند تا حدودی تعادل را به بازار برگرداند. همان‌طور که در بازه‌ای از زمان شاهد بی‌توجهی خریداران به عوامل بنیادی سهام و صنایع و کلان اقتصاد بودیم در حال حاضر هم شاهد بی‌توجهی فروشندگان به این عوامل هستیم. احتمال می‌رود با کاهش هیجانات فروش در کوتاه‌مدت هم همچنان به این عوامل توجهی نشود اما نهایتا بازار در درازمدت این عوامل مثبت را در قیمت سهم‌ها لحاظ خواهد کرد و بی‌شک کسانی که دید بلندمدت در این بازار دارند، زیان همه این روزها را از بازار پس می‌گیرند.
آیا بازار بورس به شرایط قبل باز می‌گردد؟
آیا بازار بورس به شرایط قبل باز می‌گردد؟
یوسف پاشانژاد، کارشناس بازار سرمایه دراین باره گفت: اخبارحمایتی در این مقطع نمی‌تواند بازار را نجات دهد. اگرچه برای مدیریت بازار، حقوقی‌ها ورود پیدا کرده‌اند اما تصمیمات خلق‌الساعه سیاست‌گذاران به هیجانات فروش دامن زده است. پس از کش و قوس فراوان تدابیری برای کنترل بازاراتخاذ شده که نه تنها وضعیت فعلی را کنترل نمی‌کند حتی به هیجانات بیشتر نیز دامن می‌زند.
او ادامه داد: حمایت از چند سهم بزرگ و تاثیرگذار موجب بدبینی سهامدارانی شده که تجربه چندانی از بازار سرمایه ندارند و سرمایه‌شان را صرف خرید سهام کوچک‌تر کرده‌اند از این رو حمایت اختصاصی از سهام شاخص ساز سرنوشت معاملات را تغییر داد.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه عدم حمایت از سهام کوچک‌تر و شرایط فشار فروش برای این سهام پیامد منفی بر سهام شرکت‌های ارزنده نیز داشته به‌طوری که بی‌ثباتی بیشتر بازار را رقم می‌زند. بنابراین اینکه با حمایت چند سهم بازار به شرایط قبل بازگردد و نگرانی همه سهامداران را از بین ببرد هرگز اتفاق نمی‌افتد. اگرچه ممکن است این سیاست تب هیجانات بازار را اندکی کاهش دهد اما با توجه به اینکه همه سهامداران سهام بزرگ و شاخص‌ساز ندارند و افراد محدودی سهامدار شرکت‌هایی هستند که از سوی سیاست‌گذاران بازار حمایت شده، بعید به نظر می‌رسد شرایط بازار تغییر کند.
یوسف پاشانژاد در ادامه گفت: رشد بی‌اندازه قیمت سهام در این چند ماه عامل اصلی اتفاقات اخیر بورس است. از سویی دیگر تبلیغ بازار سرمایه برای مردمی که اشراف کامل به داد وستدهای این بازار نداشتند شرایطی را رقم زد که به سختی جبران میشود. اظهارات ضد و نقیض دولت درباره بورس و حواشی‌ای که در مورد عرضه اوراق نفتی به وجود آمد ضربه محکمی به بازار سهام زد.
فرمول خروج بورس از حالت فرسایش
فرمول خروج بورس از حالت فرسایش
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: دامنه نوسان باعث فرسایشی شدن روند صعودی و نزولی در بورس شده است. کند شدن روند بازار علاوه بر ایجاد هیجان، به التهاب در معاملات هم دامن می‌زند. سرمایه‌گذاران هر روز شاهد صف‌های فروشی که با حجم کم مورد معامله قرار می‌گیرد هستند. از طرفی تداوم صف‌های عرضه‌کنندگان در روزهای آتی معاملات هم در پی افزوده شدن سهامداران بیشتر در این صفوف، از لحاظ روانی در کلیت بازار اثرگذار خواهد بود. او با اشاره به مزیت دامنه نوسان گفت: طولانی شدن روزهای ریزشی می‌تواند منجر به انصراف سهامداران از فروش سهم شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمی مبتنی بر تحلیل و آگاهانه بگیرند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: عبور زمانی از فضای ملتهب بازار نیز از دلایل انصراف فروشندگان سهام با قیمت‌های پایین در نظر گرفته میشود. به گفته رضاپور فرسایشی شدن بازار با وجود دامنه نوسان اثرات منفی زیادی دارد به‌طوری‌که نگرانی و استرس سهامداران با توجه به نبود امکان فروش سهام در روزهای متوالی کلیت فضای بورس را دستخوش تغییر می‌کند. این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: حذف دامنه نوسان بازار را سریعا به تعادل می‌رساند به‌طوری‌که سهام شرکت‌هایی که مدت‌ها در صف خرید و فروش قرار دارند با نوسان ۱۰ تا ۱۵ درصدی در یک روز معاملاتی متعادل خواهند شد که در پی این مهم سهام می‌تواند به روند عادی خود بازگردد.
او با اشاره به روند معاملات بازار سهام گفت: جو عمومی حاکم بر رفتار سرمایه‌گذاران خرد و نهادی بازار موجب افزایش احتیاط در جریان معاملاتی بورس شده است. از طرفی به‌دلیل حاکمیت روند نزولی و عدم چشم‌انداز رشد کوتاه‌مدت در بازار سهام، سرمایه‌گذاران ترجیحا بخشی از منابع را از سهام شرکت‌ها آزاد می‌کنند. بنابراین در صورتی که بازار به‌دلیل شرایط فعلی افت بیشتری را متحمل شد سهامداران فرصت خرید در قیمت‌های بهتری را کسب می‌کنند. به اعتقاد این تحلیلگر بازار سرمایه با چنین استراتژی سرمایه‌گذاری فعالان بازار به نوعی از بازدهی که برای خود ایجاد کرده‌اند، می‌توانند صیانت کنند.
او افزود: افرادی که به‌تازگی به جمع فعالان بازار سرمایه پیوستند و در زیان قرار دارند با خروج موقت غالبا از تحمیل زیان بیشتر جلوگیری می‌کنند. با این حال مهم‌ترین عاملی که به چنین وضعیتی دامن می‌زند، چشم‌انداز کوتاه‌مدت (روزانه و هفتگی) نزولی بازار سرمایه است. در چنین شرایطی که هیجانی در بازار وجود دارد اغلب سهامداران یا فروشنده هستند یا خرید‌‌‌های خود را به تعویق می‌اندازند.
رضاپور تاکید کرد: فروش و تعویق در خرید یقینا روند نزولی را پایدار می‌کند. بازارهای مالی بسیار حساس و سرمایه بسیار ترسو است بنابراین اتفاقاتی که در نیمه دوم مرداد ماه روی داد، باعث شد تا سرمایه‌گذاران بزرگ و حقوقی‌های بازار هم جانب احتیاط بیشتری را در معاملات خود لحاظ کنند. بر این اساس تا زمانی که فضای اعتماد، اعتقاد به بازگشت و ثبات بازار در ذهن فعالان بازار سرمایه نهادینه نشود، قدرت حمایت اثر‌گذاری چندانی نخواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است شرکت‌ها و سهامداران عمده در واقع روی سهام خود می‌توانند اوراق تبعی منتشر کنند. از این طریق علاوه بر تامین مالی شرکت، سرمایه‌گذاران هم می‌توانند اعتماد نسبی نسبت به حداقل بازده سهام خود در بازه زمانی مشخص داشته باشند.
تعویق حذف دامنه نوسان
دنياي اقتصاد /صبح ديروز خبر رسيد که قرار است امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قيمت انجام شود. اما در ساعات پاياني ديشب اعلام شد بازگشايي نماد اين دو شرکت بزرگ به تعويق افتاده است. شاخص بورس از ۱۹ مرداد به اين سو بيش از ۲۰ درصد نزول کرد. بسياري از کارشناسان معتقدند حذف يا باز شدن سقف و کف دامنه نوسان، در کنار تعميق بازار و توسعه نهاد بازارگرداني، مي‌تواند بازار سهام را سريع‌تر به روند منطقي بازگرداند. هرچند گروهي ديگر مي‌گويند دامنه نوسان مي‌تواند منافع سهامداران غيرحرفه‌اي را حفظ و رفتار هيجاني را در بازار کنترل کند.
قوانين معاملاتي بازار سرمايه کشور قرار است به بورس‌هاي جهاني نزديک شود. صبح ديروز زمزمه‌اي در بازار سرمايه شکل گرفت مبني بر اينکه دامنه نوسان در برخي از نماد‌هاي معاملاتي حذف خواهد شد. چندي پيش سعيد اسلامي بيدگلي عضو شوراي عالي بورس پيشنهادي مبني بر حذف دامنه نوسان در سهم‌هاي بزرگ را مطرح کرد که چندان هم مورد استقبال قرار نگرفت اما اگر در روزهاي آتي سياست‌گذار بورس با تغيير رويکرد تمام عيار نسبت به حذف دامنه نوسان چند سهم براي دادوستد‌ها اقدام کند در زمين بورس فضايي براي تمرين حذف دامنه نوسان مهيا شده است. به اعتقاد کارشناسان اين اتفاق مي‌تواند پيش‌زمينه‌اي براي ورود به حذف کلي اين محدوديت در بازار سرمايه کشور تلقي شود. هرچند در ابتدا فضاي معاملاتي هيجاني دنبال خواهد شد اما با مرور زمان و تخليه فشار فروش مي‌تواند بازار را سريع‌تر به روند منطقي و عادي خود بازگرداند. به گزارش «دنياي اقتصاد» قرار بود امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قيمت انجام شود. اما در ساعات پاياني شب گذشته به «دنياي اقتصاد» خبر رسيد بازگشايي نماد شرکت‌هاي نامزد شده براي حذف دامنه نوسان - شستا و ايران‌خودرو- به تعويق افتاده است. علي صحرايي، مديرعامل بورس اوراق بهادار و تهران در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد» اعلام کرد: بازگشايي نماد شرکت‌هاي ايران‌خودرو و شستا که قرار بود امروز صورت گيرد، به تعويق افتاده است.
طبق ماده (۱) دستورالعمل اجرايي شرايط اضطراري موضوع ماده (۳۲) قانون بازار اوراق بهادار؛ سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است در صورت وقوع شرايط اضطراري (ريزش بيش از ۵ درصدي) و براي حمايت از حقوق و منافع سرمايه‌گذاران و حفظ بازار شفاف، منصفانه و کارآ، دستور تعطيلي يا توقف تمام يا بخشي از معاملات هر يک از بورس‌ها يا بازارهاي خارج از بورس را حداکثر به مدت سه روز کاري صادر کند. رفع محدوديت دامنه نوسان، روند حرکتي بازار را متعادل خواهد کرد.
فرمول خروج بورس از حالت فرسايش
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمايه به «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: دامنه نوسان باعث فرسايشي شدن روند صعودي و نزولي در بورس شده است. کند شدن روند بازار علاوه بر ايجاد هيجان، به التهاب در معاملات هم دامن مي‌زند. سرمايه‌گذاران هر روز شاهد صف‌هاي فروشي که با حجم کم مورد معامله قرار مي‌گيرد هستند. از طرفي تداوم صف‌هاي عرضه‌کنندگان در روزهاي آتي معاملات هم در پي افزوده شدن سهامداران بيشتر در اين صفوف، از لحاظ رواني در کليت بازار اثرگذار خواهد بود. او با اشاره به مزيت دامنه نوسان گفت: طولاني شدن روزهاي ريزشي مي‌تواند منجر به انصراف سهامداران از فروش سهم شود و سرمايه‌گذاران مي‌توانند تصميمي مبتني بر تحليل و آگاهانه بگيرند. اين کارشناس بازار سرمايه بيان کرد: عبور زماني از فضاي ملتهب بازار نيز از دلايل انصراف فروشندگان سهام با قيمت‌هاي پايين در نظر گرفته مي‌شود. به گفته رضاپور فرسايشي شدن بازار با وجود دامنه نوسان اثرات منفي زيادي دارد به‌طوري‌که نگراني و استرس سهامداران با توجه به نبود امکان فروش سهام در روزهاي متوالي کليت فضاي بورس را دستخوش تغيير مي‌کند. اين تحليلگر بازار سرمايه تاکيد کرد: حذف دامنه نوسان بازار را سريعا به تعادل مي‌رساند به‌طوري‌که سهام شرکت‌هايي که مدت‌ها در صف خريد و فروش قرار دارند فرمول خروج بورس از حالت فرسایش با نوسان ۱۰ تا ۱۵ درصدي در يک روز معاملاتي متعادل خواهند شد که در پي اين مهم سهام مي‌تواند به روند عادي خود بازگردد. او با اشاره به روند معاملات بازار سهام گفت: جو عمومي حاکم بر رفتار سرمايه‌گذاران خرد و نهادي بازار موجب افزايش احتياط در جريان معاملاتي بورس شده است. از طرفي به‌دليل حاکميت روند نزولي و عدم چشم‌انداز رشد کوتاه‌مدت در بازار سهام، سرمايه‌گذاران ترجيحا بخشي از منابع را از سهام شرکت‌ها آزاد مي‌کنند. بنابراين در صورتي که بازار به‌دليل شرايط فعلي افت بيشتري را متحمل شد سهامداران فرصت خريد در قيمت‌هاي بهتري را کسب مي‌کنند. به اعتقاد اين تحليلگر بازار سرمايه با چنين استراتژي سرمايه‌گذاري فعالان بازار به نوعي از بازدهي که براي خود ايجاد کرده‌اند، مي‌توانند صيانت کنند. او افزود: افرادي که به‌تازگي به جمع فعالان بازار سرمايه پيوستند و در زيان قرار دارند با خروج موقت غالبا از تحميل زيان بيشتر جلوگيري مي‌کنند. با اين حال مهم‌ترين عاملي که به چنين وضعيتي دامن مي‌زند، چشم‌انداز کوتاه‌مدت (روزانه و هفتگي) نزولي بازار سرمايه است. در چنين شرايطي که هيجاني در بازار وجود دارد اغلب سهامداران يا فروشنده هستند يا خريد‌‌‌هاي خود را به تعويق مي‌اندازند. رضاپور تاکيد کرد: فروش و تعويق در خريد يقينا روند نزولي را پايدار مي‌کند. بازارهاي مالي بسيار حساس و سرمايه بسيار ترسو است بنابراين اتفاقاتي که در نيمه دوم مرداد ماه روي داد، باعث شد تا سرمايه‌گذاران بزرگ و حقوقي‌هاي بازار هم جانب احتياط بيشتري را در معاملات خود لحاظ کنند. بر اين اساس تا زماني که فضاي اعتماد، اعتقاد به بازگشت و ثبات بازار در ذهن فعالان بازار سرمايه نهادينه نشود، قدرت حمايت اثر‌گذاري چنداني نخواهد داشت. اين کارشناس بازار سرمايه معتقد است شرکت‌ها و سهامداران عمده در واقع روي سهام خود مي‌توانند اوراق تبعي منتشر کنند. از اين طريق علاوه بر تامين مالي شرکت، سرمايه‌گذاران هم مي‌توانند اعتماد نسبي نسبت به حداقل بازده سهام خود در بازه زماني مشخص داشته باشند.
فشار فروش برخي شرکت‌ها
مهدي افناني، تحليلگر بازار سرمايه درخصوص تاثير افزايش دامنه نوسان به «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: انتظار مي‌رود تکليف برخي از شرکت‌ها مشخص شود. اگر دامنه نوسان حذف شود احتمالا روي رقمي تثبيت مي‌شوند و بازار نيز سريع‌تر به تعادل مي‌رسد.
با اين حال معاملات با حذف دامنه نوسان مشخص مي‌کند تا چه ميزاني فروشنده در اين نماد‌ها وجود خواهد داشت. به‌طور کلي اين سياست در کوتاه‌مدت مي‌تواند باعث منفي شدن بازار شود، اما در بلندمدت اين اتفاق به نفع بازار سهام است. به اعتقاد او حرکت صعودي شاخص‌هاي بازار سهام با محرک‌هايي همانند افزايش سرمايه و رشد نرخ ارز نيما کليد خورد. در چنين شرايطي عرضه‌ها به راحتي جذب بازار سهام شدند. از اواسط مرداد ماه موارد مختلفي از جمله عرضه ۶۰ درصدي سهام عدالت، افزايش سهام شناوري شرکت‌هاي دولتي، عرضههاي اوليه، صندوق ETF دارا يکم و دارا دوم، کاهش ضريب اعتباري کارگزاري‌ها و. در دوره کوتاه ۱۵روزه روي داد. بازار نيز چند باري براي عبور از چنين عواملي جهش کرد، اما به‌دليل حجم عرضههاي سنگين با وجود حمايت حقوقي‌ها موفق نشد. اين کارشناس بازار سرمايه گفت: عرضههاي آبشاري دليل قابل اهميتي در ريزش شاخص بورس محسوب مي‌شود. با اين حال ميزان عرضه که براي سرمايه‌گذاران امري مهم ارزيابي مي‌شود، فرمول خروج بورس از حالت فرسایش متاسفانه در ابهام قرار دارد. افناني شفافيت را بيشتر از حمايت عددي براي اهالي بازار سهام مهم دانست و بيان کرد: فروشنده و ميزان عرضه مشخص نيست. به‌رغم اينکه وعده حمايت يک هزار ميليارد توماني يا ورود يک‌صد ميليارد تومان نقدينگي به بازار داده مي‌شود اما معاملات همچنان در مدار قبلي خود پابرجا است. او افزود: بررسي چند شرکت کارگزاري و صندوقهاي سرمايه‌گذاري نشان مي‌دهد سهام عدالت در شرايط فعلي بازار سهام به فروش مي‌رسد. از طرفي ابطال يونيت‌هاي صندوقهاي سرمايه‌گذاري نيز عامل ديگري در ريزش شاخص بورس عنوان مي‌شود. اين تحليلگر بازار سرمايه معتقد است حجم فروش سهام به‌دليل ابطال يونيت نيست؛ اما نامشخص بودن رويکرد طرف عرضه اجازه به فعاليت طرف تقاضا نمي‌دهد. بررسي شرکت‌هاي کارگزاري نيز نشان مي‌دهد پول از کارگزاري‌ها خارج نشده است. بايد دولت و سازمان بورس با توجه به ميزان نقدينگي ورودي به بازار برنامه‌ريزي دقيقي براي عرضه سهام در بازار ارائه کنند. افناني قيمت‌هاي فعلي را از ديد فاندامنتالي در نقاط جذاب ارزيابي کرد و گفت: حجم معاملات در اغلب سهم‌ها نيز در موقعيت مناسبي قرار دارد. نماد‌هاي بزرگ بازار نيز مورد حمايت قرار دارند. قيمت‌ها و اخبار بنيادي نيز سود‌هاي آتي اين شرکت‌ها را به نوعي پوشش مي‌دهد. به اعتقاد او شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري بنيادي‌کار نيز با توجه به شرايط فعلي بازار اقدام به خريد سهام کرده‌اند. به‌عنوان مثال بانک ملي تقريبا تمام سهام (وبانک) را که طي چند وقت اخير در قيمت بالايي عرضه کرده بود، خريداري کرده است. به گفته اين کارشناس بازار سرمايه، انتظار برگشت سريع از شاخص وجود ندارد؛ اما برگشت‌هاي سريع غالبا فروش‌هاي آبشاري را به همراه دارد. احتمالا روزهاي آتي معاملات در هفته جاري، در روند متعادل‌تري حرکت کند. در مهرماه نيز بازار بهتري خواهيم داشت.
اگر شرایط اقتصاد باثبات شود، دامنه نوسان بورس را حذف میکنیم
تصمیم تغییر دامنه نوسان که از شنبه اعمال میشود برای آرامش بازار و موقتی است. اگر شرایط فعلی رفع شده و متغیرهای اقتصادی ثبات داشته باشد، دامنه نوسان بیشتر شده و حتی کلا برداشته میشود.
صبح دیروز خبر رسید که قرار است امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قیمت انجام شود. اما در ساعات پایانی دیشب اعلام شد بازگشایی نماد این دو شرکت بزرگ به تعویق افتاده است. شاخص بورس از ۱۹ مرداد به این سو بیش از ۲۰ درصد نزول کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند حذف یا باز شدن سقف و کف دامنه نوسان، در کنار تعمیق بازار و توسعه نهاد بازارگردانی، می‌تواند بازار سهام را سریع‌تر به روند منطقی بازگرداند. هرچند گروهی دیگر می‌گویند دامنه نوسان می‌تواند منافع سهامداران غیرحرفه‌ای را حفظ و رفتار هیجانی را در بازار کنترل کند.
قوانین معاملاتی بازار سرمایه کشور قرار است به بورس‌های جهانی نزدیک شود. صبح دیروز زمزمه‌ای در بازار سرمایه شکل گرفت مبنی بر اینکه دامنه نوسان در برخی از نماد‌های معاملاتی حذف خواهد شد. چندی پیش سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای عالی بورس پیشنهادی مبنی بر حذف دامنه نوسان در سهم‌های بزرگ را مطرح کرد که چندان هم مورد استقبال قرار نگرفت اما اگر در روزهای آتی سیاست‌گذار بورس با تغییر رویکرد تمام عیار نسبت به حذف دامنه نوسان چند سهم برای دادوستد‌ها اقدام کند در زمین بورس فضایی برای تمرین حذف دامنه نوسان مهیا شده است. به اعتقاد کارشناسان این اتفاق می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای ورود به حذف کلی این محدودیت در بازار سرمایه کشور تلقی شود. هرچند در ابتدا فضای معاملاتی هیجانی دنبال خواهد شد اما با مرور زمان و تخلیه فشار فروش می‌تواند بازار را سریع‌تر به روند منطقی و عادی خود بازگرداند. به گزارش «دنیای اقتصاد» قرار بود امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قیمت انجام شود. اما در ساعات پایانی شب گذشته به «دنیای اقتصاد» خبر رسید بازگشایی نماد شرکت‌های نامزد شده برای حذف دامنه نوسان – شستا و ایران‌خودرو- به تعویق افتاده است. علی صحرایی، مدیرعامل بورس اوراق بهادار و تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: بازگشایی نماد شرکت‌های ایران‌خودرو و شستا که قرار بود امروز صورت گیرد، به تعویق افتاده است.
طبق ماده (۱) دستورالعمل اجرایی شرایط اضطراری موضوع ماده (۳۲) قانون بازار اوراق بهادار؛ سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است در صورت وقوع شرایط اضطراری (ریزش بیش از ۵ درصدی) و برای حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران و حفظ بازار شفاف، فرمول خروج بورس از حالت فرسایش منصفانه و کارآ، دستور تعطیلی یا توقف تمام یا بخشی از معاملات هر یک از بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس را حداکثر به مدت سه روز کاری صادر کند. رفع محدودیت دامنه نوسان، روند حرکتی بازار را متعادل خواهد کرد.
فرمول خروج بورس از حالت فرسایش
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: دامنه نوسان باعث فرسایشی شدن روند صعودی و نزولی در بورس شده است. کند شدن روند بازار علاوه بر ایجاد هیجان، به التهاب در معاملات هم دامن می‌زند. سرمایه‌گذاران هر روز شاهد صف‌های فروشی که با حجم کم مورد معامله قرار می‌گیرد هستند. از طرفی تداوم صف‌های عرضه‌کنندگان در روزهای آتی معاملات هم در پی افزوده شدن سهامداران بیشتر در این صفوف، از لحاظ روانی در کلیت بازار اثرگذار خواهد بود. او با اشاره به مزیت دامنه نوسان گفت: طولانی شدن روزهای ریزشی می‌تواند منجر به انصراف سهامداران از فروش سهم شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمی مبتنی بر تحلیل و آگاهانه بگیرند. این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: عبور زمانی از فضای ملتهب بازار نیز از دلایل انصراف فروشندگان سهام با قیمت‌های پایین در نظر گرفته میشود. به گفته رضاپور فرسایشی شدن بازار با وجود دامنه نوسان اثرات منفی زیادی دارد به‌طوری‌که نگرانی و استرس سهامداران با توجه به نبود امکان فروش سهام در روزهای متوالی کلیت فضای بورس را دستخوش تغییر می‌کند. این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: حذف دامنه نوسان بازار را فرمول خروج بورس از حالت فرسایش سریعا به تعادل می‌رساند به‌طوری‌که سهام شرکت‌هایی که مدت‌ها در صف خرید و فروش قرار دارند با نوسان ۱۰ تا ۱۵ درصدی در یک روز معاملاتی متعادل خواهند شد که در پی این مهم سهام می‌تواند به روند عادی خود بازگردد. او با اشاره به روند معاملات بازار سهام گفت: جو عمومی حاکم بر رفتار سرمایه‌گذاران خرد و نهادی بازار موجب افزایش احتیاط در جریان معاملاتی بورس شده است. از طرفی به‌دلیل حاکمیت روند نزولی و عدم چشم‌انداز رشد کوتاه‌مدت در بازار سهام، سرمایه‌گذاران ترجیحا بخشی از منابع را از سهام شرکت‌ها آزاد می‌کنند. بنابراین در صورتی که بازار به‌دلیل شرایط فعلی افت بیشتری را متحمل شد سهامداران فرصت خرید در قیمت‌های بهتری را کسب می‌کنند. به اعتقاد این تحلیلگر بازار سرمایه با چنین استراتژی سرمایه‌گذاری فعالان بازار به نوعی از بازدهی که برای خود ایجاد کرده‌اند، می‌توانند صیانت کنند. او افزود: افرادی که به‌تازگی به جمع فعالان بازار سرمایه پیوستند و در زیان قرار دارند با خروج موقت غالبا از تحمیل زیان بیشتر جلوگیری می‌کنند. با این حال مهم‌ترین عاملی که به چنین وضعیتی دامن می‌زند، چشم‌انداز کوتاه‌مدت (روزانه و هفتگی) نزولی بازار سرمایه است. در چنین شرایطی که هیجانی در بازار وجود دارد اغلب سهامداران یا فروشنده هستند یا خرید‌‌‌های خود را به تعویق می‌اندازند. رضاپور تاکید کرد: فروش و تعویق در خرید یقینا روند نزولی را پایدار می‌کند. بازارهای مالی بسیار حساس و سرمایه بسیار ترسو است بنابراین اتفاقاتی که در نیمه دوم مرداد ماه روی داد، باعث شد تا سرمایه‌گذاران بزرگ و حقوقی‌های بازار هم جانب احتیاط بیشتری را در معاملات خود لحاظ کنند. بر این اساس تا زمانی که فضای اعتماد، اعتقاد به بازگشت و ثبات بازار در ذهن فعالان بازار سرمایه نهادینه نشود، قدرت حمایت اثر‌گذاری چندانی نخواهد داشت. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است شرکت‌ها و سهامداران عمده در واقع روی سهام خود می‌توانند اوراق تبعی منتشر کنند. از این طریق علاوه بر تامین مالی شرکت، سرمایه‌گذاران هم می‌توانند اعتماد نسبی نسبت به حداقل بازده سهام خود در بازه زمانی مشخص داشته باشند.
فشار فروش برخی شرکت‌ها
مهدی افنانی، تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص تاثیر افزایش دامنه نوسان به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: انتظار می‌رود تکلیف برخی از شرکت‌ها مشخص شود. اگر دامنه نوسان حذف شود احتمالا روی رقمی تثبیت می‌شوند و بازار نیز سریع‌تر به تعادل می‌رسد.
با این حال معاملات با حذف دامنه نوسان مشخص می‌کند تا چه میزانی فروشنده در این نماد‌ها وجود خواهد داشت. به‌طور کلی این سیاست در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث منفی شدن بازار شود، اما در بلندمدت این اتفاق به نفع بازار سهام است. به اعتقاد او حرکت صعودی شاخص‌های بازار سهام با محرک‌هایی همانند افزایش سرمایه و رشد نرخ ارز نیما کلید خورد. در چنین شرایطی عرضه‌ها به راحتی جذب بازار سهام شدند. از اواسط مرداد ماه موارد مختلفی از جمله عرضه ۶۰ درصدی سهام عدالت، افزایش سهام شناوری شرکت‌های دولتی، عرضههای اولیه، صندوق ETF دارا یکم و دارا دوم، کاهش ضریب اعتباری کارگزاری‌ها و… در دوره کوتاه ۱۵روزه روی داد. بازار نیز چند باری برای عبور از چنین عواملی جهش کرد، اما به‌دلیل حجم عرضههای سنگین با وجود حمایت حقوقی‌ها موفق نشد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: عرضههای آبشاری دلیل قابل اهمیتی در ریزش شاخص بورس محسوب میشود. با این حال میزان عرضه که برای سرمایه‌گذاران امری مهم ارزیابی میشود، متاسفانه در ابهام قرار دارد. افنانی شفافیت را بیشتر از حمایت عددی برای اهالی بازار سهام مهم دانست و بیان کرد: فروشنده و میزان عرضه مشخص نیست. به‌رغم اینکه وعده حمایت یک هزار میلیارد تومانی یا ورود یک‌صد میلیارد تومان نقدینگی به بازار داده میشود اما معاملات همچنان در مدار قبلی خود پابرجا است. او افزود: بررسی چند شرکت کارگزاری و صندوقهای سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد سهام عدالت در شرایط فعلی بازار سهام به فروش می‌رسد. از طرفی ابطال یونیت‌های صندوقهای سرمایه‌گذاری نیز عامل دیگری در ریزش شاخص بورس عنوان میشود. این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است حجم فروش سهام به‌دلیل ابطال یونیت نیست؛ اما نامشخص بودن رویکرد طرف عرضه اجازه به فعالیت طرف تقاضا نمی‌دهد. بررسی شرکت‌های کارگزاری نیز نشان می‌دهد پول از کارگزاری‌ها خارج نشده است. باید دولت و سازمان بورس با توجه به میزان نقدینگی ورودی به بازار برنامه‌ریزی دقیقی برای عرضه سهام در بازار ارائه کنند. افنانی قیمت‌های فعلی را از دید فاندامنتالی در نقاط جذاب ارزیابی کرد و گفت: حجم معاملات در اغلب سهم‌ها نیز در موقعیت مناسبی قرار دارد. نماد‌های بزرگ بازار نیز مورد حمایت قرار دارند. قیمت‌ها و اخبار بنیادی نیز سود‌های آتی این شرکت‌ها را به نوعی پوشش می‌دهد. به اعتقاد او شرکت‌های سرمایه‌گذاری بنیادی‌کار نیز با توجه به شرایط فعلی بازار اقدام به خرید سهام کرده‌اند. به‌عنوان مثال بانک ملی تقریبا تمام سهام (وبانک) را که طی چند وقت اخیر در قیمت بالایی عرضه کرده بود، خریداری کرده است. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، انتظار برگشت سریع از شاخص وجود ندارد؛ اما برگشت‌های سریع غالبا فروش‌های آبشاری را به همراه دارد. احتمالا روزهای آتی معاملات در هفته جاری، در روند متعادل‌تری حرکت کند. در مهرماه نیز بازار بهتری خواهیم داشت.
حذف دامنه نوسان بورس به تعویق افتاد
صبح دیروز خبر رسید که قرار است امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قیمت انجام شود. اما در ساعات پایانی دیشب اعلام شد بازگشایی نماد این دو شرکت بزرگ به تعویق افتاده است.
به گزارش تجارت‌نیوز، شاخص بورس از ۱۹ مرداد به این سو بیش از ۲۰ درصد نزول کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند حذف یا باز شدن سقف و کف دامنه نوسان، در کنار تعمیق بازار و توسعه نهاد بازارگردانی، می‌تواند بازار سهام را سریع‌تر به روند منطقی بازگرداند. هرچند گروهی دیگر می‌گویند دامنه نوسان می‌تواند منافع سهامداران غیرحرفه‌ای را حفظ و رفتار هیجانی را در بازار کنترل کند.
قوانین معاملاتی بازار سرمایه کشور قرار است به بورس‌های جهانی نزدیک شود. صبح دیروز زمزمه‌ای در بازار سرمایه شکل گرفت مبنی بر اینکه دامنه نوسان در برخی از نماد‌های معاملاتی حذف خواهد شد. چندی پیش سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای عالی بورس پیشنهادی مبنی بر حذف دامنه نوسان در سهم‌های بزرگ را مطرح کرد که چندان هم مورد استقبال قرار نگرفت اما اگر در روزهای آتی سیاست‌گذار بورس با تغییر رویکرد تمام عیار نسبت به حذف دامنه نوسان چند سهم برای دادوستد‌ها اقدام کند در زمین بورس فضایی برای تمرین حذف دامنه نوسان مهیا شده است. به اعتقاد کارشناسان این اتفاق می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای ورود به حذف کلی این محدودیت در بازار سرمایه کشور تلقی شود. هرچند در ابتدا فضای معاملاتی هیجانی دنبال خواهد شد اما با مرور زمان و تخلیه فشار فروش می‌تواند بازار را سریع‌تر به روند منطقی و عادی خود بازگرداند.
قرار بود امروز معامله دو سهم شاخص‌ساز، بدون کف و سقف قیمت انجام شود. اما در ساعات پایانی شب گذشته به «دنیای اقتصاد» خبر رسید بازگشایی نماد شرکت‌های نامزد شده برای حذف دامنه نوسان – شستا و ایران‌خودرو- به تعویق افتاده است. علی صحرایی، مدیرعامل بورس اوراق بهادار و تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: بازگشایی نماد شرکت‌های ایران‌خودرو و شستا که قرار بود امروز صورت گیرد، به تعویق افتاده است.
طبق ماده (۱) دستورالعمل اجرایی شرایط اضطراری موضوع ماده (۳۲) قانون بازار اوراق بهادار؛ سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است در صورت وقوع شرایط اضطراری (ریزش بیش از ۵ درصدی) و برای حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران و حفظ بازار شفاف، منصفانه و کارآ، دستور تعطیلی یا توقف تمام یا بخشی از معاملات هر یک از بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس را حداکثر فرمول خروج بورس از حالت فرسایش به مدت سه روز کاری صادر کند. رفع محدودیت دامنه نوسان، روند حرکتی بازار را متعادل خواهد کرد.
فرمول خروج بورس از حالت فرسایش
احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: دامنه نوسان باعث فرسایشی شدن روند صعودی و نزولی در بورس شده است. کند شدن روند بازار علاوه بر ایجاد هیجان، به التهاب در معاملات هم دامن می‌زند. سرمایه‌گذاران هر روز شاهد صف‌های فروشی که با حجم کم مورد معامله قرار می‌گیرد هستند. از طرفی تداوم صف‌های عرضه‌کنندگان در روزهای آتی معاملات هم در پی افزوده شدن سهامداران بیشتر در این صفوف، از لحاظ روانی در کلیت بازار اثرگذار خواهد بود. او با اشاره به مزیت دامنه نوسان گفت: طولانی شدن روزهای ریزشی می‌تواند منجر به انصراف سهامداران از فروش سهم شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمی مبتنی بر تحلیل و آگاهانه بگیرند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: عبور زمانی از فضای ملتهب بازار نیز از دلایل انصراف فروشندگان سهام با قیمت‌های پایین در نظر گرفته میشود. به گفته رضاپور فرسایشی شدن بازار با وجود دامنه نوسان اثرات منفی زیادی دارد به‌طوری‌که نگرانی و استرس سهامداران با توجه به نبود امکان فروش سهام در روزهای متوالی کلیت فضای بورس را دستخوش تغییر می‌کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: حذف دامنه نوسان بازار را سریعا به تعادل می‌رساند به‌طوری‌که سهام شرکت‌هایی که مدت‌ها در صف خرید و فروش قرار دارند با نوسان ۱۰ تا ۱۵ درصدی در یک روز معاملاتی متعادل خواهند شد که در پی این مهم سهام می‌تواند به روند عادی خود بازگردد. او با اشاره به روند معاملات بازار سهام گفت: جو عمومی حاکم بر رفتار سرمایه‌گذاران خرد و نهادی بازار موجب افزایش احتیاط در جریان معاملاتی بورس شده است. از طرفی به‌دلیل حاکمیت روند نزولی و عدم چشم‌انداز رشد کوتاه‌مدت در بازار سهام، سرمایه‌گذاران ترجیحا بخشی از منابع را از سهام شرکت‌ها آزاد می‌کنند. بنابراین در صورتی که بازار به‌دلیل شرایط فعلی افت بیشتری را متحمل شد سهامداران فرصت خرید در قیمت‌های بهتری را کسب می‌کنند.
به اعتقاد این تحلیلگر بازار سرمایه با چنین استراتژی سرمایه‌گذاری فعالان بازار به نوعی از بازدهی که برای خود ایجاد کرده‌اند، می‌توانند صیانت کنند. او افزود: افرادی که به‌تازگی به جمع فعالان بازار سرمایه پیوستند و در زیان قرار دارند با خروج موقت غالبا از تحمیل زیان بیشتر جلوگیری می‌کنند. با این حال مهم‌ترین عاملی که به چنین وضعیتی دامن می‌زند، چشم‌انداز کوتاه‌مدت (روزانه و هفتگی) نزولی بازار سرمایه است. در چنین شرایطی که هیجانی در بازار وجود دارد اغلب سهامداران یا فروشنده هستند یا خرید‌‌‌های خود را به تعویق می‌اندازند. رضاپور تاکید کرد: فروش و تعویق در خرید یقینا روند نزولی را پایدار می‌کند. بازارهای مالی بسیار حساس و سرمایه بسیار ترسو است بنابراین اتفاقاتی که در نیمه دوم مرداد ماه روی داد، باعث شد تا سرمایه‌گذاران بزرگ و حقوقی‌های بازار هم جانب احتیاط بیشتری را در معاملات خود لحاظ کنند. بر این اساس تا زمانی که فضای اعتماد، اعتقاد به بازگشت و ثبات بازار در ذهن فعالان بازار سرمایه نهادینه نشود، قدرت حمایت اثر‌گذاری چندانی نخواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است شرکت‌ها و سهامداران عمده در واقع روی سهام خود می‌توانند اوراق تبعی منتشر کنند. از این طریق علاوه بر تامین مالی شرکت، سرمایه‌گذاران هم می‌توانند اعتماد نسبی نسبت به حداقل بازده سهام خود در بازه زمانی مشخص داشته باشند.
فرمول محاسبه کمیسیون مشاوران املاک کشور تغییر کرد
بر اساس مصوبه هیئت وزیران، حق‌الزحمه خدمات مشاوران املاک توسط سامانه معاملات محاسبه و در قراردادها و مبایعه نامه‌ها چاپ میشود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
بر اساس تصویب‌نامه هیئت فرمول خروج بورس از حالت فرسایش وزیران که توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد، شیوه محاسبه حق‌الزحمه مشاوران املاک از تعیین درصدی طرف‌های معامله، به رقم ارزش منطقه‌ای معاملات که کمیسیون تقویم املاک که سالانه تعیین می‌کند، تغییر کرد.
بر این مبنا تعیین کمیسیون بنگاه‌های املاک بر مبنای درصدی از قیمت معاملاتی که سبب ذی‌نفع شدن بنگاه‌ها از گرانی مسکن می‌شد، لغو شد.
بر اساس این تصویب‌نامه نرخ حق‌الزحمه مشاوران املاک به طور سالانه تعیین و هر سال تغییر خواهد کرد.
مصوبه هیئت وزیران در مورد تغییر حق‌الزحمه مشاوران املاک را به وزارت راه و شهرسازی، وزارت صمت، نیرو، دادگستری، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی سازمان ثبت اسناد و املاک، معاونت اقتصادی رئیس و اتاق اصناف ایران ابلاغ شده است
دیدگاه شما