ماجرای سوءاستفاده مالی در شرکتهای صندوق فرهنگیان/ کارتن‌خوابی که کلاه بانک سرمایه را برداشت
مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان معتقد است که پول فرهنگیان در صندوق ذخیره در قالب شرکت‌ها باقی مانده اما تخلفاتی صورت گرفته است.
به گزارش « نسیم آنلاین »، تسنیم نوشت: معوقه 8هزار و 300 میلیارد تومانی 30 نفر در بانک سرمایه در ماه‌های اخیر منجر به احضار و بازداشت برخی افراد شده است و در این رابطه مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنگیان نیز به‌دلیل انجام برخی تخلفات در دوران سرپرستی‌اش در بانک سرمایه از بازداشت شدگان است.
در همین رابطه محمدرضا خانی مدیرعامل سابق بانک سرمایه می‌گوید: سهم مطالبات مشکوک‌الوصول که در دست 31 نفر بدهکار عمده بود و از این 31 نفر هم 10 نفر دانه‌درشت‌تر هستند، 8 هزار میلیارد تومان است. همچنین فقط یک نفر 600 میلیارد تومان بدهکار است.
در این پرونده آنچه حائز اهمیت این است که هیچ کدام از 30 نفر طبق ضوابط و مقررات، تسهیلات دریافت نکرده‌اند و وام‌های نجومی با زدوبند و بدون دریافت وثایق لازم به این 30 فرد خاص اعطا شده است. طبق گفته‌های برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی بین 30 نفری که 8هزار میلیارد تومان تسهیلات نجومی را گرفته‌اند برخی افراد 500 تا 1000 میلیارد تومان وام برای شرکتهای صوری دریافت کرده‌اند، این افراد با پشتوانه یک چک وام‌های کلان گرفته‌اند و آن را برای ساخت‌‌وساز و اهداف شخصی خود هزینه کرده‌اند.
بخشی از تخلفات صورت‌گرفته بدین شرح است: بیش از 90 درصد تسهیلات پرداختی به اشخاص و مطالبات غیرجاری بانک مربوط به کمتر از 30 ذی‌نفع واحد است. سهم تسهیلات خرد و متوسط از مجموع تسهیلات پرداختی به اشخاص کمتر از 10 درصد است.
در موارد دیگر چند هزار میلیارد تومان در اختیار برخی افراد قرار گرفته بود بدون اینکه از آنها هیچ ضمانتی بگیرند، آنها نیز این مبالغ را گرفته استفاده کردند اما چرا مسئولان صندوق ذخیره فرهنگیان معتقدند که تخلفات صورت‌گرفته مربوط به بانک سرمایه است و از زیر بار تخلفات بانک سرمایه شانه خالی می‌کنند؟
ماجرای سوءاستفاده در صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از مباحث مطرح شده در مناظره دوم کاندیداهای ریاست جمهوری نیز بود.
برای بررسی ابعاد مختلف تخلفات صورت گرفته در بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان با مهدی نیکدل مدیرعامل این صندوق که چند ماهی است در این سمت حضور دارد، به گفت‌وگو نشستیم.
در خصوص بدهی‌های بانک سرمایه، ارتباط آن با صندوق ذخیره فرهنگیان، تغییر مدیرعامل بانک سرمایه و بدهی‌های صندوق به بانک سرمایه صحبت‌هایی مطرح شده است، در ارتباط با این موارد به ویژه ارتباط میان فساد در بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان سوالات متعددی برای فرهنگیان مطرح است که توضیحات شما می‌تواند به روشن شدن ابعاد مختلف موضوع کمک کند
نیکدل: اگر آموزش وپرورش به بانک سرمایه بدهکار است این موضوع تعریف شده است. وزارتخانه برای پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشسته‌ها، طبق مصوبه دولت 400 میلیارد تومان از بانک سرمایه و 4500 میلیارد تومان از بانک ملی وام دریافت کرد که در قالب اوراق صکوک این بدهی را پرداخت کرده است و اگر هم اکنون اعلام می‌شود که این بدهی پرداخت نشده صحت ندارد.
آموزش و پرورش بدهی خود را به صندوق ذخیره فرهنگیان در قالب اوراق صکوک پرداخت کرده و حتی بهره آن را نیز به ما داده‌اند تا آن را به بانک بپردازیم و منتظر مصوبه دولت هستیم.
اگر شرکتهای زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان به بانک سرمایه بدهی دارند این مسئله درچارچوب روابط قانونی تعریف شده است یعنی وامی اخذ شده و اقساط آن در حال پرداخت است.
از سوی دیگر حقوق کارکنان صندوق ذخیره فرهنگیان و برخی شرکتهای تابعه در بانک سرمایه است و در مقابل انتظار داریم که این بانک طبق مقررات به ما وام بدهد. با این حال هیچ وقت مکاتبه‌ای نداشتیم که تسهیلاتی را خارج از چهارچوب مقررات بانک مرکزی به شرکتهای زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان بپردازند.
ماجرای وام‌های صندوق ذخیره از بانک سرمایه عنوان می‌شود که صندوق ذخیره فرهنگیان 700 میلیارد تومان به بانک سرمایه بدهکار است و این صندوق برای دریافت وام اعمال فشارهایی را به بانک سرمایه داشته است.
نیکدل: صندوق ذخیره به صورت مستقیم برای خود وام نمی‌گیرد و معمولا توسط شرکتهای زیرمجموعه اقدام می‌کند . شرکت پتروفرهنگ زیرمجموعه صندوق ذخیره 1000 میلیارد تومان وام از بانک سرمایه دریافت کرده است که 20 میلیارد آن را به عنوان وثیقه نگه داشته‌اند و 80 میلیارد را شرکت دریافت کرده و هم اکنون در حال پرداخت اقساط وام است و ما وام معوق و لاوصول نداریم.
اگر صندوق ذخیره فرهنگیان بدهی در مقابل سهام ارزان مقاومت کنید خود را به بانک سرمایه پرداخت نکند تضامین را به اجرا می‌گذارند به عنوان مثال برای دریافت وام شرکت پترو فرهنگ، ساختمانی را که 250 میلیارد تومان می‌ارزید، به عنوان وثیقه وام 200 میلیارد تومانی پیشنهاد کردیم. این مسائل نشان می‌دهد که برخی مطالب مطرح شده در خصوص بدهی صندوق به بانک سرمایه فرار رو به جلو است.
وام 400 میلیارد تومانی بانک سرمایه به یک شرکت زیرمجموعه
طبق گزارش‌های قوه قضاییه، بانک سرمایه در دوره مدیریت قبلی 400 میلیارد تومان به یکی از شرکتهای زیرمجموعه‌اش وام داده که این موضوع برخلاف مقررات بانک مرکزی است چرا که یک بانک می‌تواند به شرکتهای زیرمجموعه خود اگر تولیدی باشند تا سقف 20 درصد سرمایه و اگر غیرتولیدی باشند تا سقف 5درصد سرمایه وام بدهد.
سرمایه بانک400 میلیارد تومان است که برای پرداخت وام به شرکت توسعه تجارت سرمایه پایدار قشم که زیرمجموعه بانک و جزو شرکتهای غیرتولیدی است تا سقف 5 درصد مجاز بودند. طبق محاسبات 5 درصد 400 میلیارد تومان 20 میلیارد می‌شود اما مشاهده می‌کنیم برخلاف مقررات 400 میلیارد تومان به این شرکت پرداخت کرده‌اند.
سه ماه قبل که اولین 50 میلیارد تومان از سوی مدیرعامل سابق بانک سرمایه به شرکت توسعه تجارت سرمایه پایدارقشم پرداخت شد، بنده او را صدا زده و گفتم این مبلغ خلاف مقررات بانک مرکزی پرداخت شده است که در پاسخ عنوان کرد این رقم وام نبوده و خط اعتباری است اما تفاوت این دو چیست؟
اخراج کارمند بانک سرمایه به دلیل افشای تخلفات
مدیرعامل سابق بانک سرمایه پس از پایان جلسه‌اش با بنده و رفتن به بانک اولین کاری که کرد اخراج فردی بود که درمقابل پرداخت آن وام غیرقانونی ایستاده بود یعنی مدیر عامل سابق به جای اصلاح خطای خود این فرد را اخراج کرد. پرداخت این وام‌های 50 میلیارد تومانی را آنقدر ادامه دادند که در مجموع بیش از 400 میلیارد تومان برخلاف مقررات به این شرکت وام پرداخت کردند.
اولتیماتوم سیستم قضایی به بدهکاران بانکی تا 25 اردیبهشت
از سوی دیگر باید بدانیم که سیستم قضایی بدهکاران کلان بانکی را بازداشت کرده و به برخی از آنها اولتیماتوم داده تا 25 اردیبهشت بدهی‌های خود را پرداخت و تکلیف آن را مشخص کنند.
اعضای هیئت مدیره بانک سرمایه تحت فشار بدهکاران بانک چه شد که تصمیم به تغییر مدیرعامل بانک سرمایه گرفتید؟ آیا صحت دارد که تحت فشار بدهکاران کلان بانک سرمایه این تغییر صورت گرفت؟
نیکدل: تصمیم برای تغییر مدیرعامل از زمانی که بنده به صندوق آمدم در جریان بود. صندوق ذخیره می‌تواند در بانک سرمایه سه عضو هیئت مدیره را به عنوان نماینده داشته باشد اما در آن زمان اعضای هئیت مدیره بانک سرمایه که نماینده صندوق بودند تحت فشار بدهکاران قرار داشتند و نمی‌توانستند تصمیم صحیحی بگیرند حتی یکی از اعضای هیئت مدیره ما آقای حیدرآبادی استعفا داده بود. بنابراین به جای سه نفر، دو نماینده داشتیم اما از آنجایی که بنده هیچ شناختی نسبت به این افراد نداشتم تصمیم گرفتم تا افرادی که خودم می‌شناسم و به آنها اعتماد کامل دارم به عنوان نماینده صندوق برای عضویت در هیئت مدیره بانک سرمایه معرفی کنم.
براین اساس در تاریخ 5 دی ماه سال 95 نامه‌ای را به آقای سیف رییس بانک مرکزی نوشتم و سه نماینده جدید خود را برای عضویت در هیئت مدیره بانک سرمایه معرفی کردم که این پروسه سه ماه به طول انجامید و در نهایت دو نفر را تایید کردند.
از سوی دیگر گزارش‌های محرمانه‌ای به وزیر آموزش‌وپرورش در ارتباط با تخلفات مدیر عامل سابق بانک سرمایه و پرداخت‌های غیرقانونی رسیده بود و حتی آقای مقصودی نماینده مجلس در کمیسیون آموزش به جناب وزیر گفتند الان که شما در اینجا هستید در بانک سرمایه تخلفی در حال وقوع است چرا مدیرعامل را تغییر نمی‌دهید؟
بنابراین تخلفات در بانک سرمایه منجر به تغییر مدیر عامل شد. بنده وقتی گزارش اتفاقات صورت گرفته را می‌خوانم برایم بسیار حیرت آور است که این افراد در بانک با سرمایه مردم چه می‌کردند. این حق قانونی ماست که بتوانیم مدیرعامل بانک را تغییر دهیم.
ماجرای ورشکستگی بانک سرمایه یکی از چالش‌های اصلی ما سیستم بانکی کشور است که زیان‌های انباشته دارند و وضعیت بانک سرمایه نیز مشابه بانک‌های دیگر است. ماجرای ورشکستگی بانک سرمایه چیست؟
نیکدل:بانک سرمایه نهادی است که ما فقط 46 درصد سهام آن را داریم و تحت نظارت بانک مرکزی اداره می‌شود. مدیرعامل بانک را هیئت مدیره معرفی می‌کند اما بانک مرکزی باید آن را تایید کند. متاسفانه بانک سرمایه از سال 91 تا کنون مجمع برگزار نکرده است . تمام مشکلات بانک سرمایه از برگزار نشدن مجمع ایجاد شده است زیرا کارنامه هیئت مدیره مشخص نمی‌شود.البته پول مردم در بانک‌ها توسط بانک مرکزی تضمین شده است بنابراین اتفاقی برای این پول‌ها نمی‌افتد و شایعه ورشکستگی بانک سرمایه نیز به در مقابل سهام ارزان مقاومت کنید نظر می رسد از سوی بدهکاران کلان بانک درست شده بود تا صورت مسئله بدهی‌ها را پاککنند.
بیشتر بدهی بانک سرمایه ریشه در سال 86 به بعد دارد وضعیت بدهی‌های بانک سرمایه به چه صورت است، چه میزان از این بدهی‌ها مربوط به دولت فعلی و چه میزان مربوط به دولت‌های گذشته است؟
نیکدل: بدهی‌های بانک سرمایه از سال 1386 شروع شده و در سال 1390 و 1391 تشدید شده است. عمده بدهی‌های بانک سرمایه ریشه در سال 86 به بعد دارد و از سال 1392 به بعد نیز وام‌هایی پرداخت شده است در حقیقت دو سوم تخلفات بانک سرمایه مربوط به دولت‌های قبل است به عنوان مثال اگر فردی الان بخواهد از بانک وام بگیرد تا زمانی که به لاوصول تبدیل شود با احتساب دوره استهمال و تبدیل شدن به پرونده قضایی، چهار سال زمان می‌برد. بنابراین صحیح نیست که بگویم تمام اتفاقات بانک سرمایه مربوط به دولت فعلی است و این موضوع واقعیت ندارد.
بسیاری از بدهی‌های بانک سرمایه ریشه در قبل از این دولت دارد و هم‌اکنون این مسئله وارد سیستم قضایی شده است. بانک سرمایه یک بانک خصوصی در مقابل سهام ارزان مقاومت کنید است که در آن تخلفاتی صورت گرفته باید سیستم‌های نظارتی و قضایی کشور به آن رسیدگی کنند.
200 میلیارد تومان از پول صندوق ذخیره در بانک سرمایه است
حدود 4 درصد دارایی‌های صندوق ذخیره در بانک سرمایه است. این بانک 400 میلیارد تومان سرمایه دارد و ارزش دفتری سهم ما 200 میلیارد تومان است در حالی که ارزش دفتری دارایی‌های فرهنگیان در این صندوق حدود 5 هزار میلیارد تومان است. یعنی برای 200 میلیارد تومان با این جنجال‌ها و هجمه‌ها به 4هزار و 800 میلیارد تومان اموال فرهنگیان آتش می‌زنند.
صندوق ذخیره فرهنگیان 46 درصد سهام بانک سرمایه را دارد از سوی دیگر مدیرعامل بانک سرمایه از سوی صندوق ذخیره به بانک مرکزی معرفی می‌شود، چگونه می‌توانیم بگوییم تخلفات بانک سرمایه ارتباطی به صندوق ندارد؟
نیکدل: صندوق از طریق شرکتهای زیرمجموعه خود 46 درصد سهام بانک سرمایه را دارد بنابراین 3 عضو هیئت مدیره به بانک مرکزی معرفی می کند و هیئت مدیره نیز معرف مدیرعامل به بانک مرکزی است. این به این معنا نیست که 46 درصد تمام وجوه موجود در بانک سرمایه متعلق به این صندوق است اینکه می‌گویند پول فرهنگیان از بانک سرمایه رفت، این اشتباه است.
دخالت مدیران صندوق ذخیره آفتی برای بانک سرمایه اعمال نظرهای صندوق در بانک به چه صورت بوده و مربوط به کدام دوره‌هاست؟
نیکدل: صندوق دچار سیکل معیوب شده است و افرادی که در دوره قبل به عنوان مدیرعامل در اینجا حضور داشتند، فرهنگی بوده و بنگاه‌دار نبودند بنابراین به قانون تجارت تسلط نداشتند لذا بعضاً دچار اشتباه در تصمیم گیری در ارتباط با بانک شده اند.
مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنیگان ( آقای غندالی) وقتی مشاهده کرد که دیگر نمی‌تواند کنترل کند، مدیر عامل بانک سرمایه را تغییر داد و خودش سرپرست بانک شد. این موضوع یک اشتباه قانونی بود زیرا بانک سرمایه زیر نظر بانک مرکزی است و این مسئله مصداق دخالت صندوق در بانک است.
متاسفانه در دوره قبل مدیران بانک سرمایه به جای اینکه به نفع صندوق ذخیره فرهنگیان تلاش کنند به سهامدار بخش خصوصی مثل آقای «ر» خدمت می‌کردند. بنده زمانی که به صندوق ذخیره آمدم به آقای سیف رئیس بانک مرکزی پیام دادم و گفتم نزدیک 4 ماه است که به صندوق ذخیره آمده‌ام و تمام شرکتهای صندوق را سامان داده‌ام جز بانک سرمایه که سیستم نظارتی بانک مرکزی اجازه این کار را نمی‌دهد بنابراین نتوانستیم مانع تخلفات بانک سرمایه بشویم.
می‌پذیرم که دخالت صندوق در بانک و تعویض پی در پی مدیران، یک آفت برای بانک سرمایه بود اما اینکه می‌گوییم صندوق و بانک از یکدیگر جدا هستند به این دلیل است که بانک سرمایه شخصیت حقوقی مجزایی دارد و ما نمی‌‌توانیم در بانک دخالت کنیم. در حقیقت بانک سرمایه یک شخصیت حقوقی است و زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کند.
مجموع تخلفات صورت گرفته در شرکتهای زیرمجموعه صندوق ذخیره
برخی نمایندگان مجلس از پرداخت پاداش‌های میلیونی و حقوق یک میلیاردی برخی مدیران شرکتهای زیر مجموعه صندوق خبر داده‌اند، این ماجرا به چه صورت است؟
نیکدل: دارایی فرهنگیان در صندوق حدود 5 هزار میلیارد تومان است و بعد از این اتفاقات برخی از فرهنگیان انصراف دادند که تعداد آن قابل توجه نیست. قبل از این اتفاقات به طور معمول سالانه 3 تا 4 هزار نفر انصرافی داشتیم که به هر دلیلی پول خود را از صندوق خارج می‌کردند و این افراد دیگر مشمول سهم دولت نمی‌شوند و پس از اتفاقاتی که رخ داد نزدیک 2 هزار نفرانصرافی جدید داشتیم.
توجه داشته باشید که جمع مانده پول اعضا و دولت در صندوق ذخیره 1500 میلیارد تومان است بنابراین از برخی نمایندگان مجلس می‌خواهیم این فرمول را حل کنند، از ابتدای تاسیس صندوق 2500 میلیارد تومان پول وارد صندوق شده است که 1000 میلیارد تومان آن با بازنشستگی اعضا به آنها پرداخت شده است پس چگونه می‌گویند 8 هزار میلیار تومان پول فرهنگیان از صندوق خارج شده است؟
پول فرهنگیان در قالب املاک و شرکت‌ها محفوظ است و آنچه از دست فرهنگیان خارج شده از شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان بوده است که بدهکاران کلان بانکی 130 میلیارد تومان از این شرکت هم کلاهبرداری کرده‌اند. البته تمام این افراد بازداشت شده‌اند و با همراهی قوه قضاییه در حال دریافت این 130 میلیارد تومان هستیم.
فرد کارتن خوابی را آورده‌اند که شرکت تاسیس کرده و او را به بانک برده‌اند و وام گرفته‌اند این نشان می‌دهد که با بانک نیز زد و بند داشته‌اند. چطور مدیر شعبه متوجه نشده این فرد کارتن خواب است و به او وام کلان داده است. حتی در دو شعبه بانک سرمایه از نیروهای خدماتی تا رئیس شعبه توسط بدهکاران کلان انتخاب شده بودند.
ارزش دفتری اموال فرهنگیان در صندوق حدود 5 هزار میلیارد تومان است اما این ارزش را به روز نکرده‌ایم. بنابراین 8 هزار میلیارد مطرح شده درباره بانک مربوط به فرهنگیان نیست و بخش عمده این پول، سرمایه مردم در بانک سرمایه است. صندوق ذخیره فرهنگیان 200 میلیارد تومان در بانک بصورت سهام دارد.
◄ سفر ایمن، ارزان و سریع با توسعه حملونقل ریلی به روش TOD
یکپارچه‌سازی سیستم حملونقل (TOD) در فحوای خود به‌عنوان یکی از تکامل‌یافته‌ترین دیدگاه‌های توسعه شهری و به معنی اتصال شهرها مبتنی بر حملونقل عمومی است، که بر ارتباط متقابل حملونقل عمومی و توسعه شهری تأکید دارد. درواقع یک سیستم حمل‌ونقلی متصل می‌تواند کارکردی بهینه و مثبت داشته باشد و موجب ترغیب مردم به استفاده از آن سیستم شود. در غیر اینصورت شهروندان یک کشور به استفاده از سیستم حمل‌ونقلی‌ای خواهند رفت که در سریع‌ترین زمان ممکن و با صرف هزینه کمتر آنها را به مقصد می‌رساند.
زهرا ایرانشاهی: اگرچه در انجام پروژه‌های مختلف عمرانی درون یا برون‌شهری، کسب درآمد، فراهم کردن رفاه بیشتر برای مردم و افزایش زیبایی شهرها و اطراف آنها با یکدیگر همبستگی مثبتی دارند اما در کشورهای درحال توسعه گاها وزنه بعضی از موارد نسبت به سایرین سنگین‌تر می‌شود و از حالت همبستگی مثبت داشتن، خارج می‌شود. شاهد مثال اینکه، در اکثر کشورهای توسعه‌یافته برای طراحی شهری با آخرین تکنولوژی و همراه با رعایت اصول هنریِ معماریِ مدرن، از مردم نیز- ضمن رعایت دقیق اصول مهندسیِ شهرسازی به شیوه‌های مختلف- نظرخواهی می‌شود و سپس با درنظر گرفتن میزان درآمد مردم، میزان عوارض شهری تعیین می‌شوند.
به گزارش تین‌نیوز، از مهم‌ترین شاخصه‌‌های انجام پروژه‌های عمرانی در کشور ما، درآمدزایی همراه با داشتن صرفه اقتصادی و سپس حفظ زیبایی بصری است. وصله‌های ناراستی که در طراحی شهرها و محورهای مواصلاتی بین‌شهری می‌بینیم، مبین یک نظام نانوشته در اولویت‌بندی فاکتورهای تاثیرگذار بر انجام این پروژه‌ها هستند!
درواقع مدت زیادی نیست که دولت در ایران، متوجه اهمیت جانمایی فضاهای شهری و اِلِمان یا نمادهای شهری و بین‌شهری در بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها، ایستگاه‌های قطار، نسب بنرهای خوش‌منظره‌تر در در طول مسیرها، مبلمان شهری و بین‌شهری و کیفیت فنی‌وزیربنایی محورهای مواصلاتی طبق استانداردهای مهندسی و علمی شده است. البته از معماری ایرانی در غالب معماری و جانمایی کاروانسراها، سنگفرش‌ها، مهندسی قنات‌ها، آبراه‌ها و انواع راه‌ها که به تفکیک تردد انسان و احشام طبقه‌بندی می‌شده نباید به آسانی رد شد. معماری‌ای که در دل سنت‌ها ریشه داشته و در طول تاریخ زبانزد اقوام و ملت‌های مختلف بوده است. هرچند که تاریخ‌مند بودن بدون تکرار مدرن آن، بالیدن به تصویری است که از فاصله بسیار دور مشاهده می‌کنیم و قادر به درک ظرافت‌ها و جزئیات آن نیستیم.
امروزه در همه جای دنیا توجه به مواردی که پیش از این عنوان شد در شهرسازی، جاده‌سازی، ریل‌گذاری، ساخت فرودگاه و. لحاظ می‌شود.
نمونه این ادعا، در طراحی ایستگاه‌های قطار که به جرات می‌توان گفت در دنیای امروز پرکاربردترین وسایط حمل‌ونقلی چه در بخش بار و چه در بخش مسافر هستند و تبدیل به مهم‌ترین فضاهای شهری و بین‌شهری شده‌اند، مشاهده می‌شود. راه‌آهن کشورهایی نظیر روسیه، فرانسه، آلمان، بریتانیا، شیکاگو در امریکا و اسپانیا با ایستگاه‌های بی‌نظیر از منظر زیبایی‌شناسی و کاربرد بهترین مصالح ساختمانی از این مواردند. مهم‌ترین فاکتوری که در این زمینه مورد توجه قرار گرفته یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقلی تحت عنوان TOD است. موضوعی که اخیرا ضرورت آن در کشور ما نیز احساس شده است. رویکرد جدیدی که شرکت راه‌آهن مدعی استفاده از آن در برنامه‌های آتی خود برای توسعه ایستگاه‌های قطار در حوزه مسافری شده است.
یکپارچه‌سازی سیستم حملونقل یا TOD در ماهیت خود به‌عنوان یکی از تکامل‌یافته‌ترین دیدگاه‌های توسعه شهری، به معنی اتصال شهرها مبتنی بر حملونقل عمومی است، که بر ارتباط متقابل حملونقل عمومی و توسعه شهری تأکید دارد، است. درواقع یک سیستم حمل‌ونقلی متصل می‌تواند کارکردی بهینه و مثبت داشته باشد و موجب ترغیب مردم به استفاده از آن سیستم شود. در غیر اینصورت شهروندان یک کشور به استفاده از سیستم حمل‌ونقلی‌ای خواهند رفت که در سریع‌ترین زمان ممکن و با صرف هزینه کمتر آنها را به مقصد می‌رساند. با این اوصاف نباید از عدم استقبال از قطارهای مسافری که با صرف هزینه‌های بسیار در کشور ما طراحی و ساخته می‌شوند، تعجب کرد. همچنین نباید از آلوده‌تر شدن کلان‌شهرهای کشور متعجب شویم.
در ایران سیستم TOD پیاده نشده است و شاهد هستیم که در بسیاری از شهرهای کشور ارتباطی از طریق حملونقل ریلی میان بخش‌های حومه‌ای با مرکز شهر وجود ندارد. این عدم اتصال حملونقل ریلی برون و درون‌شهری موجب شده است تا درصد کمی از حمل بار و مسافر به راه‌آهن اختصاص داشته باشد و حملونقل ریلی مقرون به‌صرفه نباشد. ضمن اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد، آنطور که به حوزه جاده‌ای توجه می‌شود به حوزه ریلی نپرداخته‌ایم و بیشتر بار کشور به شکل جاده‌ای جابه‌جا می‌شود.
به زعم کارشناسان حمل‌ونقلی، دیگر برای کشور- با توجه به وسعت آن- تعمیر و نگهداری و تأمین مالی این همه جاده مقرون به‌صرفه نیست و تلفات جاده‌ای در حال حاضر به ۱۶ هزار نفر در سال رسیده است. ضمن اینکه توجه به حملونقل ریلی کاهش مصرف سوخت و حفظ محیط‌زیست را نیز به همراه خواهد داشت.
اما اگر سیستم حملونقل ریلی با توجه به مزایای رقابتی که عنوان کردیم به روش TOD در کشور توسعه یابد، امکان سفر ارزان و ایمن برقرار خواهد شد و مردم به سمت استفاده از قطار خواهند رفت. چراکه حفظ ایمنی در سفر و مقرون‌به‌صرفه بودن آن ضمن تماشای دیدنی‌های مسیر از مهم‌ترین فاکتورهای سفر برای مردم است؛ تجربه رونق قطار تهران-مشهد این را نشان می‌دهد. اخیرا هم معاون فنی‌وزیربنایی راه‌آهن گفته است: قرار است که با ساخت ایستگاه جدید در شهر ری مترو به راه‌آهن متصل می‌شود. ضمن اینکه با شهرداری هم به توافق رسیده‌ایم که در ایستگاه پایانه جنوب مرکز تبادلی با مترو، اتوبوس‌رانی و راه‌آهن ساخته شود، همچنین هرچند که پیش‌مقدمه تحقق همه این موارد، ترغیب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سرمایه‌گذاری در بخش ریلی است اما صحبت کردن از ضرورت یکپارچه‌سازی هم به خودیِ خود نوید ایجاد فرهنگ استفاده از قطار به جای انواع ریسک‌پذیرتر حملونقل را می‌دهد.
اما امکان‌سنجی ایستگاه‌های TOD استانداردهایی در دنیا دارند که در ایران هم قرار است با همکاری مشاوران ژاپنی، مطالعات طرح جامع ایستگاه‌ها برای 33 ایستگاه راه‌آهن انجام خواهد شد.طبق خبرهای رسیده در شرح این امکان‌سنجی، اولویت با ایستگاه‌های تهران، اهواز و مشهد است که با ایجاد آن، بستری برای سیر قطارهای حومه‌ای و بین‌شهری به روش TOD در مقابل سهام ارزان مقاومت کنید فراهم خواهد شد و راه‌آهن هم بهره‌بردار اصلی برای انجام این کار خواهد بود.
به زعم کارشناسان ریلی، اتصال قطارهای حومه‌ای به روش TOD به شهر می‌تواند نقش بسیار مهمی در اتصال شهرهای بزرگ به حومه آنها وبه یکدیگرداشته باشدکه برای بهره‌گیری بیشتر از این امکان باید‌ایستگاه‌ها به مراکز اصلی شهر، مراکز اداری - تجاری و ترمینال‌ها نیز متصل شوند. از طرفی دیگر لازم است که قطارهای بین‌شهری هم به قطارهای حومه‌ای متصل شوند. در غیر اینصورت شاهد رشد استفاده از حملونقل ریلی همچون سایر نقاط دنیا نخواهیم بود. چراکه بسیاری از کشورهای دنیا ایستگاه‌های مرکزی قطار را در مرکز شهرها احداث کرده‌اند و آن را به تمام نقاط شهر به شکل مویرگی وصل کرده‌اند.
کارشناسان حملونقل ریلی، پیشبرد چنین اهدافی را با توجه به کاهش چشم‌گیر بودجه‌های دولتی، سیر کاهشی قیمت نفت در بازار جهانی و اعمال تحریم‌های ریز و درشت به بدنه اقتصاد کشور، بدون مشارکت بخش خصوصی داخلی ممکن نمی‌دانند. چراکه بخش خصوصی در ایران تجربه بسیار بالایی در عمل دارد و به دلیل اینکه همواره به هزینه-فایده توجه داشته است در پیشبرد اهداف اقتصادی خود موفق‌تر خواهد بود
دیدگاه شما