تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟

کارگزاری فارابی

شاخص هم وزن بورس چیست و چه تفاوتی با شاخص کل دارد؟

شاخص هم وزن بورس یک شاخص پرکاربرد در میان سرمایه گذاران بورس در ایران است و به عقیده بسیاری از افراد این شاخص نسبت به شاخص کل دید بهتری از وضعیت و روند تغییرات قیمت سهام ارائه می‌دهد این دو شاخص از نظر میزان وزنی که به شرکت های مختلف می‌دهند با هم متفاوت اند و تفاوت عمده دو شاخص در این مورد است.

قبل از بررسی مفهوم شاخص هم وزن بورس باید بدانیم که به طور کلی شاخص، در بورس به چه معنی است. شاخص که در انگلیسی index گفته می‌شود، از نظر لغوی به معنی نشانگر و در اصطلاح به معنی عددی است که تغییراتِ یک یا چند متغیر را در طول زمان نشان می‌دهد.

در بازار سرمایه از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام از شاخص‌ها رشد یا افت بازار را از جنبه ای خاص، بررسی و نشان می‌دهند. در بورس شاخص‌ها اهمیت زیادی دارند و اگر بتوانید معنی هر شاخص را درک کنید و تغییرات آن را تفسیر کنید می‌توانید از وضعیت گذشته و حال بازار تا حدود زیادی آگاهی یابید و اصطلاحا تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ آن را سبک سنگین کنید.

دو شاخص مهم تر بازار سرمایه در ایران کدام است؟

اگر چه در بورس از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود ولی برخی از شاخص‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مهمترین شاخص‌های بورس، شاخص هم وزن بورس و شاخص کل بورس هستند که در اخبار مربوط به بورس تهران، محال است تغییرات این دو شاخص عنوان نشود. در این نوشته به بررسی هر کدام از این دو شاخص و تفاوت آنها با هم می‌پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل بازار سرمایه در ایران که به صورت اختصاری TEPIX گفته می‌شود، معروفترین و مهمترین شاخص بورس است این شاخص، میانگین تغییرات قیمت و مجموع افت یا رشد سهام شرکت‌های مختلف بورسی را نشان می‌دهد با بررسی شاخص کل می‌توان چشم اندازی از بازار بورس را تجسم کرد و تا حدودی به وضعیت بازار پی برد.

نکته تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ مهم این است که اهمیت تغییرات شاخص کل بیشتر از خود عدد لحظه ای شاخص است و با بررسی تغییرات شاخص کل به صورت سالانه می‌توان به درصد رشد کل بورس در طول یکسال پی برد. این شاخص برای پی بردن به رشد کلی بورس مفید است ولی شاخصی مناسب برای بررسی افت و رشد بازار سرمایه در یک دوره کوتاه مدت نیست چونکه در محاسبه این شاخص به همه شرکت ها به یک اندازه بها داده نشده است به طور کلی فرمول محاسبه شاخص کل به صورت زیر است:

ارزش جاری بازار سهام در تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ زمان محاسبه ÷ ارزش جاری سهام در زمان مبدا= ۱۰۰%×(مقدار شاخص کل)

در ادامه بیشتر در مورد ضریب‌ها و ارزش شرکت‌ها در محاسبه این شاخص می‌پردازیم.

شاخص هم وزن بورس چیست؟

بعد از اینکه بسیاری از فعالان بورس به این عقیده رسیدند که با شاخص کلِ بورس به تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ بینش درستی از وضعیت بورس در زمان حال نمی‌توان دست یافت از سال ۱۳۹۳ شاخص هم وزن بورس برای بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گرفت. اگر چه شاخص هم وزن به نوعی تابعی از شاخص کل در نظر گرفته می‌شود ولی شیوه محاسبه شاخص هم وزن با شاخص کل، متفاوت است.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن بورس در چیست؟

اگر وارد سایت tsetmc.com شوید در قسمت «دریک نگاه» هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن را می‌توانید مشاهده کنید. در مورد شاخص کل در زیر همان بخش در یک نگاه در بخش «تاثیر در شاخص» لیست تمام نمادهایی را که در شاخص اثر دارند می‌توان مشاهده کرد. در محاسبه عدد نهایی شاخص کل در ابتدا به شرکت‌های بزرگتر، ضریب بزرگتری داده شده است و در مورد شرکت‌های کوچکتر این ضریب کمتر است پس شرکت‌های بزرگ نقش بیشتری در تغییرات شاخص کل بورس تهران دارند.

شاخص هم وزن همانطور که از اسم آن مشخص است، بزرگی و سرمایه شرکت‌ها اهمیت ندارد و در محاسبه شاخص هم وزن به تمام شرکت ها به یک اندازه ضریب و ارزش داده می‌شود و این نحوه ضریب دادن به شرکت ها تفاوت بین شاخص کل و شاخص هم وزن است. یکسان بودن شرکت های مختلف در محاسبه شاخص هم وزن دقت شاخص را در اعلام وضعیت کلی بورس بالا می‌برد و این دقت بیشتر باعث محبوبیت بیشتر شاخص هم وزن شده است.

به چه چیزی از مقایسه شاخص کل و شاخص هم وزن پی می‌بریم؟

• اگر شاخص کل، مثبت ولی شاخص هم وزن با افت همراه بود معنی این موضوع آن است که قیمت سهامِ شرکت های بزرگ، رو به رشد بوده ولی شرکت های کوچک افت در قیمت سهام داشته اند.
• اگر شاخص کل، منفی و شاخص هم وزن مثبت باشد معنی آن، افت در قیمت سهامِ شرکت‌های بزرگ و در عین حال رشد در سهام شرکت‌های کوچک و متوسط است.
• اگر هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن منفی باشند، به معنی افت قیمت سهامِ اکثر شرکت‌های کوچک و بزرگ تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ است که این افت در یک زمان اتفاق افتاده است.
• اگر دو شاخص نامبرده هر دو مثبت باشند به معنی رونق کلی در بورس است.

دیگر شاخص های بورس تهران کدامند؟

شاخص‌های دیگری هم در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام به نوبه خود می‌توانند برای افراد راهگشا و مفید باشند و تمام این شاخص ها به تناسب ماهیتی که دارند مزایا و معایب خاص خود را دارند.

از جمله این شاخص ها عبارت است از:

• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص سهام آزاد شناور TEPIX
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص بازده نقدی.TEDPIX

سخن پایانی

در کل همه سرمایه گذاران و معامله گران در بورس نیاز دارند نیم نگاهی به شاخص‌ها داشته باشند و همان طور که گفتیم دو مورد از مهمترین شاخص‌ها در بورس ایران شاخص کل و شاخص هم وزن هستند که بدون توجه به این دو، اصطلاحا کار فعالان بورس لنگ می‌ماند.

شاخص کل همانطور که اشاره شد دید کلی‌تری از بازار به ما می‌دهد و بیشتر برای سرمایه گذاری روی شرکت‌های بزرگ تر مناسب است ولی برای نگاه دقیق‌تر به جزئیاتِ بازار سرمایه، شاخص هم وزن یک شاخص محبوب تر در میان فعالان بورسی است همچنین نوسانات شاخص هم وزن کمتر از شاخص کل است و به نوعی می‌توان گفت ریسک شاخص هم وزن کمتر است. با این شاخص روند تغییرات را بهتر می‌توان رصد کرد و قدرت آنالیز و تصمیم گیری فعالان تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ بورسی را افزایش داد علاوه بر همه اینها سادگی و شفافیت بهتری نسبت به شاخص کل دارد.

و در نهایت اگر علاقه مند به دنیای بئرس هستید پیشنهاد میشود مقاله آموزش بورس از مقدماتی تا فوق حرفه ای ✔(هوش مصنوعی و الگو تریدینگ) را بخوانید.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس چیست؟

همراهان گرامی در مقاله قبل به کلیات شاخص کل و فرمول آن در بازار بورس پرداختیم. اما در این مقاله قصد داریم به پرسش تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس چیست؟ بپردازیم. شاخص کل برای فهمیدن سطح عمومی قیمت ها و سود سهام شرکت های بورسی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد که البته از شاخص کل حتی برای بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت گذشته و زمان حال و حتی آینده بورس استفاده میشود. برای اطلاع از تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس ما را همراهی کنید.

پیشنهاد می کنیم مطلب زیر را مطالعه نمایید:

فرق بین شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟

شاخص کل با نمایش و بیان اعدادی وضعیت بازار را برایمان تحلیل می کند و قیمت سهام و سود سالیانه پرداختی هر شرکت را به ما نشان می دهد.

شاخص هم وزن چیست؟

به صورت کلی به همه شرکت ها در بورس یک وزن یکسانی داده می شود و اگر شاخص مثبت شود به این معناست که تعداد بیشتری از شرکت ها در بورس مثبت هستند اما این امکان دارد که در شاخص کل منفی باشد، این به این معنی است که با اینکه سهام های شرکت های بسیار بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکت ها که حجم کوچک و متوسی دارند مثبت اند.

می توان گفت که وزن شرکت ها در شاخص هم وزن زیاد تأثیر گذار نیست و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود و تأثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص در واقع به یک میزان تأثیر خود را می گذارد. برای محاسبه شاخص هم وزن تمام شرکت ها اعم از کوچک و بزرگ دارای وزن یکسانی خواهند بود و با افزایش قیمت در هر سهمی به یک میزان در شاخص هم وزن تاثیر می گذارد. در واقع در بیان کلی تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن می توان اینگونه گفت که شاخص هم وزن میانگین بازدهی شرکت‌ها را با ضریب یکسان محاسبه می کند و آن‌ها را در نمودار نشان می‌دهد. در واقع شاخص هم ‌وزن دید مناسب‌تر وبهتری برای تحلیل بازار به سرمایه‌گذاران می‌دهد.

نتیجه گیری

هر شاخص با توجه به کاربرد آن و ماهیتش تحلیل های آ نها هم باهم فرق خواهد کرد. شاخص کل و شاخص هم وزن این است که شاخص کل دید کلی تر و تمام تری را به وضعیت بازار دارد و بیشتر مناسب سرمایه گذارانی است که به دنبال شرکت های بزرگ هستند اما برای جزییات کمتر و ریز بینانه تر می توانیم از شاخص هم وزن استفاده کنیم.

شاخص هم وزن به چه معنا است و تفاوت آن با شاخص کل چیست؟

در محاسبه شاخص هم وزن به همه شرکت ها وزن یکسانی داده می شود در نتیجه اگر شاخص هم وزن مثبت شود یعنی اینکه تعداد بیشتری از شرکت ها در بورس مثبت هستند. امکان دارد در بورس تهران شاخص کل منفی باشد اما شاخص هم وزن مثبت. معنی آن این است که اگرچه سهام های شرکت های خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکت ها ( با حجم کوچک و متوسط) مثبت اند.

جهت اضافه کردن به علاقه مندی لطفا وارد و یا عضو شوید.

مطالب پیشنهادی

اندیکاتور چیست؟

نمادها در بورس چه چیزی را نشان می دهند؟

عمق بازار به چه معنا است؟

گره معاملاتی به چه معناست؟

برای سرمایه گذاری در بورس به چه امکانات و تجهیزاتی نیاز است؟

مفهوم ریسک در بازار بورس چیست؟

بازار بورس به چه معنا است؟

بازار سرمایه چیست؟

افزایش سرمایه به چه معناست و انواع آن کدام اند؟

سرمایه گذاری در بورس را چگونه شروع کنیم؟ چه مدارکی برای شروع نیاز است؟

مجمع شرکت های بورسی چیست؟

بازار آتی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

انجمن خبرگان بورس‌ تهران

برای کسب حداکثر سود در بازار بورس تهران به چه چیزهایی نیاز داریم؟ شما برای موفقیت در این بازار چقدر آماده و مسلط هستید؟
در انجمن خبرگان بورس تهران ما پرتفوی از سهام ها به همراه زمان خرید و فروش را به شما خواهیم داد و همچنین اخبار مهم پیش روی بازار سرمایه توسط اساتید بررسی و سهام‌های روبه رشد آینده مورد تحلیل قرار می گیرد. در آخر تمام تحلیل های و اشکالات شما توسط اساتید برطرف شده یا در تالار گفتگو پاسخ داده می شود.

شاخص هم وزن چیست؟ | معرفی شاخص های بازار سرمایه به زبان ساده

در هر فعالیتی ، نتایج قبلی و ارزیابی معیارهای پیشین می‌تواند کمک برای بهبود تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ فرآیندهای پیش رو باشد. بازارهای مالی نیز از این مسئله مستثنی نیستند. از نمونه مواردی که برای مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مناسب در این بازار می‌توان اشاره کرد، ارزیابی شاخص‌های بازار سهام می‌باشد. با در نظر گرفتن شاخص‌های ارزیابی و با اندازه‌گیری برخی پارامترها، می‌توان تصمیم‌های درستی در بازار سرمایه انجام داد.

معرفی شاخص های بازار سرمایه

همانطور که اشاره کردیم، افراد برای سرمایه گذاری در بازار سهام، از طریق قیمت سهام، صورت‌های مالی و میزان بازده در صنعت، سهام مد نظر خود را انتخاب می‌کنند و اقدام به خرید و فروش آن می‌کنند. قیمت یک سهم، مهمترین موارد در انتخاب یک سهم می‌باشد؛ اما، در کنار آن شاخص‌های قیمتی و ارزیابی آنها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در بازار سرمایه شاخص‌های زیادی توسط متخصصان در این زمینه معرفی شده است که کاربردهای متفاوتی دارند. از این شاخص‌ها و ابزارهای کمکی مالی دیگر برای پیش‌بینی روند بازار استفاده می‌شود. هر شاخص، متغیر مختص خود را دارد و با شاخص‌های دیگر قابل مقایسه نمی‌باشد. در نتیجه، هر شاخص را باید نسبت به خود و در بازه زمانی مورد مقایسه و بررسی قرار داد. برای بررسی شاخص‌ها می‌توانید به سایت شرکت و مدیریت بورس ایران به نشانی www.tsetmc.com مراجعه کنید. در بازار سرمایه 8 شاخص مهم اساسی وجود دارد که توسط فعالان در این حوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد که به شرح زیر است:

• شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX
• شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

تعریف انواع شاخص ها در بازار سرمایه

کلمه "شاخص" از ترجمه (Index) که به معنی نشانگر یا بیانگر عددی است، گرفته شده است. با استفاده از این عدد می‌توان تغییرات ایجاد شده برای یک متغیر یا چند متغیر را در بازه زمانی خاص مورد بررسی قرار داد. شاخص در بورس عددی است که روند صعودی و یا نزولی در بازار را نمایش می‌دهد. همانطور که در ابتدای مقاله بیان کردیم، در بازار سرمایه چندین شاخص وجود دارد که هر کدام جنبه‌های خاصی را نمایش می‌دهند. به دست آوردن هر یک از این شاخص‌ها رابطه‌ای جداگانه دارد که برای استفاده از آن باید کارکرد آن را بدانیم. در میان این شاخص‌ها، برخی دارای اهمیت‌های ویژه‌ای در میان فعالان بازار هستند. در ادامه، هر یک از این شاخص‌ها را به صورت کامل توضیح خواهیم داد.

شاخص کل

شاخص کل قیمت که به صورت شاخص کل معروف است، نشان‌دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است. بیان کننده میانگین افزایش و کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. این تغییرات نسبت به سال پایه بیان می‌شود. سال پایه، سالی است که در آن نوسانات قیمتی کمتر بوده و به عنوان مبدا در نظر گرفته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که به صورت عمومی اطلاع‌رسانی می‌شود و رشد و افت بازار را نمایش می‌دهد. شاخص کل از رابطه زیر به دست می‌آید:

شاخص قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX

از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس می‌توان به شاخص قیمت (TEPIX) اشاره کرد که بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد. در این شاخص بر خلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. در این شاخص، وزن شرکت‌ها تاثیری موثر بر آن دارد. به عبارتی، هر چه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد شد.

شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX

شاخص بازدهی یا شاخص قیمت و بازده نقدی که به صورت اختصاصی با TEDPIX نمایش داده می‌شود، جزء شاخص‌های اصلی بازار سرمایه می‌باشد. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. به بیان دیگر، تغییرات شاخص قیمت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. در واقع، شاخص بازدهی تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شرکت‌ها بر اساس فعالیتشان در بازار سرمایه تقسیم‌بندی می‌شوند. شرکت‌های تولیدی و خدماتی اصلی‌ترین شرکت‌های بورس به شمار می‌آیند که حدود 60 درصد شرکت‌های فعال این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، مشاوره مالی و شرکت‌های تامین سرمایه جز خدمات مالی محسوب می‌شوند. شرکت در گروه اول در دسته شاخص صنعت و شرکت در گروه دوم در دسته شاخص مالی قرار گرفته‌اند. به عنوان مثال؛ شرکت‌های پتروشیمی جزء شاخص صنعت و شرکت‌های تامین سرمایه در شاخص مالی دسته‌بندی شده‌اند. شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند. به عبارتی دیگر، این شاخص‌ها همانند شاخص کل قیمت محاسبه می‌شود و تنها تفاوت آن در این است که، در شاخص صنعت و مالی تعداد شرکت‌ها متفاوت می‌باشد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

اغلب برخی از شرکت‌های حقوقی مالکیت اصلی شرکت‌های سهامی را بر عهده می‌گیرند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقیقی و یا حقوقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را خریداری کند جزء سهامدار اصلی آن شرکت شناخته می‌شود. این سهام‌ها معمولا به عنوان سهام فعال در بازار معامله نمی‌شود. در نتیجه، شناوری سهام به درصدی از سهام شرکت‌ها گفته می‌شود که نزد سرمایه گذاران قرار دارد و قابلیت خرید و فروش دارد و به هدف نگهداری و کنترل شرکت خریداری نشده است. شاخص شناوری همه سهام‌ها در سایت شرکت مدیریت و فناوری بورس نمایش داده می‌شود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایه‌گذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد. نحوه محاسبه این شاخص همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت آن با شاخص کل تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌شود.

* یکی از نکات با اهمیت در خصوص شاخص شناوری این است که هرچه درصد شناوری پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد، نتیجه این شاخص به شاخص کل نزدیک تر خواهد بود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

شرکت‌هایی که از نظر میزان سرمایه، سود دهی، درصد شناوری آزاد در وضعیت مناسب‌تری قرار دارند در بازار اول و شرکت‌هایی که از نظر این شرایط پایین هستند در بازار دوم بورس پذیرش می‌شوند. شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اول و شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار دوم می‌باشند. درست است که شاخص، بیانگر عملکرد بورس است، اما مثبت و منفی بودن شاخص نشان‌دهنده مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. این امکان وجود دارد که چند شرکت بزرگ که وزن زیادی دارند شاخص را جا به جا کنند در حالی که روند بقیه سهام‌های شرکت بر خلاف آن باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

در چند سال گذشته با توجه به ورود شرکت‌های زیاد به بازار سرمایه، تعادل بازار به هم خورده است. به عبارتی، بعضی از شرکت‌ها به تنهایی تاثیر زیادی بر شاخص گذاشتند. در نتیجه، باعث شد که وضعیت شاخص نمایانگر اوضاع بورس نیست. به این شکل که در برخی موارد بازار منفی است اما نماد چند شرکت باعث روند افزایشی شاخص است.
با توجه به اسم شاخص، مشخص است که این شاخص سطح عمومی 50 شرکت بزرگ و برتر را در بازار سرمایه نشان می‌دهد. این شرکت جزء شرکت‌هایی هستند که ارزش آنها در بازار بیشتر از شرکت‌های فعال دیگر است. ارزش بازار هر شرکت اینگونه به دست می‌آید که قیمت سهام روز را در تعداد سهام ضرب می‌کنند. مهمترین مزیت بررسی شاخص 50 شرکت بزرگ در این است که، نوسان قیمت سهام شرکت‌ها را نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد ارزش کل بازار را به خود تخصیص داده‌اند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص 30 شرکت بزرگ، شاخصی است که به صورت میانگین وزنی و بر اساس سهام شناور آزاد محاسبه می‌شود و عملکرد 30 شرکت بزرگ پذیرفته ‌شده در بورس تهران را اندازه‌گیری می‌کند.

شاخص هم وزن

همانطور که اشاره کردیم، در بازار سرمایه پارامترهای مختلفی برای بررسی بازار وجود دارد که یکی از آنها شاخص کل و شاخص هم وزن است که میزان تغییرات کلی قیمت سهام و بازدهی آنها را نشان می‌دهد. شاخص هم وزن به نوعی زیر مجموعه شاخص کل بازار سرمایه است. سهام بزرگ و کوچک هر کدام نسبت به مقیاس خود تاثیر در شاخص می‌گذارند. در شاخص کل هم وزن تمامی شرکت‌ها به یک میزان و با یک وزن در عدد شاخص تاثیر گذار هستند و این مسئله نمای کلی روند سهم در روز را نشان می‌دهد. این شاخص می‌تواند معیاری برای بازدهی بازار سرمایه باشد. وقتی شاخص هم وزن مثبت باشد، نشان‌دهنده این است که اکثر شرکت‌های کوچک و بزرگ در آن روز مثبت هستند. در نتیجه عدد شاخص هم وزن می‌تواند معیار خوبی برای تحلیل بازدهی شرکت‌های موجود در بازار باشد.

تفاوت شاخص کل با شاخص هم وزن

با توجه به اینکه هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن به یک نسبت با سهام بورسی مثبت و منفی می‌شوند اما، تفاوت‌های بین آنها وجود دارد. در شاخص کل مقیاس سهام و میزان حجم و سرمایه آنها مهم است. شرکت‌های بزرگ به عنوان سهام‌های شاخص ساز معرفی می‌شوند و در تعیین شاخص کل نقش اساسی دارند. بر خلاف شاخص کل، شاخص هم وزن تفاوتی بین شرکت‌های بزرگ و کوچک ایجاد نمی‌کند و همه سهام‌ها به یک نسبت مورد بررسی قرار می‌گیرند. در شاخص هم وزن ، وزن سهام در عدد شاخص معیار اصلی به حساب نمی‌آید. اما در شاخص کل بزرگی و کوچکی سهام بر عدد این شاخص تاثیر گذار و با اهمیت است. این کار حتی در بعضی مواقع باعث می‌شود که عدد شاخص به صورت واقعی نمایش داده نشود زیرا، تنها چند نماد شاخص ساز بر عدد شاخص کل تاثیر گذاشته است. در نتیجه، شاخص هم وزن روند کلی بازار را واقعی‌تر نمایش می‌دهد. به عبارت کلی، زمانی که عدد شاخص هم وزن مثبت باشد، بیش از نیمی از سهام بازار مثبت است. این در حالی است که، در شاخص کل تنها چند نماد شاخص ساز می‌توانند عدد شاخص را جا به جا کنند. بررسی شاخص کل برای سهامدارانی که سهام‌های بزرگ و شاخص ساز را زیر نظر دارند مناسب است. شاخص قیمت هم وزن بازدهی قیمت کل سهام بازار را بدون در نظر گرفتن بزرگی سهام در نظر می‌گیرد که مناسب سهامدارانی است که سبد پرتفوی خود را سهام کوچک تشکیل داده است.

فرمول محاسبه شاخص هم وزن

با توجه به رابطه بیان شده در ادامه، شاخص هم وزن با پارامترهای سهام در طی معاملات روزانه محاسبه می‌گردد. رابطه به این صورت است که از تقسیم قیمت روز به روز تمامی شرکت‌های بورسی نسبت به قیمت پایه آنها با در نظر گرفتن ضریب تجمیع سهام به دست می‌آید. در نتیجه خواهیم داشت:

تشریح شاخص هم وزن به زبان ساده

با توجه به گفته‌های قبل، در شاخص هم وزن میزان بزرگی سهام پذیرفته در بورس تاثیر گذار نیست و همه شرکت‌ها با هر میزان سرمایه به طور یکسان و برابر، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در این شاخص سهامی که ارزش بیشتری از سرمایه دارد با سهامی که سرمایه کم دارد یکسان در نظر گرفته می‌شود. با یک مثال به صورت ساده شاخص هم وزن را تفسیر می‌کنیم؛
فرض کنید شاخص کل در یک روز معاملاتی مثبت و شاخص هم وزن منفی باشد. این حالت بیانگر این است که شرکت‌های بزرگ و شاخص ساز بورسی با تغییرات مثبت معامله شده‌اند که تاثیر مثبت روی شاخص داشته از طرف دیگر منفی بودن شاخص هم وزن نشانگر این مسئله است که، کلیت بازار روند جالبی نداشته و اکثر سهام‌ها منفی هستند.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن

همانند نمودارهایی که قیمت سهام ایجاد می‌کند، در بازه زمانی مشخص شاخص کل و شاخص هم وزن نیز نمودار تکنیکالی تشکیل می‌دهند که می‌توان با استفاده از علم تکنیکال مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد. زمانی که اکثر صنایع کوچک با افزایش عرضه صف فروش تشکیل می‌دهند، نمودار شاخص هم وزن با نمودار شاخص کل روند و مسیر متفاوتی خواهند داشت. این نمودار هم همانند نمودارهای قیمت، دارای نقاط مهم و تکنیکالی مثل نقطه حمایت، نقطه مقاومت، کف و سقف کانال می‌باشد.

کلام پایانی

موضوع شاخص در بازار سرمایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که، نمای کلی از وضعیت بازار را نمایش می‌دهد و در تحلیل روند بازار بسیار کارآمد است. چرا که فعالان در این بازار نسبت به معاملات فعلی بازار و انجام معامله شناخت کامل و بهتری به دست می‌آورند. همچنین، این نکته را نیز در نظر داشته باشید که برای درک و تحلیل صحیح شاخص باید دوره‌های آموزشی و تحلیلی را گذرانده باشید. در این مقاله سعی کردیم توضیح کاملی در خصوص شاخص و انواع آن به ویژه شاخص هم وزن ارائه کنیم امیدواریم که مفید واقع شده باشد.

سوالات متداول

تفاوت شاخص کل با شاخص هم وزن در چیست؟

با توجه به اینکه هر دو شاخص عملکرد و وضعیت بازار را نمایش می دهد تفاوت های با هم دارد که از مهمترین آنها می توان به این مورد اشاره کرد که در شاخص هم وزن همه شرکت ها به یک اندازه در نظر گرفته شده است و ارزش هر شرکت نسبت به سرمایه آن سنجیده نمی شود.

از چه طریقی می شود شاخص روز را بررسی کرد؟

برای بررسی آنلاین و روزانه تمام شاخص ها می توانید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس ایران مراجعه کنید.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش سمانه اطراف و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.

اسرار مهم شاخص کل و شاخص هم وزن !

شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) که به اختصار آن را شاخص کل می‌نامند، نشان‌دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. این تغییرات نسبت به تاریخ مبدأ که در سال ۱۳۶۹ است، بیان می‌شود. منظور از سال پایه سالی است که نوسانات قیمت در آن کمتر است و به عنوان مبدأ تغییرات انتخاب می‌شود. این شاخص ، همان شاخصی است که در خبرها و گزارش‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود و نمادی از رشد یا افت بازار عنوان می‌شود.

مقدار شاخص کل

ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصل‌ضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت موردنظر است. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید. این شاخص فقط تغییرات قیمت سهام در سطح بازار را نشان می‌دهد و فاقد معیاری دیگر نظیر سود نقدی است.

وقتی می‌گوییم شاخص کل 3 درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان 3 درصد نسبت به سال پایه رشد یافته است. نکته‌ی دیگر آن است که این شاخص تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ تمام شرکت‌ها را در نظر می‌گیرد و اگر سهامی متوقف باشد، قیمت آخرین معامله منظور می‌شود. اگر شما سهام تمامی شرکت‌های بازار را متناسب با وزن سرمایه‌ای هر شرکت در پرتفوی خود داشته باشید تغییر شاخص کل دقیقاً میزان سود و ضرر شمارا نشان می‌دهد.

برای مثال اگر شاخص کل نسبت به اول سال از 50000 واحد به 75000 واحد رسیده باشد میانگین بازدهی سود و قیمت سهام‌ها رشد 50 درصد داشته است و این به این مفهوم نیست که همه‌ی شرکت‌های موجود در محاسبات شاخص، 50 درصد سود داشته‌اند بلکه ممکن است شرکتی 200 درصد سود داشته و شرکتی هم 70 درصد ضرر داشته این شاخص میانگین قیمت و سود تمام شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

به طور کلی، شاخص کل قیمت، میانگین تمام بازار است. همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تأثیر نداشته باشد. مهم‌ترین نکته در این شاخص، وزن شرکت‌ها می‌باشد. همان‌طور که در فرمول شاخص می‌بینیم ارزش جاری سهام که شامل تعداد سهام و قیمت آن است در شاخص کل دخیل است. بنابراین تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ هرچه شرکت ارزش بازاری بیشتری داشته باشد، تغییرات قیمت آن بر شاخص کل بیشتر است. شاخص بورس، شاخصی کلی، ساده و در دسترس است و اطلاعاتی راجع به کلیت تغییرات قیمت بازار به ما می‌دهد.

شاخص کل هم وزن چیست؟

در شرح شاخص کل بورس اشاره شد که سهام شرکت‌های بزرگ‌تر و با ارزش‌ بازار بالاتر، اثر بیشتری بر مقدار شاخص کل دارند که این به نوبه خود ضعف این شاخص را نشان می‌دهد. اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.

به عنوان مثال در گروه فلزات اساسی، شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد فولای (صنایه فولاد آلیاژی یزد) شرکتی بسیار کوچک‌تر با ارزش بازار پایین‌تر است. اگر شاخص کل بر مبنای هم‌وزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم‌وزن دارد.

تفاوت میان شاخص کل و شاخص هم وزن

پیشتر ذکر شد که تفاوت عمده این دوشاخص در وزن شرکت‌های محاسبه شده در شاخص است که شاخص کل تمایز میان سهام‌های بزرگ و کوچک قائل می‌شود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسان برای همه شرکت‌ها در نظر می‌گیرد. از دید فعالان بازار سرمایه، شاخص کل هم وزن دید شفاف‌تری نسبت به روند بازار می‌دهد و امتیاز بیشتر سهم‌های شاخص ساز در محاسبات شاخص کل، را از آنان می‌گیرد. وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار کاهش‌یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار رشد کرده است.

درواقع، شاخص‌کل معیاری برای رشد بازار نیست. گاهی شاهد آن هستیم که خیلی از سهم‌ها افت‌های زیادی داشتند ولی شاخص کل صعودی بوده؛ یعنی سرمایه سهامداران از بین رفته ولی شاخص به سقف می‌رسد. ولی شاخص هم وزن، وزن برابری سهام را نشان می‌دهد؛ وقتی کلیت بازار منفی است شاخص هم وزن منفی و چنان چه کلیت بازار مثبت است شاخص هم وزن نیز مثبت خواهد شد، ولی شاخص کل نمی‌تواند نماینده عمومی قیمت‌ها باشد.

واضح است که هر شاخصی، به تناسب ماهیتش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. شاخص کل دیدی کلی از شرایط بازار به دست می‌دهد که در آن نقش شرکت‌های بزرگ، پررنگ‌تر است. درواقع اگر برای سهامداری رشد سهم‌های بزرگ مهم باشد، شاخص کل می‌تواند به اون نشان دهد که شرایط به چه صورت است. اما اگر می‌خواهیم جزئیات بیشتری بدست آوریم و بدانیم درمجموع بازار رو به رشد یا افول است، بهتر است، شاخص کل هم وزن را در نظر بگیریم.